گرېگ مورټنسن

ګریګ مارټینسون امریکايي مسلکي ویناوال، لیکوال، پخوانی سرتېری او غر ختونکی دی. هغه د مرکزي آسیا د انستیتیوت د غیر انتفاعي سازمان یو له بنسټ اېښودونکو او پخوانیو اجرایوي مشرانو او همدارنګه د سولې لپاره د پیني په نوم خیریه روزنیز انستیتیوت بنسټ اېښودونکی دی.

گرېگ مورټنسن

گرېگ مورټنسن
گرېگ مورټنسن
د شخص مالومات
پيدايښت	۲۷ ډيسمبر ۱۹۵۷
تابعیت	د امریکا متحده ایالات
عملي ژوند
کار/مسلک
کاروونکي ژبه
وېبپاڼه
	مخ پر IMDB باندې

مارټینسون، د نیویارک ټایمز د ډېر پلورل شوي کتاب، درې ګیلاسه چای او په ښوونځي کې ډبرې: چې په افغانستان او پاکستان کې د کتابونو، نه د بمونو په مرسته د سولې ترویج کوونکی دی، ګډ لیکوال دی.

مارټینسون تورن شوی و، چې د مرکزي آسیا له انستیتیوت سره یې مالي مرستې له مالي پلوه په سم ډول نه دي مدیریت کړې او همدارنګه یې په خپلو کتابونو کې دروغ ویلي. په ۲۰۱۲ ز کال کې د مونتانا د لوی څارنوال له خوا د یوې څېړنې وروسته، مارټینسون یو میلیون ډالر د مرکزي اسیا انستیتیوت ته بېرته ورکړل.

لومړنی ژوند (ماشومتوب)

مارټینسون د مینه سوتا په سنت کلاود کې وزېږېد. د هغه پلار او مور چې اروین او جیرین نومونه یې لرل، په ۱۹۵۸ ز کال له لوتران کلیسا سره تانګانیکا (اوسنۍ تانزانیا) ته لاړل، څو په اسامبارا غرونو کې د نجونو په یو ښوونځي کې درس ورکړي. اروین په ۱۹۶۱ ز کال کې د کیلیمانجارو مسیحي روغتیايي مرکز چې په تانزانیا کې لومړنۍ تدریسي شفاخانه وه، د پراختیا مشر او د هغو لپاره د مالي مرستو راغونډونکی شو. جیرین د موشي نړیوال ښوونځي مدیره او بنسټګره وه. مارټینسون چې خپل ماشومتوب او نوې ځواني په تانزانیا کې تېره کړه په آسانۍ سره یې کولای شو په سواحلي (Swahili) ژبې خبرې وکړي.

د ۱۹۷۰ مې لسیزې په نیمايي، هغه مهال چې ۱۵ کلن و، مارټینسون او کورنۍ یې تانزانیا پرېښوده او بیاځلي مینه سوتا ته لاړل. هغه له ۱۹۷۳-۱۹۷۵ ز کال پورې د مینه سوتا په روزویل کې رمزي عالي ښوونځي ته لاړ او له هغه ځایه فارغ شو.

مارټینسون د مکتب له بشپړولو وروسته، له ۱۹۷۵-۱۹۷۷ ز کال پورې په آلمان کې د امریکا د متحده ایالاتو په پوځ کې خدمت وکړ او د پوځي ستاینې مډال ورته ورکړل شو. له پوځ څخه له ترخیص وروسته، نوموړی له ۱۹۷۷-۱۹۷۹ ز کال پورې د یو سپورتي بورسیې (فوټبال برخه کې) په لاسته راوړلو هغه د مینه سوتا په مورهد کې د کنکوردیا کالج ته شامل شو.

په ۱۹۷۸ ز کال کې، د کنکوردیا کالج لوبډلې فیندلای، اوهایو لوبډلې ته د ۷ پر صفر ماتې ورکولو سره د NAIA ملي اتلولۍ د لوبو دریم پړاو خپل کړ. مارټینسون په ۱۹۸۳ ز کال کې له سویلي داکوتا پوهنتون څخه د آزادو مطالعاتو په برخه کې د لیسانس سند ترلاسه او د نرسنګ په برخه کې په فوق دیپلوم کچه فارغ شو.

بشر دوستانه چارې او مسلک

په K2 کې اصلیت

مارټینسون د خپلو بشردوستانه چارو سرچینه د درې ګیلاسه چای په نوم په خپل ډېر پلورل شوي کتاب کې بیانوي. هغه وايي چې په ۱۹۹۳ ز کال کې د خپلې خور کریستا په یاد، د پاکستان شمالي سیمې ته لاړ څو د ځمکې دویمې لوړې څوکې ته چې کې ۲ نومېږي پورته شي. د قره قروم په سیمه کې په غرونو کې د ۷۰ ورځو له تېرولو وروسته، مارټینسون وه نشو کولای دغې لوړې څوکې ته ورسېږي. له دې وړاندې مارټینسون او د هغه بل غره ختونکی همکار سکاټ دارسنی، د ایتن فاین په نوم بل غره ختونکي د ژوند ژغورلو په موخه ۷۵ ساعته تېر کړي و او دغې چارې هغوی کمزوري کړي و. د ژغورنې له عملیاتو وروسته، هغه له غره راښکته شو او د مرتضی علي په نوم له یو سیمه ییز وړونکي چې د بالټي له خلکو څخه و نږدې ښار ته لاړ.

د دریو ګیلاسو چایو کتاب پر بنسټ، مارټینسون وايي چې، هغه لار غلطه کړې وه او په پایله کې د کروپهي په نوم کلي ته رسېدلی و. مارټینسون چې له جسمي پلوه ډېر ستړی، ناروغ او هغه ځای ته د رسېدلو پر مهال یوازې و، د کروپهي کلي اوسېدونکو له هغه تر هغه مهاله چې بېرته روغ شي، پالنه یې وکړه. له هغې ټولنې څخه د مننې په موخه چې له ده سره یې مرسته کړې وه، مارټینسون وویل چې د دوی په کلي کې ښوونځی جوړوي، ځکه د هغه پام دې ته شوی و چې زده کوونکي یو لرې ښوونځي ته ځي او خپل درسونه په خځلو کې لیکي.

مارټینسون وروسته په ۲۰۱۱ ز کال کې د یوې مرکې پر مهال څرګنده کړه چې د درې ګیلاسه چای په کتاب کې د کروپهي کلي په اړه ټاکل شوی مهال سم ندی او دغه پېښه ډېر وروسته د کې ۲ څوکې څخه له راښکته کېدو وروسته او په یو بل مهال کې د یو بل سفر په ترڅ کې شوې.

په مرکزي آسیا کې پوهه (سواد)

مارټینسون په پراخ ډول په ټوله نړۍ کې د نجونو د ښوونې او روزنې د اهمیت اړوند څرګندونې او لیکنې کړې دي. هغه همدارنګه ویلي، چې د نجونو د ښوونې او روزنې په برخه کې پانګونه یو له مهمو پانګونو ده چې ټول هېوادونه کولای شي د ثبات د رامنځته کېدو، ټولنیزو- اقتصادي اصلاحاتو راوړو، د نویو زېږدلو ماشومانو په مړینه کې د کمښت، د نفوسو له بې حده زیاتوالي او همدارنګه د سلامتیا، حفظ الصحې او روغتیا د معیارونو د ودې په موخه هغه ترسره کړي. د هغه نظر دا دی چې د "سولې د ودې" په موخه "له ترهګرۍ سره مبارزه" تاوتریخوالی تل پاتې کوي، په داسې حال کې چې د "سولې ټینګښت" نړیوال لومړیتوب باید د ښوونې او روزنې او سواد زده کړو په برخه کې د نجونو په زده کړو د ټینګار له مخې وي.

هغه په خپل کتاب درې ګیلاسه چای کې، د پاکستان شمال – لویدیځ پولې ته څېرمه سیمو ته خپل سفر، له دې ډلې په ۲۰۰۳ ز کال کې د افغان تریاکو د جنګ سالارانو ترمنځ له نښتې څخه تېښته، همدارنګه چې څه ډول د نجونو د زده کړو په برخه کې د سخت دریځه مسلمانو روحانیونو له خوا د ده اړوند دوه فتواوې صادرې شوې او دا چې څه ډول له کرکې ډک او ګواښوونکي بریښنالیکونه یې له خپلو امریکايي هېوادوالو څخه چې د مسلمانو ماشومانو سره یې د مرستې کولو اړوند ترلاسه کړي، تشرېح کوي.

د مارټینسون د ملګري او آپ – اد کالم لیکونکي نیکولاس ډي. کرېسټوف د راپور له مخې، هغه ښوونځي چې د مرکزي آسیا د انستیتیوت له خوا جوړېږي، سیمه ییز ملاتړ له ځان سره لري، له همدې امله د ټولنو له خوا منل کېږي. هغوی توانېدلي د طالبانو او نورو هغو ډلو چې د نجونو د زده کړو مخالف دي له غچ اخیستونکو چارو ځان وساتي. همدارنګه د ټولنو ملاتړ له ځان سره لري چې د خلکو له خوا د ځمکې بخښل، له معاش پرته د کارکوونکو برابرول، لرګیو او نور منابعو برابرول په کې شاملېږي.

د مرکزي آسیا د انستیتیوت د راپور له مخې، دغه انستیتیوت تر ۲۰۱۴ کال پورې یې له ۳۰۰ زیاتو پروژو بنسټ اېښی او یا یې هم پام وړ ملاتړ ترې کړې چې د پاکستان، تاجکستان او افغانستان په لرې پرتو او بې ثباته سیمو کې ۱۹۱ ښوونځي په کې شاملېږي.

د مرکزي آسیا انستیتیوت

مارټینسون وروسته له هغه چې په کورپهي کې د ښوونځي د ودانۍ جوړولو لپاره د مالي مرستې له ترلاسه کولو ناهیلی شو، په سیلیکون ویلي کې یې د کمپیوټر ماهر ژان هورني دې ته قانع کړ، چې په کورپهي کې د یو ښوونځي د جوړولو مالي لګښت برابر کړي.

هورني، چې هغه مهال شدید ناروغ و، د مرکزي آسیا د انستیتوت بنسټ یې کېښود څو هغه او نور وکولای شي د مارټینسون له چارو، چې مالي مرستې یې له مالیاتو معاف دي، ملاتړ وکړي او مارټینسون د دغه انستیتیوت لومړنی اجرایوي مشر شو. د دغه غیر انتفاعي انستیتیوت ماموریت دا دی چې د پاکستان او افغانستان په لرې پرتو سیمو کې په ځانګړې توګه د نجونو لپاره ښوونه او روزنه او سواد زده کړې دود کړي.

ګریګ مارټینسون له ۲۰۰۶ ز کال څخه تر ۲۰۱۱ ز کال پورې د امریکا متحده ایالاتو په ټولو ښوونځیو کې د عامه ویناوو له لارې خپل کتاب ته بازارموندنه او همدارنګه د نجونې د ښوونې او روزنې د ترویج په موخه د مالي مرستو په راغونډولو لاس پورې کړ. د ۲۰۱۰ ز کال تر وروستیو پورې د عامه ویناوو په غونډو کې د ګډون په موخه د سفرونو لګښت یې د مرکزي آسیا د انستیتیوت له خوا ورکول کېده. مارټینسون هغه پیسې چې له دغه انستیتیوت یې د عامه ویناوو د ورکولو په موخه ترلاسه کولې او همدارنګه د خپل کتاب د پلور څخه د امتیاز د حق د ترلاسه کولو پیسې د خپل ځان لپاره ساتلې. تر ۲۰۰۹ ز کال پورې د ده د کتاب د تبلیغاتو، مالي مرستو د راغونډولو د کمپاینونو او د نجونو د زده کړو په اړه د عامه پوهاوي ورکولو څخه ترلاسه شوې پیسې چې د مرکزي آسیا د انستیتیوت له خوا ورکول کېدې، ۴.۶ میلیون ډالرو ته رسېدلې.

د ۲۰۱۲ ز کال په اپرېل میاشت کې د مونتانا د لوی څارنوال له څېړنو وروسته چې یو کال یې دوام وکړ، مارټینسون په پایله کې هوکړه وکړه چې یو میلیون ډالر د مرکزي آسیا انستیتیوت ته بېرته ورکړي. د مونتانا په څېړنه کې وموندل شوه چې هغه د یاد انستیتیوت له ۶ میلیون ډالرو څخه زیاتې پیسې په ناسمه توګه لګولې دي، په داسې حال کې چې هېڅ جرمي مسئله په کې وه نه موندل شوه. د مونتانا لوی څارنوال، ستیو بولاک وویل: "ښاغلي مارټینسون کېدای شي په قصدي ډول د انستیتیوت مدیره پلاوي او کارکوونکو ته چل نه وي ورکړی، خو د هغه د چارو اړوند ابتدایي محاسبې پر وړاندې د هغه بې پروايي، په حقیقت کې ورته اغېز لري".