چاپي کارتون
مطبوعاتي کارتونونه يا چاپي کارتونونه [۱] یا اداری کارتونونه هغه کارتونونه دي چې د نړۍ په کچه په ورځپاڼو کې چاپیږي او د ټولنې پېښې د طنزیه عکسونو په بڼه بیانوي. دا پېښې هغه پېښې دي چې د ټولنې په افکارو اغېزه کوي، فرض کړئ که د نن ورځې بحث د اټومي انرژۍ ټولنې په اړه وي، البته، مطبوعات هم غواړي چې سیاسي شنونکي یا لیکوالان او څېړونکي خبر کړي ترڅو د دوی څېړنې او پایلې خپرې کړي. د اړوندو خبرونو د راپور ورکولو پر مهال په دې برخه کې څېړنه کوي، سربېره پر دې، "کارټونسټان"د خپلو قلمونو پرمت حقايق بيانوي او د کارټون په ژبه مهم رازونه افشا کوي او د اصلي مقالو تر څنګ خپل آثار نندارې ته وړاندې کوي.
په دې ډګر کې یو له سترو کارټونیسټانو څخه ډیویډ لو و. په خپلو اثارو سره يې د نړۍ ټولې مهمې پېښې څارلې او سمدستي يې د منطقي تحليل له لارې اورېدونکو ته د خپلو افکارو استخراج وړاندې کول.
په ایران کې مسعود محرابي او توکا نستاني د دې ډګر له سترو کارټونیسټانو څخه دي.
په مطبوعاتو کې د ترلاسه شویو آزادیو سره په موازي ډول، هر هیواد کارټونیسټان هم لري چې حساس او مهم پیښې پرته له خوښۍ او ډار څخه انځوروي، د دې هنرمندانو ډیزاین ارزښت معمولا د شنونکو له مقالو څخه کم نه وي.
سیاسي کارتونيان
سمولدا ډول کارتونيان د نړۍ په هر ګوټ کې خپریږي او دا د ورځپاڼو د دې کارونو اصلي پلیټ فارم دی او دا د دوی په اوریدونکو باندې خورا لوی تاثیر لري ځکه چې دوی خپل پیغامونه په غیر مستقیم او طنز سره بیانوي . د دې ډلې د کارټونسټانو کارونه د ټولنې د مسايلو په اړه د کره او انتقادي نظر د رامنځته کولو لپاره ډېر ارزښت لري، چې د خلکو په تېره بيا د منځنۍ طبقې د طبقاتي شعور د لوړولو لپاره لاره پرانيزي.
د سیاستوالو په اړه هر ډول مهم خبرونه او د نورو هیوادونو خبرونه د سیاسي کارټونیسټانو لپاره ښه چاره کیدی شي. یو سیاسي کارټونیسټ د خپل هیواد او د نړۍ د نورو هیوادونو د داخلي مسلو سره په دوامداره تماس کې لومړی کس دی چې بیلابیل پیښې تحلیلوي او واقعیتونه لکه څنګه چې فکر کوي بیانوي. د کارتونونو دا کټګورۍ په نورو کټګوریو ویشل شوې ده، هغه چې مشهور دي او هغه چې د ډیرو فرعي او فکري حلقو پوښښ سره تولید شوي، او هغه کټګورۍ چې د اداری کارتونونو سره نږدې وي. له بده مرغه په هغو ټولنو کې چې د استبدادي نظامونو په واک کې وي، د دغو کارونو د جوړونکو لپاره ډېر محدودیتونه وي او سختې سزاګانې هم په پام کې نیول کېږي، له کارتونیانو سره دا ډول چلند د زورواکو د ډېرو فسادونو د پټېدو لامل کېږي. د خلکو سترګې [۲]
سرچینې
سمول- ↑ https://fa.euronews.com/2016/05/05/malaysian-and-kenyan-artists-win-prestigious-cartooning-prize
- ↑ نوشتار از یحیی تدین از وبگاه کارگاه Archived ۹ مه ۲۰۰۶, at the Wayback Machine. (برداشت آزاد)