د "ضرب" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
۸۳ کرښه:
</big>
<span style="color:green;">
<span style="font-family:Arial;">
==''<span style="color:green;"><span style="font-family:Arial;">د صفر (هېڅ) ســَــره اَو د يو ســـَـــره ضرب (څوپلا) Multiplication with zero and with one </span></span>''==
<big>''<span style="font-family:Arial;">وړاندېتر مونږ وليدل چې هر عدد (شمېر يا نومر) چې صــِــفر (هېڅ) ســَــره ضرب (څوپلا) شي ، د ضرب (څوپلا) حاصل (لاستراوړ) يې بېرته صــِــفر (هېڅ) وي . ځکه چې ضرب (څوپلا) يعني چې څو پلا يو عدد (شمېر يا نومر) په تــَــکراري (بياځــَــلي) ډَول جمع (همټول) شي :</span>''
<br>
4×0=0+0+0+0=0
<br>
''<span style="font-family:Arial;">اَو مونږ دا هم وليدل چې په ضرب (څوپلا) کښې «تــَــبديلي قانون» (هــَــماوِښتين قانون يا commutative law) شته ، يعني چې :</span>''
<br>
3×4=4×3
<br>
3×4=4+4+4=8+4=12
<br>
4×3=3+3+3+3=6+3+3=9+3=12
<br>
''<span style="font-family:Arial;">نو «د ضرب د تــَــبديل قانون» (د څوپلا د هــَــماوِښت قانون) په کارَوِلو ليکلي شو چې :</span>''
<br>
4×0=0×4=0
<br>
''<span style="font-family:Arial;">هر عدد (شمېر یا نومر) چې د يو ســَــره ضرب (څوپلا) شي ، بېرته هماغه عدد (شمېر یا نومر) د ضرب د حاصل (د څوپلا د لاستراوړ) په ډَول وَرکــَــوي :</span>''
<br>
1×8=8
<br>
8×1=1+1+1+1+1+1+1+1=8
<br>
1×8=8×1
<br>
== <small>''<span style="color:green;"><span style="font-family:Arial;">ضــَــرب (څوپلا) د جــَــمع (همټولکړن) په وړاندې یا وروسته تــَــوزيعي (بــَــرخېــوَرکړنيځ) قانون Distributive law of multiplication in front of or behind addition </span> </span>''</small> ==
<big>''<span style="font-family:Arial;">لانديني حالت (اُوسونتيا) ته پام ونيسئ :</span>''
<br>
3×(4+5)=3×(9)=27
<br>
3×(4+5)=(4+5)+(4+5)+(4+5)=4+4+4+5+5+5=
<br>
3×(4+5)=3×4+3×5
<br>
3×4=12 , 3×5=15 , 12+15=27
<br>
3×(4+5)=3×4+3×5=12+15=27
<br>
''<span style="font-family:Arial;">که چېرې د قــَــوسونو (ليندۍ ګانو) تر منځ دوه يا نور عددونه (شمېرونه يا نومرونه) د جمع (همټولکړن) عمليه (پېکړنه) ولري اَو د قــَــوسونو (ليندۍ ګانو) په وړاندې چــَــپې (کيڼې) خوا ته يا راسته (ښۍ) خوا ته يو عدد (شمېر يا نومر) د قـــَـــوسونو (ليندۍ ګانو) ســـَـــره د ضرب (څوپلا) په حالت (اُوسونتيا) کښې وي نو د ضرب (څوپلا) هاغه عدد (شمېر يا نومر) د قـــَـــوسونو (ليندۍ ګانو) تر منځ هر جمع (همټول) کېدونکي عدد (شمېر يا نومر) ته تــَــوزيع (بــَــرخېــوَرکړن) کيږي . يعني چې :</span>''
''<span style="font-family:Arial;">هر يوِه «4» اَو «5» ته «3» تـــَــوزيع (برخېـوَرکړن) کيږي .</span>''
''<span style="font-family:Arial;">پام مو وي چې که چېرې څو عددونه (شمېرونه يا نومرونه) يو بـــِـــل پسې د جمع (همټولکړن) اَو تفریق (اِيسته کړن يا کمتر کړن) اَو ضرب (څوپلا) په حالت (اُوسونتيا) کښې وي اَو کوم قــَــوسونه (ليندۍ ګانې) و نه اُوسي ، نو ړومبی د ضـــَــرب (څوپلا) عمليې (پېکړنې) اِجراء (په بــَــهېدو) کيږي اَو بيا وروسته د جمع (همټولکړن) عمليې (پېکړنې) اِجراء (په بــَــهېدو) کيږي . يعني چې په :</span>''
<br>
3×4+3×5-2×8+6×7
<br>
''<span style="font-family:Arial;">کښې ړومبی ضربونه (څوپلاوونه) اِجراء (په بــَــهېدو يا پــِــلي) کيږي :</span>''
<br>
12+15-16+42
<br>
''<span style="font-family:Arial;">اَو بيا وروسته جمع (همټولکړن) اَو تفریق (اِيسته کړن يا کمتر کړن) اِجراء (په بهېدو يا پــِــلي) کيږي :</span>''
<br>
12+15-16+42=27-16+42=11+42=53
<br>
''<span style="font-family:Arial;">مګر که قـــَـــوسونه (ليندۍ ګانې) وُاُوسي نو بيا کېدَی شي چې د قــَــوسونو تر منځ عددونو (شمېرو يا نومرو) باندې عمليې (پېکړنې) ړومبي وشي يا هم توزيعي (برخېـوَرکړني) قانون اِجراء (په بهېدو يا پــِــلي) شي .''
''<span style="font-family:Arial;">يو بـــِـــل مثال (بــِــل بېلګ) د توزيعي (برخېـوَرکړني) قانون د ښودِلو لپاره :</span>''
<br>
4×(2+7+8)=4×2+4×7+4×8=8+28+32=36+32=68
<br>
''<span style="font-family:Arial;">يا هم :</span>''
<br>
4×(2+7+8)=4×(9+8)=4×(17)=4×(10+7)=40+28=68
<br>
''<span style="font-family:Arial;">يو بــِــل مثال (بېلګ) د توزيعي (برخېـوَرکړني) قانون د ښودِلو لپاره :</span>''
<br>
(3+2)×(5+4+7)=(3+2)×5+(3+2)×4+(3+2)×7=
<br>
3×5+2×5+3×4+2×4+3×7+2×7
<br>
=15+10+12+8+21+14=25+20+35=45+35=80
<br>
''<span style="font-family:Arial;">يا هم کــَــوِلي مو شوَی چې داسې وکړو :</span>''
<br>
(3+2)×(5+4+7)=5×(9+7)=5×(16)=5×(10+6)=
<br>
=5×10+5×6=50+30=80
<br>
''<span style="font-family:Arial;">اَو هماغه «80» لاسته راتلــِــه .</span>''
</big>
</big>
==''د لــَــسونو ، ســـِــلونو ، زِرونو ، لــَــس زَرونو ، ســِــل زِرونو ، ميليونو اَو داسې نورو ســَــره ضرب (څوپلا) Multiplication with tens, hundreds, thousands, ten thousands, hundred thousands, millions and so on''==
| |||