پټاني سمنتا

مهاماوپادهيا يا چندر شيکرا سنګا هريچندنا مهاپترا سمنتا  چې د پټاني سمنتا په نوم مشهور دی

يو هندي ستورپوه او عالم و چې له ځمکې څخه تر لمر پورې واټن يې د باڼس پايپ او دوديزو وسايلو سره اندازه کړ.

هغه په 13 دسمبر 1835 کې په پورنيمانتا پوشا کرشنا اشټمي کې زېږېدلی او په 11 جون 1904 کې په پورنيمانتا اډيکا جيشتا کرشنا تريوداشي کې مړ شوی.

د هغه څېړنې او مشاهدې په يوه کتاب کې چې د سدانت درپان په نوم ياديږي تاليف شوي، چې په سنسکرت او اوډيا رسم الخط دواړو ليکل شوي.

هغه په 1893 کې د ستورپوهنې کتنو لپاره د دوديزو وسيلو کارولو لپاره د مهاموپادهيايا جايزه ترلاسه کړه.[1]


ژوند ليک سمول

سمنتا د هند د اوډيشا ايالت په نياګر ولسوالۍ کې د خندپارا په شاهي ايالت کې زېږېدلی و.[2]

هغه د سمنتا سيامبندهو سنګا او بشنومالی ديوي زوی و. هغه په شاهي کورنۍ کې زېږېدلی و. هغه د سنسکرت زده کړه وکړه، او وروسته يې د هند دوديزه ستورپوهنه وڅېړله.

د خپلې ځوانۍ په جريان کې، سمنتا د اندازه کولو وسايلو جوړولو لپاره د باڼس او لرګيو په کارولو سره د ورځې په اوږدو کې د سيوري اوږدوالی اندازه کړ، کوم چې هغه د مانا ياترا په نوم ياد کړ. هغه هم د خپل سنډيال د نسخې په کارولو سره وخت اندازه کړ.

هغه يوازينی هندي ستور پېژندونکی و چې د سپوږمۍ ټولې درې بې نظمۍ يې له اروپايي ستور پېژندونکو څخه په خپلواکه توګه کشف کړې، چې پخوانيو هندي ستورپوهانو ته نا مالوم وو.[4]

سمنتا د خپل ژوند په اوږدو کې د بې خوبۍ سره مخ و او د جون په 11، 1904 کې د تبې او انفېکشن له امله مړ شو. [۵]

وسيله جوړونکی سمول

سمنتا يو ځوان ستورپوه و او تر پنځلس کلنۍ پورې يې په شاهي کتابتون کې د شته کتابونو په لوستلو زده کړه وکړه. د خپلې څېړنې په ترڅ کې سمنتا خپل ډيری وسايل د ورځني توکو لکه لرګيو او باڼسونو په کارولو سره ډيزاين کړل.[4]

د رياضياتو او دوديزې ستورپوهنې له زده کړې وروسته هغه خپله پوهه د پخوانيو هندي رياضی پوهانو او ستورپوهانو لکه آرياباتا، وراهاميهرا او برهماګوپتا لخوا د وړاندوينو سره سمون لپاره کارولې.

هغه يوازې د باڼس پايپ او دوه لرګيو په کارولو سره د اندازه کولو په اړه څېړنې ترسره کړې. د هغه موندنې په خپل کتاب کې ثبت شوي چې د "سيدانت درپنا" نوميږي او په 1899 کې په اروپايي او امريکايي مطبوعاتو کې يادونه شوې.

د سمنتا حسابونه په پای کې په اوډيشا کې د الماناکونو په چمتو کولو کې کارول شوي.

اخځليکونه سمول

1.    Naik, P. C.; Satpathy, L. (1998). "Samanta Chandra Sekhar : The great naked eye astronomer". Bulletin of the Astronomical Society of India. 26: 33–49. Bibcode:1998BASI...26...33N.

2.   ^ "EMINENT PERSONALITY".

3.   ^ Katti, Madhuri. "Chandrasekhar Samanta: India's Eye in the Sky". Live History India. Live History India. Retrieved 28 September 2020.

4.   ^ Jump up to:a b Panda, Bipin Bihari (2000). "PATHANI SAMANTA AND HIS THEORY OF PLANETARY MOTION" (PDF).

5.   ^ Katti, Madhuri. "Chandrasekhar Samanta: India's Eye in the Sky". Live History India. Live History India. Retrieved 28 September 2020.

6.   ^ "Samanta Chandrasekhar". Archived from the original on February 22, 2014.