پر المان بندیز (۱۹۳۹-۱۹۴۵ز کلونه)

پر المان بندیز چي په ۱۹۳۹ز کال کې پیل او په ۱۹۴۵ز کال کې پای ته ورسېد، د اقتصادي جګړې په نوم هم یادیږي.په دې بنديز کې پر نازی المان باندي د بریتانوي سترواکۍ او فرانسې له خوا د دویمې نړیوالې جګړې په لړ کې د اړتیا وړ منرالونو، تیلو، فلزاتو، خوراکي توکو او ټوکرونو رسول محدود شول چي وروسته همدا کار د فاشیست ایټالیوي ګوند له خوا هم ترسره شو، ترڅو خپلې جګړې ته دوام ورکړي. دغه اقتصادي جګړه زیاتره د سمندري بندیز نه جوړه وه، کوم چي د اتلانتیک د پراخې جګړې برخه وه، خو له اقتصادي پلوه اړینې موخې بمباري کول او د محور قدرتونو ته د دوی د پلور مخه نیولو لپاره د بې طرفه هېوادونو نه د جنګي موادو اخیستل شامل وو.

بندیز څلور جلا پړاوونه درلودل: [۱]

  • لومړۍ دوره په ۱۹۳۹ز کال د سپتمبر په میاشت کې د اروپا د دښمنۍ نه پیل او د «فوني جګړې» تر پای ته رسېدو پوري یې دوام وکړ، د متحدینو او محور دواړو قدرتونو ولیدل چې د خپلو دښمنانو په لاره کې د تحویلۍ نیولو لپاره بې طرفه سوداګریزې بېړۍ لاسوهنه کوي. په دې وخت کې سمندري بندیز لږ اغېزمن ثابت شو، ځکه چې محورهېوادونو کولی شوی، د ۱۹۴۱ز کال تر جون میاشتي پوري له شوروي اتحاد نه مهم توکي ترلاسه کړي، په داسې حال کې چې برلین المان ته د جنګي توکو د واردولو لپاره په هسپانیا کې بندرونه کارول.
  • دویمه دوره هغه وخت پیل شوه کله چي د ۱۹۴۰-۱۹۴۱ز کلونو ترمنځ د محور هېوادونو له خوا په چټکی سره د اروپا د ځمکې ډېری برخې، لکه: سکندیناویا، بینیلکس، فرانسه او بالکان اشغال شوې چې په پایله کې یې د صنعت او کرنې لوی مرکزونه د محور هېوادونو له خوا کنټرول کېدل.
  • درېیمه دوره د ۱۹۴۱ز کال په پای کې او وروسته له هغې چي د متحده ایالاتو او د جاپان سترواکې ترمنځ  دښمني پیل شوه، چي دا دښمنې د دې لامل شوه چي امریکا د اروپا جګړې کې برخه واخلي.
  • وروستۍ دوره هغه مهال پیل شوه کله چې د ۱۹۴۴ز کال په جون کې تر D-Day پورې او له D-Day وروسته کله چي محور هېوادونو پوځي ماتې وخوړه او جنګ د محور هېوادونو لمنې ته راغی، چې د متحدینو د پراخو پوځي عملیاتو په ترڅ کې د اشغال شوو سیمو نه د محور هېوادونو د تدریجي وتلو لامل شو.

تاریخي مخینه

سمول

په ۱۹۱۴ز کال کې د لومړۍ نړیوالې جګړې په پیل کې بریټانیا د نړۍ د سوداګریزو بېړیو د تحرک لپاره د خپل ځواکمن سمندري او جغرافیایي موقعیت نه کار واخیست. بریتانیا په شمالي سمندر، اتلانتیک سمندر او مدیترانې سمندر تسلط پیدا کړ او له فرانسې سره د سویس کانال د کنټرول له امله د متحدینو بېړیو لپاره د هند سمندر ته د ننوتلو او بهر ته رسېدل د دې لامل شو، چي د دوی دښمنان اړ شول، چې د افریقا شاوخوا ته لاړ شي. د بندیزونو وزارت د توکو یو جامع لیست خپور کړ، چې بې طرفه سوداګریزې بېړۍ نه شې کولی مرکزي ځواک (المان، اطریش- هنګري او عثماني سترواکۍ) ته توکي انتقال کړي. په دې کې خوراکي توکي، وسلې، سره زر او سپین زر، زغر، کاغذ، ورېښم، کاپرا، معدنیات، لکه: د اوسپنې کانونه او د څارویو هغه برخې شاملې وې چې د بوټانو په جوړولو کې کارول کېږي، ځکه چې بریتانیي او فرانسې په ګډه سره له ۲۰ نه ۱۵ د تیلو ډکولو ځایونه د عمده بار وړلو لارو په اوږدو کې کنټرول کولې ، دوی وتوانیدل چې د دوی د بنکر د تیلو کنټرول تاسیساتو په ایستلو سره هغو کسانو ته ګواښ وکړي چې له دوی نه اطاعت نه کوي.[۲][۳][۴]

په لومړۍ نړیواله جګړه کې بې طرفه بېړۍ د نشه یي توکو د لټون لپاره درول کېدې. یو لوی ځواک چي د ډوور پټرول په نوم پیژندل کېده د شمالي سمندر په  یوه خوا کې ګزمه کوله په داسې حال کې چې په بله خوا کې ټینت کروزر سکواډرون انتظار کاوه. د مدیترانې سمندر په دواړو سرونو کې بند شوې و او د ګرند فلیټ ویره لرونکي جنګي بېړۍ د سکاپا فلو ته په تمه وه ترڅو د المان د هر ډول برید او ګواښ مخه ونیسې. د جګړې په وروستیو کې د ماینونو یو لوی ډګر چې د شمالي بیراج په نوم یادیږي، د فارو او د ناروې د سواحلو ترمنځ ځای پر ځای شو چې د المان د بېړیو حرکت محدود کړي.[۵]

بریتانیې سمندري محاصره د جګړې بشپړه مشروع طریقه ګڼله،  چې مخکې یې د نولسمې پېړۍ په لومړیو کې د ناپلیون د بېړیو مخه ونیوله او ناپیلیون هم د بریټانیا مخه نیولې وه. المان په پراخه کچه په بهرنیو وارداتو تکیه کوله او د بندیز نه ډېر زیانمن شوی و. د دوی عصري جنګي بېړی په کیل او ویلهلمشاوین کې خپلو اډو ته دننه شوې او ډېری یې د مشرتابه له خوا د وتلو نه منع شوي. المان د متحدینو سوداګرۍ (Handelskrieg) پر وړاندې د جګړې په لړ کې خپل خورا اغېزمن ضد بندیز ترسره کړ، د هغې U بېړیو ډېری د متحدینو سوداګریزې بېړۍ ډوبې کړې. په ۱۹۱۷ز کال کې دې جګړې نږدې د مرکزي واکونو لاره بدله کړه. په پای کې د متحدینو دوامداره بندیز د ۱۹۱۸ز کال په وروستیو کې د المان د وسله والو ځواکونو د ماتې لامل شو.[۶]

د المان بمباري کیدل

سمول

په کمو هېوادونو او فرانسې باندې د المان له یرغل لږ وروسته، انګریزانو د ستراتیژیک هوایي برید د پرانیستلو پرلور لومړني ګامونه پورته کړل، چې موخه یې المان ته د جګړې لېږدول و. د ۱۹۴۰ز کال د مې میاشتي په ۱۱ مه  RAF د مونچینګلادباخ ښار بمبار کړ. [۷]

د روهر د کان کیندنې او تولید سیمه چې ډېری وختونه د بریټانیا په میډلینډز کې د 'Black Country' سره پرتله کېږي، د نړۍ ترټولو لوی د فلزاتو د تولید او پروسس او همدارنګه د کیمیاوي او ټوکر فابریکو نه ګڼل کېږي. همدارنګه روهر د مصنوعي تیلو د تولید فابریکه هم وه. د دي صنعتونوله خوا دومره لوګی تولید شوی و چې دقیق بمباري کول کابو ناشونې و. دا د المان ترټولو مهمې صنعتي سیمې په توګه د قوي هوایی دفاع سره سمبال شوی و هرمن ګورینګ دمخه اعلان کړی وو چي « روهر به د هېڅ بم په واسطه تابع نه شي که چیرې د دښمن بمبار روهر ته ورسیږي نو زه ما نوم به هیرمن ګورینګ نه وي » دا ځکه چي لوګي شتون لري او د الوتکو په واسطه هوايي عکس اخیستلو لپاره زمینه نه ده مساعده، بریټانیا ونه شو کولی، په دې ځان پوه کړي چې دا برید څومره اغېزمن و، په حقیقت کې د دې برید زیان د پام وړ نه و.[۸]

سرچينې

سمول
  1. Massie, Robert K. (2004). Castles of Steel: Britain, Germany, and the Winning of the Great War at Sea. New York: Ballantine Books. ISBN 0-345-40878-0.
  2. Holland, Robert F. (1991). The Pursuit of Greatness: Britain and the World Role, 1900–1970. Hammersmith, London: Fontana Press. ISBN 978-0-0068-6110-2.
  3. Massie, Robert K. (2004). Castles of Steel: Britain, Germany, and the Winning of the Great War at Sea. New York: Ballantine Books. ISBN 0-345-40878-0.
  4. Sondern, Frederick (15 January 1940). "Contraband Control: England's Ministry of Economic Warfare Seeks a Death Grip on Germany's Trade". Life. 8 (3): 44–50. نه اخيستل شوی 30 April 2016.
  5. Churchill, Winston (1948). The Twilight War. The Second World War. Vol. 2. New York: Time, Inc.
  6. Massie, Robert K. (2004). Castles of Steel: Britain, Germany, and the Winning of the Great War at Sea. New York: Ballantine Books. ISBN 0-345-40878-0.
  7. Selwood, Dominic (13 February 2015). "Dresden was a civilian town with no military significance. Why did we burn its people?". The Daily Telegraph. London. Archived from the original on 13 February 2015. نه اخيستل شوی 30 April 2016.
  8. Margaritis, Peter (2019). Countdown to D-Day: The German Perspective: The German High Command in Occupied France, 1944. Philadelphia; Oxford, UK: Casemate. ISBN 978-1-61200-769-4.