وېنسټون چرچل
وېنسټن لیونارد سپنسر چرچل (د ۱۸۷۴ز کال د نومبر له ۳۰ نه د ۱۹۶۵ ز کال د جنوري تر ۲۴ مې پورې)، د جورابو د بند د اتلولۍ نښان (Knight of the Garter)، د وړتیا نښان (Order of Merit)، د اتلانو ویاړ نښان (Order of the Companions of Honour)، د خاورې د اتلولۍ نښان (Territorial Decoration)، د تورن د مرستیال ویاړ (Deputy lieutenant)، د شاهي ټولنې یاور (Fellow of the Royal Society)، د هنرونو د شاهي اکاډمۍ ویاړ (Royal Academy of Arts) درلودونکی یو بریتانوي سیاستوال و چې د دویمي جګړې په اوږدو کې یې له ۱۹۴۰زکال نه تر ۱۹۴۵ ز کال پورې او بیا له ۱۹۵۱ ز کال نه تر ۱۹۵۵ ز کال پورې د لویې بریتانیا د لومړي وزير په توګه دنده ترسره کړه. چرچل چې د لومړي وزیر په توګه د جګړې په اوږدو کې د مشرتابه له امله غوره شهرت لري، د سنډورسټ اکاډمۍ روزل شوی سرتېری، د سویلي افریقا د بویر د جګړې اتل، د نوبل جایزې ګټونکی لیکوال او تاریخ لیکونکی، تکړه انځورګر او د بریتانیا په تاریخ کې تر ټولو اوږد خدمت کوونکي سیاستوال ګڼل کېږي. د ۱۹۲۲ او ۱۹۲۴ کلونو ترمنځ له دوو کلونو پرته، نوموړی له ۱۹۰۰ ز کال نه تر ۱۹۶۴ ز کال پورې د پارلمان غړی و او په ټولیزه توګه یې د پنځو حوزو استازیتوب کاوه. نوموړی چې له فکري اړخه یو اقتصادي لیبرال او امپریالیست و، د خپلې تجربې په ډېره برخه کې د محافظه کار ګوند غړی و، چې له ۱۹۴۰ ز کال نه تر ۱۹۵۵ ز کال پورې د دې ګوند مشري هم وکړه. هغه د ۱۹۰۴ز کال نه تر ۱۹۲۴ ز کال پورې د لیبرال ګوند غړی و.
| پېژنليک | |
|---|---|
| د زېږېدو نېټه | 1874 د نومبر 30 |
| د زېږېدنې ځای | انګلستان ( برطانیه ) |
| د مړينې نېټه | 1965 دجنوري 4 |
| د مړينې ځای | هایډپارک ګېټ لندن ښار ( انګلستان) |
| ماندينه | کلمنتین چرچیل |
| اولادونه | ډیانا، رنډولف، سارا، میری ګولډ او میري |
| مور او پلار | رنډولف چرچیل او جیني جیروم |
| سياسي مالومات | |
| گوند | لیبرال |
چرچل چې له انګلیسي او امریکایی ګډ نسب نه و، په اکسفورډشایر کې په یوه بډایه اشرافي کورنۍ کې نړۍ ته سترګې پرانیستې دي. په ۱۸۹۵ ز کال کې نوموړی د بریتانوي پوځ په لیکو کې ګډون وکړ او د بریتانوي هند، د انګلیس - سوډان جګړه او د بویر په دویمه جګړه کې یې ونډه واخیستله او د جګړې د ډګر د خبریال په توګه او د خپلو مبارزو په اړه د کتابونو د لیکلو له امله یې شهرت ترلاسه کړ. نوموړی چې په ۱۹۰۰ ز کال کې د محافظه کار ګوند استازی وټاکل شو، په ۱۹۰۴ ز کال کې یې لیبرال ګوند ته مخه کړه. چرچل د هربېرت هنري اسکویث په لیبراله واکمنۍ کې، د سوداګرۍ د بورډ مشر او کورنیو چارو د وزیر، د زندان د اصلاحاتو او د کارګرانو ټولنیز امنیت د مشر په توګه دنده ترسره کړه. د لومړۍ نړیوالې جګړې په اوږدو کې د سمندري ځواکونو د لوی مشر په توګه، نوموړي د ګالیپولي جګړې مشري و کړه ،خو کله چې دا جګړه د یوه ناورین په بڼه را څرګنده شوه، هغه د لانکاسټر د دوک مشرۍ ته د رتبې تنزیل شو. د ۱۹۱۵ ز کال په نومبر کې نوموړي استعفا ورکړه او د شپږومیاشتو لپاره په لوېیځه جبهه کې د شاهي سکاتلنډي فیوزیل وسلوال ځواک سره یوځای شو. چرچل په ۱۹۱۷ز کال د ډېوېډ لویډ جورج تر مشرۍ لاندې حکومت ته راستون شو او په پرله پسې توګه د سلاکوټونو د وزیر، د جګړې د چارو د وزیر، د هوایي ځواکونو د چارو د وزیر او د مستعمیرو د چارو د وزیر په توګه دنده ترسره کړه او د انګلیس – آیرلنډ د تړون او په منځنی ختیځ کې د بریتانیا د بهرني سیاست مشري یې وکړه. په پارلمان کې له دوو کلونو نه وروسته، نوموړي د سټینلي بالډوین په محافظه کار حکومت کې د خزانې د وزیر په توګه دنده ترسره کړه، چې په ۱۹۲۵ ز کال کې یې د سټرلینګ پونډ بېرته د جګړې نه وړاندې د سرو زرو معیار ته راستون کړ، چې یو انقباضي فشار او د بریتانیا په اقتصاد باندې محدود کوونکی سیاست ګڼل کېده.
د "بیابان کلونو" تر نامه لاندې، کله چې هغه په ۱۹۳۰ ز کلونو کې له حکومت نه بهر و، په نازي آلمان کې د پوځي ځواک له زیاتیدونکي ګواښ سره د مقابلې لپاره په وسلو باندې د بریتانویانو د سمبالولو غوښتنه وکړه. هغه بیا د دویمې نړیوالې جګړې په پیل کې د سمندري ځواکونو د لوی مشر په توګه وټاکل شو. د ۱۹۴۰ ز کال د مې په میاشت کې لومړی وزیر او د نیویل چیمبرلین ځایناستی شو. چرچل یو ولسي حکومت را منځ ته کړ او د روم - برلین محور ځواک په وړاندې یې د متحدینو په جګړه کې د بریتانوي ښکېلتیا مشري په غاړه درلوده، چې پایله که یې په ۱۹۴۵ ز کال کې بریا ترلاسه کړه. د ۱۹۴۵ کال په عمومي ټاکنو کې د محافظه کارانو له ماتې وروسته، هغه د اپوزیسیون مشر شو. نوموړي له شوروي اتحاد سره د سړې جګړې د پراختیا په ترڅ کې، په عامه توګه په اروپا کې "د اوسپنیزې پردې" دې خوا ته د شوروي د نفوذ خبرداری ورکړ او د اروپا یووالي ته یې وده ورکړه. هغه د ۱۹۵۰ز کال ټاکنې بیا و بایللې، خو په ۱۹۵۱ ز کال کې بېرته واک ته راستون شو. د نوموړي دویمه دوره په بهرنیو چارو کې، په ځانګړې توګه د انګلیس - امریکا په اړیکو او د بریتانوي سترواکۍ په ساتنه کې را نغښتې وه. په کورنیو چارو کې، د هغه حکومت د کورونو په ودانولو ټینګار وکړ او د اټومي وسلو پراختیا (چې له هغه وړاندې پیل شوې وه) یې بشپړه کړه. چرچل د ناسم روغتیايي حالت له امله، په ۱۹۵۵ ز کال کې د لومړي وزیر له چوکۍ نه استعفا ورکړه، خو تر ۱۹۶۴ ز کال پورې د پارلمان غړی پاتې شو. هغه په ۱۹۶۵ ز کال کې له نړۍ سترګې پټې کړې او د نوموړي جنازه په دولتي مراسمو سره خاورو ته و سپارل شوه.
چرچل چې په پراخه کچه د شلمې پیړۍ له خورا اغېزناکو څېرو نه ګڼل کېږي، په انګلستان او لوېدیځه نړۍ کې د ډېر شهرت خاوند دی، چې په دې ځای کې د جګړې د ډګر د بریالي مشر په توګه شمېرل کېږي او د اروپا د لیبرال ولسواکۍ په دفاع کې یې د فاشیزم د خپرېدو په وړاندې ارزښتناکه ونډه لوبولې ده. نوموړی د یو ټولنیز اصلاح کوونکي په توګه هم ستایل کېږي، خو هغه د جګړې په وخت کې د ځینو پېښو له امله – په ځانګړې توګه د جرمني ښارونو بمبارۍ او د بنګال لوږې ته د نوموړي د حکومت غبرګون او د امپریالیستي نظریاتو او د نژاد په اړه د تبصرو له امله تر نیوکو لاندې دی.