محمدنادر ایوبي کندهاري (۱۳۱۰ هـ. ل. = ۱۹۳۱ ز. - ۲۲ د وږي، ١٣٩٠ ل. = ۱۳ د دېسمبر، ۲۰۱۱ ز.) يو افغان ديپلومات، سياسي کارپوه او ليکوال و.

مخينه

محمد نادر ايوبي د مرحوم محمد سرورخان ایوبي زوی دشهید محمدایوب خان ایوبي چې د افغانستان د مشروطه غوښتنې د ستر مبارزاتي غورځنگ يو فعال سياسي غړئ ؤ لمسی او د میوند د غزأ د اتل مرحوم غازي تاج محمدخان کړوسئ او د یحیی خان پوپلزي کوسئ ؤ. هغه په ۱۳۱۰ لمريز کال کې د کندهار په ښار کې زېږېدلی و.

زده كړې

ښاغلي نادر ايوبي لومړنۍ او منځنۍ ښوونې په خان آباد، كابل او كندهار كې سرته رسولي، اوپه كابل كې د سوداگرۍ لېسې له بشپړولو څخه وروسته پوهنتون ته ورغې او په كال ۱۳۳۷هجري لمريز د حقوقو او سياسي علومو د پوهنځي د دېپلوماسۍ له څانگې فارغ او په همدې كال د بهرنيو چارو په وزارت كې د مامور په ډول وټاكل شو. د اووه ويشتو كلونو په عمر (۱۳۴۲هجري لمريز) د احتياطي ظابطانو د مكلفيت دوره تېره كړه.

دندې

د مكلفيت له دورې څخه وروسته يې د بهرنیو چارو وزارت د خونديز(آرشیف) او فرهنگي، اقتصادي، وثاېق، شفر او د قونسلگرۍ په مديريتونو كې دندې ترسره كړي. د مورنۍ ژبې (پښتو) سربېره په عربي، پاړسي، انگلېسي او اردو ژبو هم ښه پوهېده. په كال ۱۳۴۲ل واشنگټن كې د افغانستان په سفارت كې د اتاشي په توگه وټاكل شو. له دندې سره، سره يې د هارورډ پوهنتون د سياسي علومو له پوهنځي څخه د ماسترۍ سند ترلاسه كړ، او په همدې وخت كې د هاروډ پوهنتون د غوښتنې له مخې د هغه پوهنتون د ختيځ پېژندنې د څانگې لپاره د پښتو ژبې د زده كړې اساس هم د لومړي ځل لپاره كېښود. درې نيم كاله وروسته برېته وطن ته راستون شو. په كال ۱۳۴۹ل كې په قاهره كې د افغانستان په سفار ت كې د دويم سكرتر په توگه وټاكل شو. له دندې سره، سره يې د عربي ژبې او فقهې ځانگړې زده كړې وكړى. په ۱۳۵۱ل كال په هغه كانفرانس كې د افغانستان استازيتوب هم وكړ چې د اسلامي هېوادو نړېوال لومړني اسلامي بانك د پرانيستو لپاره جوړ شوې ؤ. په كال ۱۳۵۲ل كې د كوټې په ښار كې د افغان جنرال قونسل د كفيل په توگه ولېږل شو، مگر د سردار داود خان د كودتا له امله مخكې لدې چې خپلې دندې ته ورشي، په تهران كې د افغان سفير د لومړي سكرتر په توگه وټاكل شو. په ۱۳۵۶ل كال تهران كې جوړېدونكي د اسيايي هېوادونو د كار د وزيرانو په كانفرانس كې د خپل هېواد رسمي استازيتوب وكړ. هلته يې ۵كاله دنده ترسره كړه. په وطن كې د دويمې كودتا له كېدو سره سمدلاسه خپله استعفى ليك وړاندې كړ او له رسمي دندو څخه يې ځانوژغوره. څه موده وروسته د امريكا متحده ايالتونو ته مهاجر شو اوخپل ورځينيو چارو ته يې مخ واړاوه. ښاغلې ايوبي صېب په امريكه كې له آرام ژوند تېرولو سره، بيا هم خپل كړېدلې ولس هېر نه كړ، او د غازي صوفي حاجي محمد نعيم ايوبي سره يې چې د كوټې په ښار كې يې د (الجهاد) په نامه يو لوى روغتون درلود خپلې هراړخيزه مرستې ونه سپمولې. دارنگه يې نورې ښوونيزه، روزنيزه ټولنې جوړې او د افغان بچيانو له حال احوال څخه يې ځان خبراوه. د افغانستان دننه يې هم روغتيايي څانگې پرانيستې ترڅو د ټپي مجاهدينو درملنه هملته د لومړنوي مرستو په توگه ترسره شي. ښاغلي ايوبي د خپل ژوند لويه برخه په مسافرتونو كې تېره كړې. د نړۍ د ولسونو، اديانو، مذهبونو، عرف او عاداتو قوانينو او ټولنيزه حالاتو د پېژندنې سره ډېره مينه لري. چې ددې كار لپاره يې هم ډېر ملكونه له نظره تېر كړي. ښاغې ايوبي نن سبا د امريكې په ورجېنيا په ايالت كې استوگنه لري.

ليکلي آثار

د مرحوم زیاتره تالیفات ، آثار او لیکنې دمهاجرت په حالت کې د هیواد څخه په بهرکې چاپ او نشر سوئ دئ . د لیکوال مرحوم استاد محمدنادر ایوبي ، تالیفونه ، لیکنې اواثار په لاندي دول دي :

  1. سپین اومرغلره : (پښتوادبی داستان ) دکندهار ولایت دطلوع افغان په ورځپاڼه کې په پرله پسې توگه نشرسوی دی .
  2. سیاسي نظریات : کتاب په (۲ټوکه) کې دکندهار دمطبعې چاپ.
  3. اقتصادي نظریات : کتاب په (۳ ټوکو) کې دکندهار اوهلمند دمطبعو کې چاپ سوی دی ...د یادونې وړدئ چې دنوموړي کتاب څخه د کابل پوهنتون داقتصاد دپوهنځیو محصلین ډیره پراخه گټه اخیستنه کوي . نوموړي درې ټوکه کتابونه وروسته تر څه اصلاحاتو په کال ١٣٨٨ کې په یوه ټوک کې په لاور کې په کال ٢٠٠٤ میلادی کې ددوهم ځل لپاره چاپ سوئ دی
  4. سیاسي نظریات : کتاب هم ددوهم ځل لپاره٢٠٠٩ میلادی کال کې په لاهور کې چاپ سوی دی
  5. اسلام :چې پر پنځو برخو (حقوق ،سیاست ،اقتصاد،تصوف اوفلسفي ) باندي مشتمل دی په کویټه کې چاپ سوی دئ د پوهنیار استاد شیر احمد نظامی سره يوځای
  6. دوی څوک ؤ؟ : د یوسلو پنځو تاریخي او ریشتني داستانو او قصو مجموعه ده په کویټه کې چاپ سوی دئ . د پوهنیار استاد شیر احمد نظامی سره يوځای
  7. عرفان : په لاهورکي چاپ سویدی
  8. روحیات یا علم النفس په کال ٢٠٠٧میلادی کې په لاهور کې چاپ سویدئ .
  9. فلسفه : په کال ٢٠٠٦میلادی کې کويټه کي چاپ سویدی
  10. حقوق : په کال ٢٠٠٦میلادی کې په لاهور چاپ سویدی
  11. دافریقا جغرافیايي ،تاریخي او اجتماعي مسايل (ناچاپ)
  12. دانسان ستونزي (ناچاپ)
  13. علم اوایمان (ناچاپ)
  14. د حق او باطل تاریخی سیر (ناچاپ)
  15. دتاریخ ځینې هیرې سوي پاڼې (ناچاپ)

اخځليكونه