ويکيپېډيا

له ماشومانو ناوړه ګټه اخیستنه

له ماشوم نه ناوړه ګټه اخیستنه یا له ماشوم سره ناوړه چلند د ماشوم یا ماشومانو فزیکي/ځاني، جنسي او/یا رواني ناوړه چلند یا غفلت دی، په ځانګړې توګه د مور او پلار یا پالونکي له خوا. د ماشوم نه ناوړه ګټه اخیستنه کېدای شي د مور او پلار یا پالونکي له خوا د یو عمل کړلو یا په کې پاتې راتللو لامل وي چې په پایله کې یې ماشوم ته حقیقي یا احتمالي زیان رسوي اود دې د پېښیدو امکان د ماشوم په کور، یا سازمانونو، ښوونځیو یا ټولنو کې شته چې ماشوم ورسره اړیکه لري.

له ماشوم نه د ناوړې ګټې اخیستنې او له ماشوم سره د ناوړه چلند اصطلاحات ډېری وخت د یو بل سره مترادف/ د تبادلې وړ په توګه کارول کیږي، که څه هم ځینې څېړونکي د دوی ترمنځ توپیر کوي او د ماشومانو سره ناوړه چلند د غفلت، استحصال او قاچاق پوښلو لپاره د یوې عمومي اصطلاح (یوه داسی اصطلاح ده چې د یو ځانګړي توکي پرځای د شیانو پراخه کټګورۍ پوښلو لپاره کارول کیږي.) په توګه کاروي.

تاریخ سمول

د نولسمې پېړۍ په وروستیو کې، د کارمندانو او ښوونکو له خوا له ماشومانو سره ظلمعام او پراخ و، او په ډېرو هېوادونو کې جسمي سزا(وهل او ټکول) دود و. خو، د ۱۹ پېړۍ په لومړۍ نیمایي کې، رنځپوهانو په فیلیسایډ (د والدینو/ مور او پلار له خوا د ماشومانو وژل) باندې څیړنې وکړې او په راپور شویو پیښو کې یې د ماشومانو د مړینې یوازینی لامل د مور او پلار غصه، تکراري فزیکي ناوړه چلند، لوږه، او جنسي تیری یاد کړ. د ۱۸۶۰ کال په یوه مقاله کې، د فرانسې د عدلي طبي یوه لوی کارپوه اګسټ امبرویس ټارډیو د داسې ۳۲ قضیو لړۍ راټوله کړه، چې له دې جملې څخه ۱۸ یې وژونکې وي، هغه ماشومان چې د لوږې او/یا تکراري فزیکي ناوړه ګټه اخیستنې له امله مړه شوی وو؛ په دې کې د اډیلین ډیفرټ قضیه هم شامله ده، چې په ۸ کلنۍ کې د هغې د نیا او نیکه له خوا بیرته خپلې کورنې ته راستنه شوې وه، او ۹ کاله یې د مور او پلار له خوا شکنجه تر لاسه کړې وه - هره ورځ وهل شوې وه، په خپلو ګوتوسره را ځړول شوې وه،  په میخ شوي تخته وهل شوې وه، په ګرمو سکارو سره سوځول شوې وه، د هغې ټپونه په نايټريک اسيد مینځل شوي وو، او د لښتي/ لرګی په واسطه پاک شوي وو. ټارډیو د ماشومانو کورونو ته ورغی او پر ماشومانو یې شته اغېزې ولیدلې؛ هغه ولیدل چې کله دوی تر ساتنې لاندې راغلل نو خپګان او ویره د دوی په مخونو کې ورکه شوه. هغه وايي: "کله چې موږ د دې بې وزلو بې دفاع انسانانو نازک عمر ته پام وکړو، چې هره ورځ او نږدې هر ساعت د وحشي ظلمونو، نه منلو وړ شکنجو او سختو محرومیتونو سره مخ کیږي، د دوی ژوند د یوه اوږده شهادت په څېر دی - او کله چې موږ د دې حقیقت سره مخ شو چې د دوی ځورونکي د دوی خپلې میندې دي، چا چې دوی ته ژوند ورکړی، موږ د یوې خورا ویرونکي ستونزې سره مخ شو چې کولی شي د اخلاقیاتو روح یا د عدالت ضمیر ګډوډ کړي".[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱]

دغه لومړنۍ فرانسوي څیړنې د ژبې خنډ څخه په تېریدو کې پاتې راغلي او نور ملتونه د ماشومانو او کوچنیانو د ډېری دردناکو زخمونو د لامل نه بې خبره پاتې شول؛ نږدې سل کاله به تېر شي مخکې له دې چې انسانیت په سیستماتیک ډول د ټارډیو "ویرېدونکي ستونزې" سره مقابله پیل کړي. په شلمه پېړۍ کې، څېړونکو د رنځپوهنې او د ماشومانو راډیوولوژي څخه د شواهدو راټولول پیل کړل، په ځانګړې توګه د اوږدمهاله فرعي هیماتوما‏( د یوه ټپ له امله د وينې ټوټي کېدل یا لخته کېدل) او د غړو ماتولو په اړه:  سب ډیورال (یو جدي حالت دی چېرې چې وینه د سر او دماغ د سطحې تر منځ راټولیږي)  په زړه پورې دوه ډوله وېش لري، په ماشومانو کې ایډیوپتیک (هغه ناروغي چې هېڅ ښکاره علت نه لري) او په لویانو کې صدمه وه، په داسې حال کې چې د ناڅرګنده هډوکو پریوسټیټ(دا د پریوسټیم د سوزش له امله رامنځته کیږي، د نښلونکي نسج یوه طبقه چې د هډوکي شاوخوا ګرځي) شکل ېې هغه اوږدو هډوکو ته ورته ده چې د برچ (دم غوزه) له استخراج وروسته واقع کیږي. په ۱۹۴۶ کې، جان کیفي، د پیډیاټریک رادیولوژي امریکایي بنسټ ایښودونکي، د اوږدو هډوکو ماتولو او اوږدمهاله فرعي هیماتوما تر منځ اړیکې ته پاملرنه وکړه او په ۱۹۵۵ کې، دا ولیدل شوه چې د تېري کوونکي، نابالغ او ذهني / احساساتي ناروغه والدینو د پاملرنې څخه لرې شوي ماشومان هېڅ نوي زخمونه نه لري.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]

په پایله کې، په ۱۹۶۰ لسیزه کې د دې موضوع په اړه مسلکي تحقیقات بیا پیل شول. د " بیټرډ چائلډ سنډروم" د ۱۹۶۲ کال د جولای د مقالې خپرول چې په اصل کې د ماشومانو د رواني ناروغیو ډاکټر هنري کیمپ له خوا لیکل شوې او د امریکایی طبي اتحادیې په ژورنال کې خپره شوې د هغه شیبې استازیتوب کوي چې د ماشومانو ناوړه چلند د عامه پوهاوي اصلي جریان ته ننوځي. د دې مقالې د خپریدو دمخه، د ماشومانو ټپونه - ان د هډوکي تکرار ماتیدل - په عام ډول د قصدي/ عمدي صدماتو د پایلو په توګه نه پیژندل کېدل. پرځای یې، ډاکټران ډېری وختونه د هډوکو د ناپیژندل شوو ناروغیو په لټه کې وو او یا به یې هم د والدینو هغه بیانونه منل چې ګواکې ماشوم غورځېدلی او یا هم د ګاونډیو ځورونکو له خوا ځورول شوي.[۱۶][۱۷]

په متحده ایالاتو کې د ماشوم د ناوړه ګټه اخیستنې څېړنه په 1970مه لسیزه کې د یوه اکادمیک ډسپلین په توګه رامنځته شوه. الیزابیت ینګ برهل وویل چې د ماشومانو د مدافعینو د ډېریدونکي شمېر سره سره او د ماشومانو په ساتنه کې رامنځته شوې لېوالتیا، د ماشومانو په ډلبندي (ځورول شوي) او (نه ځورول شوي ) کې یو مصنوعي توپیر رامنځته کړ چې دې کار د ماشومانو د حقونو مفهوم په ساده ډول د ناوړه چلند څخه د ساتنې لپاره محدود کړ، او په ټولنه کې په عمومي توګه د ماشومانو په وړاندې د تبعیض په اړه یې د څیړنې مخه ونیوله. د ینګ بروهیل په وینا د ماشومانو د ناوړه ګټه اخیستنې او غفلت د څېړنې د طریقې یو بل تاثیر دا و چې په دې اړه غور کول بند کړي چې دې ماشومانو خپل درک د ناوړه چلند څخه څه دي او د دوی په وړاندې د لویانو چلند څومره ارزښت لري. ینګ -برویل لیکلي چې کله په ټولنه کې د لویانو په وړاندې د ماشومانو په ارثي کموالي باور شتون ولري، ټول ماشومان ځورېږي او غیر له دې چې دوی ځورول شوي او کنه دوی د "ناوړه ګټه اخیستل شوي" په توګه لیبل کیږي.[۱۸]

تعریفونه سمول

هغه تعریفونه چې د ماشوم نه د ناوړه ګټې اخیستنې په اړه شوي دي د متخصصینو او د ټولنیزو او کلتوري ډلو او د وخت په تېریدو سره توپیر لري. د ماشوم نه ناوړه ګټه اخیستنه یا د ماشوم سره ناوړه چلند اصطلاحات اکثراً په ادبیاتو کې د تبادلې وړ په توګه کارول کیږي. د ماشومانو سره ناوړه چلند کېدای شي یوه عمومي اصطلاح واوسي چې د ماشومانو ناوړه ګټه اخیستنه او د ماشوم غفلت ټول ډولونه تر پوښښ لاندې لري. د ماشومانو د ناوړه چلند تعریف په موجوده کلتوري ارزښتونو پورې اړه لري ځکه چې دوی د ماشومانو، د ماشوم وده او ماشوم پالنې پورې اړه لري. د ماشومانو سره د ناوړه چلند تعریفونه د ټولنې په ټولو برخو کې توپیر لري چې د دې مسلې سره معامله کوي، لکه د ماشومانو د ساتنې ادارې، حقوقي او طبي ټولنې، د عامې روغتیا چارواکي، څېړونکي، متخصصین، او د ماشومانو مدافعین. څرنګه چې د دې مختلفو برخو غړي د خپلو تعریفونو کارولو ته لېوالتیا لري، د ډیسپلینونو په اوږدو کې دا اړیکه را محدوده کېدای شي، چې د ماشومانو د ناوړه چلند د پیژندلو، ارزونې، تعقیب، درملنې، او مخنیوي هڅو مخه نیسي.[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]

په عموم کې، ناوړه ګټه اخیستنه (معمولا په قصدي توګه)  تر سره شوو عملونو ته اشاره کوي په داسې حال کې چې غفلت هېر شوو کړنو ته اشاره کوي. ځینې ​​​​روغتیایي متخصصین او لیکوالان غفلت د ناوړه ګټه اخیستنې د تعریف یوه برخه ګڼي، په داسې حال کې چې نور یې نه ګڼي؛ دا د دې لپاره چې زیان ممکن غیر ارادي وي، یا دا چې پالونکي د ستونزې په شدت نه پوهیږي، کوم چې کېدای شي د ماشوم د روزلو په کلتوري باورونو سره پای ته ورسیږي.[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸]

د روغتیا نړیوال سازمان (WHO) د ماشومانو ناوړه ګټه اخیستنه او له ماشومانو سره ناوړه چلند داسې تعریفوي: «هر هغه فزیکي او/یا احساساتي بد چلند، جنسي ناوړه ګټه اخیستنه، غفلت یا په غفلت سره چلند یا سوداګریز یا بل ډول استثمار، چې د مسوولیت، اعتماد یا ځواک په یوه چوکاټ کې د ماشوم د سلامتیا، پایښت یا حیثیت ته د ریښتیني یا بالقوه زیان لامل ګرځي.» د روغتیا نړیوال سازمان دا هم وايي: «د ماشومانو په وړاندې هر ډول تاوتریخوالي کې تر ۱۸ کلنی ټیټ عمر لرونکو لپاره د تاوتریخوالي ټول هغه ډولونه شاملیږي کوم چې د مور او پلار یا نورو سرپرستانو، همکارانو، رومانتیکي ملګرو، یا اجنبیانو له خوا تر سره کېږي.» [۲۹][۳۰][۳۱][۳۲]

سرچينې سمول

  1. ↑ Editorial (1848) Triple infanticide – suicide du meurtrier. Annales Médico-psycholiques 11: 108 only.
  2. ↑ Leuret (1837) Suspicion de folie chez une femme reconnue coupable d'avoir, pendant sa grossesse fait des blessures mortelles a deux de ses enfans: affaire R. Annales d'Hygiène Publique et de Médecine Légale 17: 374-400.
  3. ↑ Rothamel (1845) Eine Mutter führt durch allmälige Entziehung der Nahrungsmittel den Tod ihres ehelichen Kindes herbei. Henke's Zeitschrift für der Staatsarzneikunde 50: 139-156.
  4. ↑ Boys-de-Loury, Devergie, Ollivier (1843) Consultation medico-légale sur un cas de mort violente, chez un enfant de deux ans et demi. Annales d'Hygiène Publique et de Médecine Légale 29: 185-203.
  5. ↑ Tardieu A (1860) Étude médico-légale sur les sévices et mauvais traitements exercés sur des enfants. Annales d'Hygiène 15: 361-398.
  6. ↑ Brockington I F (1996) Motherhood and Mental Health. Oxford, Oxford University Press, page 396 – translation of a passage in Tardieu (1860).
  7. ↑ Boileau de Castélnau P (1861) Misopédie ou lesion de l'amour de la progéniture. Annales Médico-psychologiques 3rd series 7: 553-568.
  8. ↑ Aubry P (1891) De l'Homicide Commis par la Femme. Paris, Storck, pp 1-38.
  9. ↑ Delcasse A (1885) Étude medico-légale sur les sévices de l'enfance. Thèse, Paris.
  10. ↑ Duval P (1892) Des sévices et mauvais traitements. Thèse, Lyon.
  11. ↑ Dumas E (1892) Du libéricide ou meurtre des enfants mineurs par leurs parents. Thèse, Lyon.
  12. ↑ Sherwood D (1930) Chronic subdural haematoma in infants. American Journal of Diseases of Children 39: 980-1021.
  13. ↑ Snedecor S T, Knapp R E, Wilson H B (1935) Traumatic ossifying periostitis of the newborn. Surgery, Gynecology and Obstetrics 61: 385-387.
  14. ↑ Caffey J (1946) Multiple fractures in long bones of infant suffering from chronic subdural haematoma. American Journal of Roentgenology 56: 163-173.
  15. ↑ Woolley P V, Evans W A (1955) Significance of skeletal lesions in infants resembling those of traumatic origin. Journal of the American Medical Association 158: 539-543.
  16. ↑ McCoy, M.L.; Keen, S.M. (2013). "Introduction". Child Abuse and Neglect (الطبعة 2). New York: Psychology Press. د کتاب پاڼي 3–22. OCLC 863824493. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-84872-529-4. مؤرشف من الأصل في ۲۳ فبروري ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  17. ↑ Young-Bruehl, Elisabeth (2012). Childism: Confronting Prejudice Against Children. New Haven, Connecticut: Yale University Press. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-300-17311-6. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  18. ↑ Young-Bruehl, Elisabeth (2012). Childism: Confronting Prejudice Against Children. New Haven, Connecticut: Yale University Press. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-300-17311-6. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. ↑ Coghill, D.; Bonnar, S.; Duke, S.; Graham, J.; Seth, S. (2009). Child and Adolescent Psychiatry. Oxford University Press. د کتاب پاڼې 412. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-19-923499-8. مؤرشف من الأصل في ۲۴ فبروري ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ مارچ ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  20. ↑ Wise, Deborah (2011). "Child Abuse Assessment". In Hersen, Michel (المحرر). Clinician's Handbook of Child Behavioral Assessment. Academic Press. د کتاب پاڼې 550. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-08-049067-0. مؤرشف من الأصل في ۲۳ فبروري ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ مارچ ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  21. ↑ Leeb, R.T.; Paulozzi, L.J.; Melanson, C.; Simon, T.R.; Arias, I. (January 2008). Child Maltreatment Surveillance: Uniform Definitions for Public Health and Recommended Data Elements, Version 1.0 (PDF). Atlanta, Georgia: Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Injury Prevention and Control. مؤرشف (PDF) من الأصل في ۲۹ اگسټ ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  22. ↑ McCoy, M.L.; Keen, S.M. (2013). "Introduction". Child Abuse and Neglect (الطبعة 2). New York: Psychology Press. د کتاب پاڼي 3–22. OCLC 863824493. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-84872-529-4. مؤرشف من الأصل في ۲۳ فبروري ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  23. ↑ Conley, Amy (2010). "2. Social Development, Social Investment, and Child Welfare". In Midgley, James; Conley, Amy (المحررون). Social Work and Social Development: Theories and Skills for Developmental Social Work. Oxford University Press. د کتاب پاڼي 53–55. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-19-045350-3. مؤرشف من الأصل في ۲۴ فبروري ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ مارچ ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  24. ↑ Bonnie S. Fisher; Steven P. Lab, المحررون (2010). Encyclopedia of Victimology and Crime Prevention. Sage Publications. د کتاب پاڼي 86–92. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-4522-6637-4. مؤرشف من الأصل في ۲۳ فبروري ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ مارچ ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  25. ↑ McCoy, M.L.; Keen, S.M. (2013). "Introduction". Child Abuse and Neglect (الطبعة 2). New York: Psychology Press. د کتاب پاڼي 3–22. OCLC 863824493. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-84872-529-4. مؤرشف من الأصل في ۲۳ فبروري ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  26. ↑ "What is Child Abuse and Neglect?". Australian Institute of Family Studies. September 2015. مؤرشف من الأصل في ۱۵ سپټمبر ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. ↑ Mehnaz, Aisha (2013). "Child Neglect: Wider Dimensions". In RN Srivastava; Rajeev Seth; Joan van Niekerk (المحررون). Child Abuse and Neglect: Challenges and Opportunities. JP Medical Ltd. د کتاب پاڼې 101. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-9350904497. مؤرشف من الأصل في ۲۳ فبروري ۲۰۱۷. Many do not consider neglect a kind of abuse especially in a condition where the parents are involved as it is often considered unintentional and arise from a lack of knowledge or awareness. This may be true in certain circumstances and often it results in insurmountable problem being faced by the parents. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. ↑ Friedman, E; Billick, SB (June 2015). "Unintentional child neglect: literature review and observational study". Psychiatric Quarterly. 86 (2): 253–9. doi:10.1007/s11126-014-9328-0. PMID 25398462. S2CID 9090210. [T]he issue of child neglect is still not well understood, partially because child neglect does not have a consistent, universally accepted definition. Some researchers consider child neglect and child abuse to be one in the same کينډۍ:Sic, while other researchers consider them to be conceptually different. Factors that make child neglect difficult to define include: (1) Cultural differences; motives must be taken into account because parents may believe they are acting in the child's best interests based on cultural beliefs (2) the fact that the effect of child abuse is not always immediately visible; the effects of emotional neglect specifically may not be apparent until later in the child's development, and (3) the large spectrum of actions that fall under the category of child abuse. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. ↑ Herrenkohl RC (2005). "The definition of child maltreatment: from case study to construct". Child Abuse and Neglect. 29 (5): 413–24. doi:10.1016/j.chiabu.2005.04.002. PMID 15970317. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  30. ↑ "Definitions of Child Abuse and Neglect in Federal Law". childwelfare.gov. Children's Bureau, Administration for Children and Families, U.S. Department of Health and Human Services. مؤرشف من الأصل في ۱۶ مې ۲۰۱۶. د لاسرسي‌نېټه ۲۰ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  31. ↑ "Violence against children". www.who.int (په انګلیسي ژبه کي). د لاسرسي‌نېټه ۱۰ مارچ ۲۰۲۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  32. ↑ "Child abuse and neglect by parents and other caregivers" (PDF). World Health Organization. د کتاب پاڼې 3. مؤرشف (PDF) من الأصل في ۰۴ مارچ ۲۰۱۶. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ مارچ ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=له_ماشومانو_ناوړه_ګټه_اخیستنه&oldid=296209" نه اخيستل شوی