عیسوي کمونیزم

عیسوي کمونیزم یوه الهیاتي نظریه ده چې له مخې یې د عیسی(ع) لارښوونې عیسویان دې ته اړ کوي څو د آیډیال ټولنیز سیستم په توګه له مذهبي کمونیزم ملاتړ وکړي. په داسې حال کې چې د دغې نظریې او په عیسویت کې د کمونیستي چارو د پیل د نېټې په اړه هېڅ عمومي توافق شتون نه لري، خو ډېری عیسوي کمونېستان ادعا کوي چې د سپېڅلي کتاب شواهد ښيي چې د رسولانو (apostles) په ګډون لومړنیو عیسویانو له عیسی څخه په وروسته کلونو کې کوچنۍ کمونیستي ټولنه رامنځته کړه. په دې ترتیب سره د عیسوي کمونیزم ډېری پلویان استدلال کوي چې دغه کمونیزم د عیسي له خوا دوی ته ښوول شوی او د رسولانو له خوا کارول شوی. یو شمېر تاریخ پوهان د هغو شتون تائیدوي.

یو شمېر داسې کسان هم شته چې باور لري د عیسویت لومړۍ کلیسا لکه څه ډول چې د رسولانو په اعمالو کې بیان شوې، د کمونیزم او مذهبي سوسیالېزم لومړی ډول دی. د دغه لیدلوري له مخې کمونیزم په عمل کې عیسویت او عیسی لومړنی کمونېست و. دغه اړیکه د کارل مارکس په یوه لیکنه کې واضحه شوې چې څرګنده کړې یې ده: «عیسی هغه واسطه ده چې انسان خپل ټولې ښېګڼې او دیني اړیکې د هغه پر مخ خلاصوي، نو دولت هغه واسطه ده چې هغه خپله ټوله بې خدايي او خپله ټوله انساني آزادي هغو ته لېږدوي».

لنډه کتنه

عیسوي کمونیزم د کوینونیا په مفهوم ولاړ دی چې د مشترک یا ګډ ژوند په معنا دی، دا یوه اقتصادي دوکتورین/نظریه نه وه، بلکې د آګاپ مینې څرګندول او له ټولنې سره د توکو دواطلبانه شریکول و. د رسولانو د اعمالو د کتاب د څلورم فصل په ۳۵ مه برخه کې راغلي چې په اورشلیم کې په لومړۍ کلیسا کې «هېچا ادعا ونکړه چې د هغه شتمني هغه ته اړونده ده او په ټولو شیانو کې سره شریک و». دا په ډېر احتمال سره د اورشلیم له ړنګېدو وروسته د عیسویانو د بقا وسیله وګرځېده، په داسې حال کې چې وروسته دغه چاره د کلیسا په تاریخ کې یوازې له رهبانیت پرته له منځه لاړه.

عیسوي سوسیالېزم د بریتانیا د کارګر ګوند یو له بنسټ اېښودونکو لاملونو څخه و او ادعا کېږي چې په ۱۴ مه پېړۍ کې د واټ ټایلر او جان بال په پاڅون سره پیل شو.

په عیسوي اروپا کې باور په دې و چې کمونیستانو آتیزم (بې خدايي) منلې. په پروتستانت انګلستان کې کمونیزم د رومن کاتولیک ګډو مراسمو ته ډېر نږدې و، له همدې امله سوسیالیستي اصطلاح ته ترجیح ورکول کېدله. فریدریش انګلز استدلال کاوه چې هغه مهال چې په ۱۸۴۸ زکال کې کمونېست مانیفیست خپور شو، سوسیالېزم په اروپا کې درناوی درلود، په داسې حال کې چې کمونیزم داسې نه و. د عیسی لارښوونې په ځانګړي ډول د عیسوي سوسیالیستانو له خوا تر ډېره د سوسیالیستي لارښوونو په توګه بلل کېږي. په داسې حال کې چې د کارګري طبقې خوځښتونو «په بشپړ ډول د ټولنیز بدلون لپاره د اړتیا اعلان وکړ» او ځانونه یې کمونېستان وبلل، خو په انګلستان کې اونیت یان او په فرانسه کې فوریریستان  د درناوي وړ سوسیالیستان بلل کېږي. د سوسیالېزم دغو ډلو په فرانسې کې د آتین کابه او په آلمان کې د ویلهلم وایتلینګ کمونیستي آثار تولید کړل.

په ۱۶ مه پېړۍ کې، انګلیسي لیکوال توماس مور چې په کاتولیک کلیسا کې د سنت توماس مور په توګه درناوی ورته کېږي په خپله رساله Utopia کې د مشترک مالکیت پر بسټ ټولنه انځور کړه چې رهبرانو یې له عقل څخه په کار اخیستو اداره کوله. د انګلستان په کورنۍ جګړو کې ګڼ شمېر ډلو له دغې نظریې ملاتړ وکړ. خو یو شمېر نورو په ځانګړي ډول Diggers ډلې له کمونیستي او د زارعت پالنې د نظریې له آرمانونو ملاتړ وکړ. د دغو ډلو پر وړاندې د اولیور کراموېل او ګراندیانو چلن په سم حالت کې مخالف او تر ډېره دښمني ډوله و.

توماس مونتزر د ۱۶ مې پېړۍ په جرمني کې د آلمان د بزګرانو د شخړو پر مهال یو لوی اناباپتیست خوځښت رهبري کړ، هغه چې فریدریک انګلس هغه د جرمني د بزګرانو د جګړې په توګه تحلیل کړ. مارکسیستي اخلاق چې موخه یې یوموټي توب دی، د عیسویت د نړۍ پالنې لارښوونې منعکسې کوي چې څرګندوي ټول بشریت یو ډول دی او یوازې یو خدای شتون لري چې د وګړو ترمنځ تبعیض نه کوی.

پهر ګوترک هماغه کال چې د کمونیزم مانیفیست په جرمني ژبه خپور شو، سویډني ژبې ته وژباړه، خو د خپل عیسویت څخه په اغېز یې په هغه کې یو لړ بدلونونه راوړل، لکه د دغه مشهور نقل قول بدلون، د نړۍ کارګرانو، یوموټۍ شۍ! (Workers of the world, unite! to Folkets röst, guds röst! ) (یا Vox populi, vox Dei ، «د خلکو غږ د خدای غږ دی»). هغه همدارنګه د عیسویت له نظره په کپیټلیسټي مخ پر وده ټولنو باندې د نیوکو په موخه ګڼ شمېر آثار ولیکل.

د خصوصي مالکیت په نظریې باندې نیوکو د اتلسمې پېړۍ د روڼ آندۍ تر دورې پورې د یو شمېر مفکرینو لکه پیاوړي دیني متفکر ژان ژاک روسو له خوا دوام وموند. روسو چې د یو کالونیست په توګه را لوی شوی و، د روم کاتولیک کلیسا د یانسنیست (Jansenist) خوځښت تر اغېز لاندې و. یانسنیست خوځښت د رومن کاتولیک له ارتودوکس ترینو سقفانو سرچینه اخیسته چې په اوولسمه پېړۍ کې یې د رومن کاتولیک کلیسا د اصلاح په موخه د سکولاریزاسیون او پروتستانیزم د درولو هڅه کوله. د یانسنیزم یو له اصلي اهدافو څخه د کلیسا په عالي سلسله مراتبو کې له اشرافي فساد څخه د مخه نیولو په موخه دموکراتیک کول و. په تایپنګ پاڅون کې ګډون کوونکي چې تئوکراتیکه عیسوي - سنیکي تایپنګ آسماني پاچاهي یې تاسیس کړه، د چین د کمونیست ګوند له خوا د لومړنیو کمونېستانو په توګه بلل کېږي. سونګ چینګ لینګ یو میتودیست و چې د چین د خلکو په کمونیستي جمهوریت کې یې لوړې څوکۍ لرلې.

هوتریت یانو بیا د بایبل په اصولو او د کلیسا په انظباط باندې په کلکې پابندۍ باور درلود او د کمونیزم یو ډول یې پلی کاوه. هوتریت یانو په خپلو ټولنو کې Ordnungen سخت دریځه سیسټم رامنځته کړ چې د ژوند په ټولو برخو کې یې حاکم مقرارت لرل او یو موټی لیدلوری یې خوندي کاوه. عیسوي کمونیزم د یو اقتصادي سیسټم په توګه د ډېری هغو بزګرانو لپاره چې په ۱۶ مه پېړۍ کې یې په مرکزي اروپا کې له ټولنیز انقلاب «لکه د جرمني د بزګرانو د جګړې» ملاتړ کاوه او همدارنګه د هغو اناباپتیستانو لپاره چې فریدریش انګلز لومړني کمونیستان بلل؛ جذابیت درلود.

د مورمون خوځښت په لومړیو کلونو کې جوزف سیمیت د تبرک قانون (law of consecration) او د یو موټي نظم مفهوم ترویج کړ. نن ورځ هم یو شمېر بنسټ پالې ډلې له دغه اصل څخه ګټنه کوي.

ډلې

دا د هغو عیسوي ډلو نوملړ دی چې ګډ مالکیت لري او یا یې هم وړاندې درلود.

موجودې ډلې:

• آروني ډله /نظم (Aaronic Order).
• برودرهوف ټولنې (Bruderhof Communities).
• د مقدس کتاب د درک کلیسا (Church of Bible Understanding).
• د عیسی مسیح کلیسا (کاتلریت) Church of Jesus Christ (Cutlerite).
• د نوي نړیوال پېر د اسرائیلي ماموریت انجیلي ټولنه (Evangelical Association of the Israelite Mission of the New Universal Covenant)
• ګولریوال عیسوي ټولنه (Gloriavale Christian Community)
• هوتریت یان (Hutterites).
• د عیسي مسیح عیسویان (Jesus Christians).
• د متحده ایالاتو عیسوي وګړي (Jesus People USA).
• کوینونیا همکاران (Koinonia Partners).
• پادانارام ښارګوټي (Padanaram Settlement).
• ربا فیلوشپ ځای (Reba Place Fellowship).
• شیکرز (Shakers).
• سوجورنرز ټولنه (Sojourners Community)
• د دوولسو قبیلو ټولنې (Twelve Tribes communities).

له تاریخي پلوه ګڼ شمېر ډلو عیسوي کمونیزم پلی کړی او کېدای شي چې موجود مورد ته اړوند وي یا نه وي.

• ادونای – شومو (Adonai-Shomo).
• امانا مستعمرات (Amana Colonies) (د واقعي الهام ټولنه) اوس شتون لري خو اشتراکي نه ده.
• ارورا کالوني (Aurora Colony).
• باټنبرګر (Batenburgers).
• ډیګرز (Diggers).
• ډولنسیان (Dulcinians).
• د عیسی پوځ (Jesus Army).
• لابادیستان (Labadists).
• هارموني ټولنه (The Harmony Society).
• اونایدا ټولنه (The Oneida Community).
• د عیسي د متحد نظم فامیلی (United Order Family of Christ).
• د زوار جلا غوښتونکو ټولنه (Society of Separatists of Zoar).