عیسوي صهیونېزم

عیسوي صهیونېزم هغه ایډیالوژي ده چې د عیسویت په اډانه کې سپېڅلې سیمې ته د یهودي وګړو د بېرته راګرځېدو ملاتړ کوي. په همدې ترتیب دا باور وړاندې کوي چې په ۱۹۴۸ زکال کې د اسرائیلو د هېواد تاسیس د سپېڅلي کتاب له وړاندوینې سره همغږی دی: دا چې په شام کې د یهودي حاکمیت بېرته رامنځته کېدل – د قیامت د نښې په توګه «د اسرائیلو بېرته غونډېدل» - د عیسی(ع) د راتګ نښانه ده. له دغې اصطلاح څخه ګټنه د شلمې پېړۍ په نیمايي کې د عیسوي مرمت پالنې پر ځای پیل شوه، هماغه ډول چې د دغې ایډیالوژي پلویان د یهودانو د ملي وطن د جوړېدو څخه د ملاتړ په موخه د صهیونېستانو تر شا ودرېدل. [۱][۲][۳][۴]

د یهودي بېرته رغېدنې د برخې په توګه د عیسویانو ملاتړ د اصلاحاتو له بهیر وروسته وده وکړه چې ریښه یې د اوولسمې پېړۍ انګلستان ته اړوندېږي. معاصرې اسرائیلي تاریخ پوهې انیتا شاپیرا څرګنده کړې چې د انګلستان صهیونېستي انجیلي عیسویانو د ۱۸۴۰مې لسیزې په شاوخوا کې «دغه مفهوم یهودي کړیو ته ولېږداوه»، په داسې حال کې چې د ۱۹مې پېړۍ په لومړیو کې یهودي ملت پالنه د بریتانوي یهودانو له مخالفتونو سره مخ شوه. [۵][۶][۷]

صهیونېزم پلوه عیسوي لیدلورو تر ډېره پورې د اصلاحاتو له مهال راوروسته د پروتستانتانو ترمنځ شتون درلود. عیسوي صهیونېزم په داسې حال کې چې اسرائیلو ته د یهودانو د ډله ئیز بېرته تګ ملاتړ کوي، په دغه موازي لیدلوري ټینګار لري چې بېرته ګرځېدلي کسان باید وهڅول شي له یهودیت څخه مخ وګرځوي او د بایبل د وړاندینو د رښتیا توب د وسیلې په توګه عیسویت ومني. ورته مهال نظرپوښتنې بیا د انجیلي عیسویانو د انګېزو اړوند د یهودانو ترمنځ د پراخې بې باورۍ د شتون څرګندويي کوي. [۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]

د عیسویت په اډانه کې د هغو اړوند نقدي لیدلوري

سمول

کاتولیک کلیسا

سمول

کاتولیک کلیسا – په نړۍ کې د عیسویانو تر ټولو لویه څانګه – دغه الهیاتي مقدمات چې د پروتستانتي بیا رغېدن پالنې د زریزې بنسټ جوړوي، نه تائید کوي او په ټولیزه توګه په فلسطین کې په سپېڅلو ځایونو باندې د یهودانو د حکومت لیدلوری ننګوي چې پروتستانتان یې مهم بولي. د معاصر سیکولار سیاسي صهیونېزم بنسټګر، تئودور هرتزل د ۱۹۰۴ زکال پر مهال له پاپ لسم پیوس سره په واټیکان کې ولیدل څو د صهیونېزم د تاسیس په برخه کې د هرتزل د راتلونکې پروژې اړوند د کاتولیک کلیسا دریځ ومومي؛ دغه ناسته د اتریشي کنټ برتولډ ډومنیک لیپي له خوا ترتیب شوې وه. پاپ لسم پیوس وویل: «موږ نشو کولای اورشلیم ته د یهودانو له تګ څخه مخه ونیسو – خو هېڅکله نه یو توانېدلي هغه تحریم کړو. د اورشلیم خاوره له دې سره چې تل سپېڅلې نه وه، خو د عیسی مسیح په ژوندانه سپېڅلې شوې ده. د کاتولیک کلیسا د مشر په توګه زه نه شم کولای له دې پرته تاسو ته بل څه ووایم. یهودان زموږ خدای په رسمیت نه پېژني، له همدې امله موږ هم نشو کولای یهودان په رسمیت وپېژنو». وروسته له هغه چې هرزل تشرېح کړه، د دغې پروژې موخه مذهبي نه بلکې د یو سیکولار یهودي دولت جوړول دي او غواړي ملي خپلواکي ولري؛ پاپ ور غبرګه کړه «آیا دا به په اورشلیم بیت المقدس کې وي؟».[۱۳][۱۴]

په داسې حال کې چې دا د صهیونېزم الهیاتي بنسټ په بشپړه رد کوي، خو ډېره اندېښنه یې بیا د هغو سپېڅلو ځایونو له برخلیک سره ده چې عیسی مسیح ته اړوند و او دا به د یو داسې دولتي حاکمیت لاندې راشي. د نوولسمې پېړۍ په نیمايي کې د واټیکان او استانبول ترمنځ اړیکې تر ډېره پورې د همکارۍ په بڼه وې؛ دغه مهال مسلمانو عثمانیانو واټیکان ته اجازه ورکړه څو په فلسطین کې د عربو کاتولیکانو ترمنځ کار وکړي او همدارنګه په بشپړه آزاده توګه سپېڅلو ځایونو ته لاسرسی ولري، له همدې امله موجود حالت د دوی لپاره کار وړ و. د فلسطین لپاره د ملګرو ملتونو د وېش له طرحې وروسته، واټیکان له دغې موضوع دفاع وکړه چې اورشلیم باید د یو جلا «نړیوال ښار» په توګه په پام کې ونیول شي، هماغه ډول چې کاتولیک کلیسا ګانو ته د پاپ په لیک (Redemptoris nostri cruciatus) کې راغلي و. د واټیکان تر دویمې شورا پورې کاتولیک کلیسا د صهیونېزم پر ضد خپلې لابي ګرۍ کې څرګند دريځ درلود؛ په دغو کې د متحده ایالاتو کاتولیک کلیسا هم شامله وه، ځکه چې دولت یې د صهیونېزم پیاوړی ملاتړی و. د اسرائیلو دولت او واټیکان په ۱۹۹۳ زکال کې بشپړې دیپلماتیکې اړیکې ټینګې کړې، خو لا هم دا یوه سیاسي او مدني په رسمیت پېژندنه وه؛ نه دا چې هغوی له الهیاتي پلوه ومني. [۱۵]

پروتستانتېزم

سمول

سیاسي صهیونېزم چې «په رمه باندې د لېوه په څېر راپیدا شو» د پام وړ پروتستانتانو له خوا له سپکاوي سره مخ شو:[۱۶][۱۷][۱۸]

دا د سپېڅلي کتاب د ډېری څېړونکو باور دی چې لرغوني تړون (د انجیل پخوانۍ بڼه) په هېڅ توګه دې ته اشاره نه ده کړې چې اسرائیل دې خپلې لرغونې سیمې ته راوګرځول شوي او یا هم دغه ډول موضوع د نن ورځې یهودانو اړوند پلې کړای شي. کریسټین سنچري مجله: ۱۴۴ – ۱۴۵؛ ډسمبر ۱۹۲۹ زکال.

په متحده ایالاتو کې د کلیسا ګانو د ملي شورا عمومي اسمبلۍ د ۲۰۰۷ زکال په نومبر میاشت کې د لا څېړنو په موخه یو پرېکړه لیک تصویب کړ او څرګنده یې کړه چې «د مسیحي صهیونېستي الهیاتو موضوع ناوړه اغېز لري:

  • په منځني ختیځ کې سوله او عدالت، د داسې ورځې راتګ چې اسرائیلي وګړي او فلسطینیان وکولای شي د امن پولو په لرلو ژوند وکړي،
  • د منځني ختیځ له عیسویانو سره اړیکې،
  • له یهودانو سره اړیکې، له دې امله چې یهودان تر ډېره پورې د قیامت د نښې په توګه په پام کې نیول کېږي،
  • له مسلمانانو سره اړیکې، له دې امله چې د مسلمانانو حقونه د یهودانو د حقونو تابع دي؛
  • د ادیانو ترمنځ مذاکره، له دې امله چې نړۍ ته په بشپړ ډول په دوه ګوني ډول کتل کېږي». [۱۹]

په بریتانیا کې د سکاټلنډ کلیسا د خپل مرمت پالونکي تاریخ سربېره، په دې وروستیو کې په ټولیز ډول په صهیونېزم نیوکې کړې دي او د «ابراهیم وارث: د موعود د ځمکې اړوند راپور» تر عنوان لاندې یې خپل راپور کې د هغو بې عدالتۍ ته نغوته کړې وه، له همدې امله دغه راپور بیاځلي په لنډه بڼه خپور شو. [۲۰][۲۱][۲۲][۲۳]

سرچينې

سمول
  1. Sharif, Regina (1983). Non-Jewish Zionism: Its Roots in Western History (translated in Arabic by Ahmad Abdullah Abdul Aziz (1985)). London, UK: Zed Books. ISBN 978-0-86232-151-2. خوندي شوی له اصلي څخه په July 1, 2019. بياځلي په July 1, 2019. The Zionist idea itself has its organic roots deep within the European imperialist movement. [...] England of the seventeenth century was, in Carlyle's own words, an England of 'awful devout Puritanism'. [Note: Thomas Carlyle, Oliver Cromwell's Letters and Speeches (Boston, 1884), 1:32] Puritanism meant the invasion of Hebraism as transmitted through the Old Testament, but distorted by the effort to apply the ethics, laws and manners of the Old Testament Hebrew people, a people that lived in the Middle East more than two thousand years earlier, to post-Renaissance England. [Note: In the words of Matthew Arnold, 'Puritanism was a revival of the Hebraic spirit in reaction to the Hellenic spirit that had animated the immediately preceding period of the Renaissance.' See Matthew Arnold, Culture and Anarchy (London, 1869), chap. 4] [...] Palestine had up until then been remembered as the Christian Holy Land, unfortunately lost to Islam. But in seventeenth century England it came to be regarded as the homeland of the Jews, whose return to Palestine was, according to Old Testament prophecies, inevitable for the coming of the Second Advent of Christ. · Samman, Khaldoun (2015). [[[:کينډۍ:Google books]] "The Anti-Semitic Gaze and the Making of the New Jew"]. Clash of Modernities: The Making and Unmaking of the New Jew, Turk, and Arab and the Islamist Challenge. Abingdon, Oxon, New York, NY: Routledge. pp. 49–92. ISBN 978-1-317-26235-0. Long before the arrival of Theodor Herzl and other prominent Jewish nationalists, as Regina Sharif has so persuasively argued, there had already existed a significant non-Jewish Zionist movement within Europe. [...] [W]hen an influential U.S. evangelist named William E. Blackstone learned upon his visit to Palestine in 1889 that Herzl had been considering Uganda and Argentina as possible sites for the Jewish homeland [...] [i]mmediately, he sent Herzl a Bible, 'marking every passage which referred to Palestine, with instructions that it alone was to be the site of the Jewish State.کينډۍ:'- {{cite book}}: Check |chapter-url= value (help)
  2. Weber, Timothy (April 1987), Living in the Shadow of the Second Coming: American Premillennialism, 1875–1982, Texas: Univ of Chicago Press, ISBN 9780226877327
  3. Christian Perspectives on the Israeli-Palestinian Conflict, p. 131, Wesley Haddon Brown, Peter F. Penner, 2008, 11, "Western Restorationism and Christian Zionism: Germany as a Case Study
  4. Proceedings of the World Congress of Jewish Studies: World Union of Jewish Studies, 1993
  5. Sharif, Regina (1983). Non-Jewish Zionism: Its Roots in Western History (translated in Arabic by Ahmad Abdullah Abdul Aziz (1985)). London, UK: Zed Books. ISBN 978-0-86232-151-2. خوندي شوی له اصلي څخه په July 1, 2019. بياځلي په July 1, 2019. The Zionist idea itself has its organic roots deep within the European imperialist movement. [...] England of the seventeenth century was, in Carlyle's own words, an England of 'awful devout Puritanism'. [Note: Thomas Carlyle, Oliver Cromwell's Letters and Speeches (Boston, 1884), 1:32] Puritanism meant the invasion of Hebraism as transmitted through the Old Testament, but distorted by the effort to apply the ethics, laws and manners of the Old Testament Hebrew people, a people that lived in the Middle East more than two thousand years earlier, to post-Renaissance England. [Note: In the words of Matthew Arnold, 'Puritanism was a revival of the Hebraic spirit in reaction to the Hellenic spirit that had animated the immediately preceding period of the Renaissance.' See Matthew Arnold, Culture and Anarchy (London, 1869), chap. 4] [...] Palestine had up until then been remembered as the Christian Holy Land, unfortunately lost to Islam. But in seventeenth century England it came to be regarded as the homeland of the Jews, whose return to Palestine was, according to Old Testament prophecies, inevitable for the coming of the Second Advent of Christ. · Samman, Khaldoun (2015). [[[:کينډۍ:Google books]] "The Anti-Semitic Gaze and the Making of the New Jew"]. Clash of Modernities: The Making and Unmaking of the New Jew, Turk, and Arab and the Islamist Challenge. Abingdon, Oxon, New York, NY: Routledge. pp. 49–92. ISBN 978-1-317-26235-0. Long before the arrival of Theodor Herzl and other prominent Jewish nationalists, as Regina Sharif has so persuasively argued, there had already existed a significant non-Jewish Zionist movement within Europe. [...] [W]hen an influential U.S. evangelist named William E. Blackstone learned upon his visit to Palestine in 1889 that Herzl had been considering Uganda and Argentina as possible sites for the Jewish homeland [...] [i]mmediately, he sent Herzl a Bible, 'marking every passage which referred to Palestine, with instructions that it alone was to be the site of the Jewish State.کينډۍ:'- {{cite book}}: Check |chapter-url= value (help)
  6. Friedman, Isaiah (1992) [1991]. [[[:کينډۍ:Google books]] The Question of Palestine: British-Jewish-Arab Relations, 1914–1918] (reprint). Armenian Research Center collection. Judaica history. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers. p. 458. ISBN 978-0-88738-214-7. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  7. Shapira, Anita (2014). [[[:کينډۍ:Google books]] Israel: A History] (illustrated, reprint). The Schusterman Series in Israel Studies. Translated by Berris, Anthony. Lebanon, NH: Brandeis University Press. p. 15. ISBN 978-1-61168-618-0. [T]he idea of the Jews returning to their ancient homeland as the first step to world redemption seems to have originated among a specific group of evangelical English Protestants that flourished in England in the 1840s; they passed this notion on to Jewish circles. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  8. Stephen Spector, Evangelicals and Israel: The Story of American Christian Zionism, Oxford University Press 2009 کينډۍ:Isbn p.vii: "The alliance that many born-again Christians offer to Israel and the Jewish people is astonishing to many Jews. Bible-believing Christians are the last people whom Jews expect to love, defend, and even idealize them. Polls have shown just how much the Jewish community distrusts them. In 2004, when asked to give a 'thermometer rating' of their feelings towards groups of people... Jews gave evangelicals a frigid average rating of twenty-four degrees. More than one-third of them (37%) rated evangelicals at zero!"
  9. Lewis, Donald (2 January 2014). The Origins of Christian Zionism: Lord Shaftesbury And Evangelical Support For A Jewish Homeland. Cambridge: Cambridge University Press. p. 380. ISBN 9781107631960.
  10. Hillel Halkin (January 2007). "Power, Faith, and Fantasy by Michael B. Oren". Commentary magazine. بياځلي په 1 November 2013.
  11. Boyer, Paul S., When Time Shall Be No More: Prophecy Belief in Modern American Culture, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1992.
  12. Berlet, Chip, and Nikhil Aziz. "Culture, Religion, Apocalypse, and Middle East Foreign Policy," IRC Right Web, Silver City, NM: Interhemispheric Resource Center, 2003, online Archived 2011-06-14 at the Wayback Machine.
  13. "The Vatican, American Catholics and the Struggle for Palestine, 1917-1958: A Study of Cold War Roman Catholic Transnationalism". Western University. Retrieved on 20 March 2018.
  14. "THEODOR HERZL: Audience with Pope Pius X (1904)". Council of Centers on Jewish-Christian Relations. 26 January 1904. Retrieved on 20 March 2018.
  15. "The Vatican, American Catholics and the Struggle for Palestine, 1917-1958: A Study of Cold War Roman Catholic Transnationalism". Western University. Retrieved on 20 March 2018.
  16. Cf.کينډۍ:SpaceIsaiah کينډۍ:Bibleverse-nb.
  17. Ghada Hashem Talhami. "Zionism and the Quest for Justice in the Holy Land" (book review). Middle East Policy Council. خوندي شوی له اصلي څخه په September 15, 2017. بياځلي په June 6, 2019.
  18. Wagner, Donald E. (1995). Anxious for Armageddon: A Call to Partnership for Middle Eastern and Western Christians. Scottdale, PA: Herald Press. p. 80. ISBN 978-0-8361-3651-7. The introduction by Stephen Sizer to John Stott's sermon "The Place of Israel" (see below) renders similarly: "Zionism, both political and Christian, is incompatible with biblical faith." Archived June 6, 2019, at the Wayback Machine. · Stott, John. "The Place of Israel" (sermon preached at All Souls Church, Langham Place). Stephen Sizer. خوندي شوی له اصلي څخه په March 12, 2019. بياځلي په June 6, 2019. It is an amazing statement that Paul makes. 'He is not a real Jew who is one outwardly by descent from Jacob. Nor is true circumcision something external and physical. He is a Jew who is one inwardly, that is by faith in Jesus. And real circumcision is a matter of the heart, spiritual and not literal.کينډۍ:'-
  19. "ncccusa.org". خوندي شوی له the original on 23 October 2013. بياځلي په 1 November 2013.
  20. "Position on Christian Zionism". Reformed Church in America. بياځلي په 1 November 2013.
  21. The Church Of Scotland (1845). Narrative of a Mission of inquiry. Philadelphia: Presbyterian Board of Publication. p. 535.
  22. "Church of Scotland: Jews do not have a right to the land of Israel A new church report challenging Jewish historic claims and criticizing Zionism has drawn anger and harsh condemnation from the local Jewish community". Haaretz. بياځلي په 2014-06-29.
  23. "Church of Scotland Thinks Twice, Grants Israel the Right to Exist". The Jewish Press. 2013-05-12. بياځلي په 2014-06-29.