عنایت الله رشید
مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید (چې د زېږد ثبت شوې نېټه د دوي ، دِ ۱۹۳۳ میلادي يا مسیحي زېږدین کال د اُکتوبر د مياستې ۲۲ ــِــمه نېټه وه ، او په تأسف د وفات نېټه د دوي د ۲۰۱۶ میلادي يا مسیحي زېږدین کال د جنوري د مياشتې ۱۰ ــِــمه نېټه وه) ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، د مرحوْم ښاغلي غلام قادر مسکین (صاحب) دوَیم زوي ، اَو د مرحوْم ښاغلي عطاء محمد خان صاحب لمسی (یا نمسی یا نواسه) ، اَو د مرحوْم ښاغلي يعقوب خان کړوسی وو ، چې بیا فرمایل شوي وو ، چې د دوي د غـوَر نیکه يعني د مرحوْم ښاغلي يعقوب خان صاحب ، مرحوْم پلار صاحب ئې ، فرمایل شوَی وو چې د مرحوْم ښاغلي شېر محمد خان (يا شاید په مقصد د : مرحوْم ښاغلي «شعر (یا شــِــعـر) محمد خان») په نامه ياد کېده .
_Rashid_Dear_And_Honorable_Mister.jpg)
اَو مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید يو مدت د افغانستان د حکومت د اِسلامي شئون اَو دِ اَوقاف د وزارت سرپرست وو ، يعني همآﮞ مهال کښې چې يو نــِــوَی وزیر ټاکل شوَی نه وو ، د افغانستان په يوِه سابقه حکومت کښې دِ هاسې موقت وزیر په حیث حکومتي وظیفه ئې لرله ، او همداراز د ارزښتمند کابل پوهنتون د سابقه «د اِجتماعي علوم د پوهنځي» رئيس وو ، او همداراز په کابل پوهنتون کښې د ژوْرنالیزم او د صحافت اُستاد اَو وُرســَــره د کابل پوهنتون د ژِبېوﮞ او د ادبیات د پوهنځي د عربي ژِبې د ډېپارټمنټ آمر او اُستاد هم وو ، او يو مدت هم د افغانستان د علوم د اکادېمي عضو او غړی او همکار وو ، او يو څه وړاندې تر همآﮞ همکارۍ ، د افغانستان د اسلامي علوم د تحقیقات (او د څېړنوﮞ یا د راڅـېـړښـتـوں) په مرکز کښې د تأریخ د ډېپارټمنټ آمر وو . او همداراز د افغانستان د غزني ولایت د مطبوعات د مدیر په حیث هم وظیفه ئې لرله ، او تقریباً لس کاله (اَو څو نورې میاستې هم وُرســَــره) ئې د قدرمند مصر د عربي جمهوریت په پلازمېنې یا پایتخت کښې ، د قاهرې په قدرمند ښار کښې د مصر د راډيو او د تلویزیون (يا تېلېـڤـيزیون يا د ترېـلــِــرېــوِيـنــِــمڅـېـوْن یا د لروینون) په مؤسسې کښې د خارجي یا بهرني نشرات يا خپرونېوﮞ د څانګې د پښتو ژِبې د پروګرام (يا پهوړاندکرښ) په برخې کښې رَسمي همکار وو . او همداراز د راډيو افغانستان د خارجی نشرات (يا د بــَــهرَنــِــيوں خپــَــرَوِنېوﮞ) د څانګې د عربي ژِبې د پروګرام (يا پهوړاندکرښ) ســَــره د ترجمې يا ژباړې او د نطاقي يا د وياندي په برخې کښې هم همکار وو . همداراز تقریباً په غیر ِ رسمي ډَول ، يو څو مدت بدون د کوْم رسمي معاش يا بدون د کوْم حکومتي اُجرت يا مزد د ترلاسه کول څې ، په څو وروْستــِــيوں یا آخــِــري ورَځـېـوں کښې د ۱۹۹۲ د میلادي یا مسيحي زېږدین په کال کښې او هم په څو نسبتمند کمېوں اولي میاستوں د ۱۹۹۳ د میلادي یا مسیحي زېږدین په کال کښې ، د افغانستان د داخلي جنګان په وقت کښې چې د ځينې پخوائي یا سابقه همتحصیلي عالیقدروں دوستوں او د ځينې عالیقدروﮞ خېښوں په مرَسته د قدرمند اُروپايي د چېک د جمهوریت پلازمېني يا پایتخت ته د کورنۍ د ځينې غړيوﮞ ســَــره په سفر د افغانستان د داخلي جنګان څې وُوَتــِــلــَــی شوْ ، د چېک د قدرمند جمهوریت د پراګ په ارزښتمند ښار کښې ، يو نسبت مند لنډ مدت د افغانستان د حکومت د ســِــفارَت ســَــره ، دِ یوِه نسبتمند کم مدت لپاره ، بدون د کوْم رسمي معاش څې مګر ځينې اِداري همکاریان ئې هالته وُلــَــرِل ، مګر البته بدون د کوْم حکومتي معاش يا بدون د رَسمي مــُــزد د پـــَــېـسېوں د ترلاسه کړل څې ، او مګر چې د نسبت مند کم مدت څې وروْسته ، د چېک د جمهوریت څې ، د ځمکي د لارې په سفر يا په درومـېـدا ، او د آلمان يا جـېـړمني يا دویچلــَــند د ارزښتمند هېواد د لارې څې ، د هالنډ په قدرمند اُروپايي شاهي هېواد کښې د پناهنده او د مهاجر په ډَول راتللی وو ، او همالته د مهاجر په ډَول رَسمي منل شوَی وو ، او بیا وروْسته د هالنډ په قدرمند هېواد کښې د رَسمي منل شوي ښاروَند په حیث مېشت وو .
د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید څې ځينې لیکل شوي او چاپ شوي کتابان او ځينې چاپي خپرې شوې مقالې په پښتو او دري پاړسي او عربي ارزښتمندېوﮞ ژِبېوﮞ کښې سته وو . همداراز مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، په خپل ارزِښتمند ژوَند کښې ئې د پښتو ، دَري پاړسي او د عربي ارزښتمندېوں ژِبـېـوں ســَــره ، همداراز په ارزښتمندېوﮞ انګلیسي او فرانسوي او هالنډي او روسي ژِبېوﮞ ئې ځيني رَسمي تعلیمي او تحصیلي کورسوْنهه يا لوَستبهیران ئې لوَستلي وو ، او په دې نورېوں ژِبېوﮞ د تفهیم او د افهام او د پوهول تر سطح خبرې او لیکل ئې کولي شوَی ، او همداراز په ارزښتمندېوﮞ هندي او اردو ژِبېوﮞ هم خبرې او پوهېدا ئې کولي شوَی . يعني چې تقریباً يا نږدېليځ چې په ۸ يا ۹ جهاني ژِبېوﮞ ئې خبرې ئې کولي شوَی .
د دوي پلاري او موري کورني ژوَندان سمول
د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، پلار ئې صاحب ، مرحوْم ښاغلی غلام قادر مسکین صاحب د افغانستان يو مــُــلکي حکومتي اِداري کارمند وو ، چې د افغانستان د شاهي اَرګ د اعلیٰ حضرت پادشاه ، د دارُ الـتــَّــحریر ِ شاهي ، د قلم ِ مخصوص د اِدارې مشر یا مدیر وو چې د افغانستان د پادشاه د اسناد د تنظیم مسئول وو .
په خپله د مرحوْم ښاغلي غلام قادر مسکین صاحب پلار صاحب ئې يعني مرحوْم ښاغلی عطاء محمد خان صاحب د افغانستان يو حکومتي فتویٰ ګر وو چې لــِــکه چې د خپل عصر د ځينې نــِــويوﮞ ستونزمندېوﮞ چارېوﮞ د حل يا ســُــسـتــئـېـلــَــهـشوْن یا solution لپاره د حکم د میندل وظیفه ئې لــِــکه چې لرله ، چې مګر کوْمه پلا د خپل وقت کوْم پادشاه (شاید امیر عبد الرحمــٰــن خان) پې په قهر شوَی شاید چې وو او د افغانستان حکومتي فتویٰ ګر ښاغلی عطاء محمد خان ئې بندي او زِنداني کړلی وو او ځينې شخصي ځمکې او جایداد ئې چې لرل ترې ضبط شوي وو ، چې بیا په بنديخانې يا زِندان کښې د مرحوْم ښاغلي عطاء محمد خان صاحب ســَــره مشر زوي ئې يعني مرحوْم ښاغلی غلام قادر مسکین صاحب هم د خپل پلار صاحب د خدمت لپاره اُوسېده او په زِندان کښې ترې تعلیم او لوَست او زده کړې ئې ترلاسه کول ، او چې ملکیت او خاوندتیا یا خاوندتوب او جایداد او شخصي ځمکې د دوي چې حکومت ضبط کړل ، نور مرحوْم ښاغلي غلام قادر مسکین صاحب خپل ځان ته د «مــِــسکین» تخلص ئې وټاکه چې هاسې بېوزلي ته فرمایل کېدل چې اِسکان مند او په يوِه ځي کښې که پائي يا پاته کېدِه او تجارت يا کوْم سفر ئې نه شوْ کولی ، او نسبتمند شتمن که نه وو ، چې همدا د «مسکین» تخلص ، مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید هم پخوا يا سابقاً کارَوِل ، مګر د مصر په قدرمند عربي جمهوریت کښې د خارجي راډيويي نشرات په برخې کښې د وظیفې په وقت کښې ښاغلي عنایت الله (ج) رشید ته فرمایل شوي وو چې د «مسکین» تخلص يو څه مناسب یا وَړ نــِــه وو ، او باید چې کوْم بــِــل د اُمېد د بخښن تخلص ئې که ځان ته ټاکلی ئې وَی ، چې بیا د ښاغلي عنایت الله (ج) رشید صاحب يو نږدې خېښ ئې وو چې ښاغلی «رشید» نوْمېده او په افسوس چې د قدرمند افغانستان د پــُــلــِــخــُــمري د اَرزِښتمند ښار د برېښنا يا د برق د بند اُوبــِـــهـوﮞ ته نږدې شاید چې د اَوداســِــه يا د وضوء کــَــوِل په وقت کښې لوېدلی او وفات شوَی وو (په تأسف) نور د همآﮞ قدرمند خېښ د ارزښتمند ياد د ژوَندي ساتل لپاره هم ښاغلي عنایت الله (ج) مسکین صاحب خپل تخلص ئې رسماً «رشید» ته واړاوِه .
مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د پلار او مور دواړېـوﮞ خواووﮞ څې پښتون وو ، مګر مرحوْم پلار صاحب ئې يعني مرحوْم ښاغلی غلام قادر مسکین صاحب چې ځينې پښتو شــِــعـران (يا وَيښتجوړې) ئې هم لیکلي ترې سته پائي يا پاته شوي دي ، او هم ويل شوي چې د پښتو ژِبې د ګرامر يا د صرف او نحو يو کتاب ئې هم په افغانستان کښې چاپ شوَی وو ، او يوه حکومتي جائزه ئې هم د همآﮞ کتاب د لیکل لپاره مرحوْم ښاغلي غلام قادر مسکین صاحب ته وَرکړله شوې وه ، د مرحوْم ښاغلي غلام قادر مسکین صاحب نږدې کورنۍ ئې د کابل د ولایت د چهار آسیاب د ولسوالۍ د «موسیٰ هي» د سیمې يا مــِــنطــَــقې څې وو ، چې د لوګر د ارزښتمند ولایت ترڅنګ سیمه ده ، مګر ځينې ډېر پخوا نیکه ګان ئې اصلاً د افغانستان د ارزښتمند وطن یا هېواد ، د زابل د قدرمند ولایت د مرکز يا د پلازمېنې د کلات (يا د قلعات) د ښار څې وو چې د زابل ارزښتمند ولایت د قندهار (يا د کندهار يا د کــَــنـدَر) د ارزښتمند ولایت او د غزني د ارزښتمند ولایت ترمنځ ځي کښې دئ ، او مګر همداراز د افغانستان د قدرمند هېواد ، د زابل ارزښتمند ولایت هم ، د پکتیکا او د اُروزګان د ارزښتمندوں ولایتوں او د ارزښتمند پاکستان د هېواد ، د بلوچستان د قدرمندې صوبې ترڅنګ هم څه جغرافیايي (يا ځمــِــکــَــرښيځ) وضعیت (يا پــُــځـيـسـوْن يا پــُــځـيـشوْن) يا position لــَــري ، او د مرحوْم ښاغلي غلام قادر مسکین صاحب ، پښتون قوم يا ټبر ئې د «سلیمان خېل» قدرمند قوم يا ټبر فرمایل شوَی وو ، او مګر د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، د ماما صاحب قوم يا ټبر ئې د پښتنوﮞ د «اَنـدَړ» قدرمند قوم يا ټبر فرمایل شوَی وو چې ډېرتر د غزني په قدرمند ولایت کښې لــِــکه چې د «اَنـدَړ» قدرمند قوم يا ټبر هالته مېشتــِــه وو .
مګر مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید تقریباً شپږ کالن وو چې مور صاحبه ئې په افسوس چې په طبیعي مرګ په افسوس چې وفات شوې وه ، او بیا د دوي پلار صاحب يو بــِــل وادِه ئې وکړ چې د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید دوَيمه مور صاحبه ئې اصلاً د شوروي اُزبـېـکــِــستان يا د بــُــخارا د اِمارت څې افغانستان ته د يوې روښان آندې مګر د مهاجروں شويوں عالیقدرې کورنۍ څې وه چې په افغانستان کښې په دَري پاړسي قدرمندې ژِبې خبرې ئې فرمایل ، او مګر مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید که څه هم چې وړاندې د مکتب يا د ښوونځي د تلــِــل څې ، په کور کښې پخوا په پښتو ارزښتمندې ژِبې ډېرتر غږېدل ، مګر وروْسته دَري پاړسي قدرمنده ژبه ئې هم د دوَيمې مور صاحبې د راتلوﮞ ســَــره د پلاري کور ژِبه ئې او تر ډېر حد پورې خپله ژِبه ئې هم شوِله ، ځکه نور مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، ژِبــَــهـيځ (يا ژِبـيـځ) کوْم تعصب ئې هم هېڅ نه لرل ، که څه هم چې پښتو قدرمنده ژِبه دوي ته اولي او موري ژِبه ئې وه ، او پښتو قدرمنده ژِبه دوي ته په طبیعي ډَول ګرانه ترینه يعني د خوښې ژِبه ئې وه .
مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، ټول څلور عالیقدرې مرحوْمې خوَيندې (يا عالیقدرې خور ګان) ئې لرل ، او ټول اُووِه عالیقدران وروڼه ئې لرل ، مګر يو عالیقدر ورور صاحب ئې په وړکتابه کښې په افسوس چې وفات شوَی وو . اَو دِ اُووِهوں عالیقدروں وروڼوں د دوي څې په ۲۰۱۹ ميلادي يا زېږدین کال کښې دوه نسبت مندان (يا بــَــرخئــَــړیکمــَــندان) کــِــشران مګر عالیقدران وروڼه د دوي ژوَندیان سته وو ، اَو دِ عقیدې اَو دِ باوَر ســَــره ســَــنم ، دِ پاک خــُــداي (جــَــلَّ جــَــلالــُــهُ اَو ځــَــلـېـدِه ځــَــلاوالــَــی ئې اَو لـوَړ اِېـسـانـد شوْ بـرَم ئې) ستــِــر دَربار ته بې حد اَو بې څنډ ډېر زیاد شــُــکران چې دوي دوه عالیقدران تر د همدې د ۲۰۱۹ ميلادي يا زېږدین کال د نوامبر يا د نوڤـېـمـبــېــر دِ مياستې په ۲۵ ــِــمې نېټې کښې ژوَندیان وو اَو اُمېد سته دئ چې عــُــمــْــران اَو ژوَندان ئې اُوږدِه تــَــرین که شي . اِلــَــٰــهي آمین
ښوونځي او مکتبان او تعلیم او لوَړې تحصیلي زده کړې او پوهنتونان سمول
مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، د استقلال په فرانسوي افغاني مکتب يا ښوونځي کښې د اول صنف يا ټولګي څې تر اُووِم صنف يا ټولګي پورې متعلم يا زده کړندوي وو ، او فرانسوي ژِبه هم دوي ته ښه ژِبه اېسېدله او دوي ته ګرانه یعني ښه ژِبه وه ، او دوي د استقلال د قدرمند فرانسوي افغاني مکتب يا ښوونځي څې ښه يادان ئې لرل ، او حتیٰ چې د مکتب يا د ښوونځي د فرانسوي ژِبې د لوَستان څې ځينې لوَستان ئې په ياد کښې ئې وو چې يو متن ئې مثلاً ياداوِه چې د écureuil يا د ســِــنجاب يا د نولي دِ ژِوي ياد په کښې وو (يعني اَو مــَــنځآندَوي چې آں ژِوَی چې په اِنګلیسي قــَــدرمــَــندې ژِبې کښې هاسې ژِويوں ته squirrels ، یا اَصلاً اَو آرليځ چې دِ يـوْنـانـي يا دِ اِغريقي يا دِ اِېـلـېـنـيـکي دِ قــَــدرمــَــندې ژِبې څې σκίουρους چې تقریباً يا نږدېليځ چې د «سکـيـــْــئــُــوْروْس» په ډَول لــِــکه چې لوَستــِــل کېدِل ، اَو σκίουρους تقریباً اَو نږدېليځ يعني اَو منځآندَوي چې «سـيـورَی لــَــکۍ اِيـزوْنه» يا «سـيـوريـلــَــکــِــيـوالان») ، چې هاسې د فرانسوي دِ قــَــدرمــَــندې ژِبې څې دِ écureuil يا د ســِــنجاب يا د نولي دِ ژِوي ياد په اَرزِښتمــَــند فرانسوي لـوَست کښې وو ، اَو مګر همداراز مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، دِ کابل دِ اَرزښتمند ښار دِ استقلال په فرانسوي افغاني مکتب يا ښوونځي کښې ، د دوي خپل يو فرانسوي عالیقدر معلم يا ښوواند صاحب نوْم ئې هم ياداوِه چې Monsieur (Mister) Momal نوْمېده ، او د استقلال فرانسوي افغاني مکتب چې د افغانستان د شاهي ارګ ترڅنګ وو ، نور د دوي ځينې همصنفیان يا همټولګیان د افغانستان د حکومت د ځينېوں عالیقدروں لوَړ رُتبه کارمندوں قدرمندان زامن هم وو ، او لــِــکه چې د افغانستان يو والاحضرت شهزاده صاحب هم د دوي همصنفی یا همټولګی صاحب وو ، او هالته د استقلال په فرانسوي افغاني مکتب يا ښوونځي کښې مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د نسبتمندوﮞ ښه زده کړندویوﮞ څې هم وو ، مګر د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید دِ پلار صاحب د دوي ، اقتصادي (يا سـپــَــمايـيـځ يا اِېـکــَــهـولـنـمـانـځـئـوډنـيـځ) یا economic موقف (يا ځايــِــښـتـشـوْن) یا situation یا حالتان (يا اُوسوْنتیاهې) نسبتمند ډېر ښه نه وو ، او ارزښتمنده کورنۍ ئې نسبت مند يو څه لویه کورنۍ هم وه ، او همداراز په همآﮞ وقتوﮞ کښې په ځينېوں نوروﮞ ارزښتمندوں هېوادوﮞ کښې دوَيم جهاني جنګ وو ، ځکه نور د جهان اقتصادي او مالي او تجارتي او سوداګريځ وضع هم ښه نه وه ، مګر که څه هم چې افغانستان کښې يو څه صلح او سوله او آرامي وه ، مګر د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، پلار صاحب ئې د اقتصادي ستونزېوﮞ د کــَــويزې يا د cause یا د سبب څې مجبور يا اړ شوْ چې خپل دوَيم زوي مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، د افغانستان د کابل ولایت د پغمان حکومتي دیني اسلامي قدرمندې مدرسې کښې شامل کړي ، چې همآﮞ دیني اسلامي قدرمنده مدرسه ، لــِــکه چې ، د افغانستان د وړاندېتګ يا دِ پهوړاندګــِــرځ یا دِ progress غوښتنواند اعلیٰ حضرت امیر او شاه امان الله (ج) خان د حکومت د خوا څې جوړه کړله شوې وه ، او د زده کړندویوﮞ لپاره لیلیه او د شپې د ويده کېدو لپاره ودانۍ ئې هم لرله ، او خوراک او څښاک او کالي او بسترې او ځينې نور مصرفان او لګښتان د افغانستان د شاهي حکومت د خوا څې د همآﮞ حکومتي قدرمندې دیني اسلامي مدرسې زده کړندویوﮞ ته وَرکــَــوِل کېدل ، او مګر په همآﮞ حکومتي دیني قدرمندې مدرسې کښې ، د اسلامي دیني قدرمندوﮞ علوم ترڅنګ ، د ریاضي ، فیزیک ، کېميا ، بيولوژي ، تأریخ ، او جغرافيې ، او د دري پاړسي ژِبه ، او د پښتو ژِبه ، اَو د عربي ژِبه او د انګلیسي ژِبه هم لوَستل کېدل ، چې مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید فرمایل چې ، د استقلال په فرانسوي افغاني مکتب يا ښوونځي کښې چې لوَستان يو څه لوَړتره سویه وال يا يو څه ستونزمندتر وو مګر د پغمان په قدرمندې اسلامي ديني مدرسې کښې دَرسان او لوَستان مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ته نسبتمند آسانه وو ، اَو همداراز چې په ریاضيات او په ساینسي يا د طبیعي علوم په برخې کښې هالته زده کړندویان باندې تدریسي فشار کمتر وو .
_Rashid_Image_1.jpg)
وروْسته د پغمان د قدرمندې اسلامي دیني مدرسې څې د فارغ کېدو څې مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د کابل د قدرمند پوهنتون د شــِــرعیات (اَو دِ اِسلامي حقوق) په قدرمند پوهنځي کښې شامل او محصل او لوَړ زده کړاند شوْ ، او د شــِــرعیات پوهنځی يا فاکولته ئې هم بدون د کوْمې خاصې يا ځانګړې ستونزې څې تکمیل کړله او د قضاء او قانون په برخې کښې فارغ التحصیل شو ، مګر د دوي پلار صاحب ، مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ته مشوره ئې ورکړله چې د قاضي وظیفه و نه مني ، او مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید فرمایل چې په هاسې سبب او کويزې چې قاضي د اسلامي پیامبران (علیهم الصلوات و السلام) پر مسند ځاي ئې لرل ، او هاسې وظیفه مقدسه او سپېنڅلې وه ، او مګر په ځینېوں محکمېوﮞ او ځينېوں قاضیوں ته ځينې جنایتکاران ځينې رِشوَت ئې وړاندې کول ، په افسوس ، چې د رِشوَت منل حرام او منع او جنایت او جرم وو ، او د رِشوَت نامنل ئې جنایتکار ته د کينې رامنځته کول او قاضي ته خطر وو ، ځکه نور مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د قضاء کوْم رَسمي يا حکومتي کار ئې خپل ځان ته و نه منل ، مګر ځينې نور اِداري کاروْنه يا وظيفې ئې ومنل او ځينې پلاهې د خپل تحصیل څې د رخصتي په وقت کښې د افغانستان د شاهي ارګ په اِدارې کښې د خپل پلار صاحب ســَــره ځينې مرَستې ئې کول ، لــِــکه د ځينې اِداري اسناد ټايپ کول ، او يو څو مدت وروْسته ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د غزني په قدرمند ولایت کښې د مطبوعات د مدیر په حیث مقرر شوَی وو او د ژوْرنالیزم او صحافت په برخې کښې يو څه ډېرتر آشنا شو .
_Rashid_Honorable_Yet_Unfortunately_Already_Late_Mister%27s_Master_Of_Literature%27s_Journalism_Department_Of_Faculty_Of_Literature_Of_Cairo_University%27s_Diploma.jpg)
_Rashid_Dear_Mister_During_His_Study_Times_Apparently_Seen_With_Some_Other_Students.jpg)
وروْسته د مصر د عربي جمهوریت ځينې تحصیلي بوْرسان (in Dear French: Bourses, and in Dear English: Scholarships) افغانستان ته وَرکړل شوي وو ، او د عربي ارزښتمندې ژِبې يو امتحان کښې د کامیابي او بریالیتوب يا بریالیتابه ســَــره ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، د مصر د عربي قدرمند جمهوریت ته رسماً د محصل او د لوَړ زده کړاند په ډَول په سفر ولاړ او هالته که څه هم چې د اَلاَزهــَــر په اسلامي عالیقدر پوهنتون کښې ، ځينې نسبتمند ډېر افغانستاني یا افغاني محصلان شامل کېدل ، مګر مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، پخوا يا سابقاً د شــِــرعیات قدرمند تحصیل ئې د کابل په قدرمند پوهنتون کښې ئې تکمیل کړلی وو ، او مګر د مصر په قدرمند عربي جمهوریت کښې دِ «آداب (يا دِ ادبیات) په فاکولتې يا پوهنځي» کښې شامل شوْ او هالته د عربي قدرمندې ژِبې ادبیات او يو څه عربي او اسلامي تأریخ ئې هم ولوَستل او همداراز د انګلیسي د ارزښتمندې ژِبې او د فرانسوي د ارزښتمندې ژِبې ځينې لوَستان ئې هم وکړل ، او د ژوْرنالیزم (یا په عربي قدرمندې ژِبې کښې ، د «الصحافة») د قسم يا برخې يا څانګې يا ډېپارټمنټ یا Department (يا ، دِبــَــرخمــَــنـدِښـت ، يا ، دِځــِــنـېـبــَــرخـمــَــنـدِښـت ، يا دِترېـپــَــرخـمــَــنـدِښـت) څې د ماسټري د درجې (يا دِګــِــرځزینې یا د degree) ډيپلوم ئې ترلاسه کړ . اَو د دوي د پوهنتوني ماسټري درجې تحقیقي يا څېړنيزه (يا دِ راڅـېـړښت) رِساله يا تهېسیس (يا تــَــهېږد) يا Master Degree's Research Thesis په عربي ارزښتمندې ژِبې کښې عــُــنوان يا سرلیک ئې وو «اَلصــّــِــــحافــَــة ُ اَلاَفغانــِــيــَّــة ُ وَ دَورُها في التــَّــنـمــِــيــَّــة ِ الـقــَــومــِــيــَّــة ِ ۱۸۶۷ ـ ۱۹۷۰ (ســَــنــَــوات مـيـلادِيــَّــة)» چې معنیٰ ئې تقریباً يا نږدېليځ چې هاسې وو چې «افغاني ژوْرنالیزم (يا ورَځـيـنـخــَــبــَــريالي يا ورَځپاڼیالي يا خبریالي) او رول يا نقش ئې په مــِــلي (يا نــَــسـڅــېــښـتـشـوْنـوال يا ناســِــښـتـشـوْنـوال يا وُلــِــسـيـځـوال يا national) وَدې یا نمو وَرکړن کښې ، د ۱۸۶۷ میلادي يا مسیحي زېږدین کال څې تر ۱۹۷۰ میلادي يا مسیحي زېږدین کال پورې» ، اَو د کامیابي يا د بریالیتابــِــه درجه ئې په عربي قدرمندې ژِبې کښې : «جــَــيــّــِــد جــِــدّاً» يا تقریباً يعني چې «جــِــداً ښــِــه» يا «په رښتيا ښــِــه» وو .
رَسمي اَو حکومتي ځینې کاروْنه يا ځينې وظيفې د دوي سمول
_Rashid_Dear_Mister%27s_Work_Document_Of_Dear_Cairo_Egypt%27s_Radio_And_Television.jpg)
مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، بیا وروْسته افغانستان ته دِ يوِه څو مدت لپاره ولاړ او هالته دِ ۱۹۶۵ میلادي يا زېږدین د کال په شاوخوا وقت کښې وادِه ئې وکړ ، او يو څو مدت د کابل په قدرمند ښار کښې ځينې اِداري او ژوْرنالیستیک کاروْنه ئې لرل ، او خاصتاً او په ځانګړي ډَول د افغانستان په ارزښتمندې راډيو کښې . مګر څو مدت وروْسته ، بیا هم د مصر د عربي قدرمند جمهوریت د خوا څې د پښتو او د دري پاړسي قدرمندېوﮞ ژِبېوﮞ لپاره د راډیويي خارجي (يا بهرني) نشرات يا خپرونېوﮞ لپاره تحصیل کړلي مسلکي ترجمه کړاندان يا ژباړنان او مسلکي نطاقان يا وَياندان ته اړتیا يا ضرورت اعلان شوَی وو ، او مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید خپل ځان ئې همآﮞ کار ته کاندیدا يا نوْماند کړ ، او رسماً ومنل شوْ او تقریباً لس کاله او ســَــره ئې څو نورې مياستې هم ، همالته د مصر د قدرمند عربي هېواد په راډيو کښې همکار وو ، او هالته د اعلیٰ حضرت محمد ظاهر شاه ، او د افغانستان د اولین رئيس د جمهوریت جلالتمآب سردار محمد داود خان د مصر قدرمند عربي جمهوریت ته د رسمي حکومتي سفروﮞ په وقت کښې د افغاني ترجمان یا ژباړن په حیث همکاري ئې لرله ، او همداراز د مرحوْم ښاغلي آقاي ِ عبد القیوم رهبر ســَــره ، د مرحوْم سردار محمد داود خان د «خطاب به ملت» بیانیه او ځينې نورې هاسې نشريې ئې په عربي قدرمندې ژِبې کښې ئې ترجمه کړلي او ژباړلي ئې وو . او وروْسته ترڅنګ د خپل د رسمي کار ، د دکتورا (يا د دِښودتابــِــهکړا) یا د doctorate لپاره يوه څېړنه يا تحقیق (يا راڅېړښت يا research) ئې پیل يا پــِــهل یا شروع کړلي وو ، مګر د ۱۳۵۷ هجری شمسي (يا کډين نمريځ) کال د ثور د مياستې (يا میاشتې) د ۷ ــِــمې نېټې عسکري کوْدِتا (يا کوْدِته) يا coup d' état (يا کړونـپـرې دِ سـتـانـدِرِښت ، یا ، وَهنه د دَولــَــت (او ډېر افسوسان) چې د همآں وقتوں په شاوخوا کښې چې شوې وه ، او په افسوس چې سردار محمد داود خان د خپلې عالیقدرې کورنۍ د ځينېوں غړیوﮞ ســَــره شهید کړل شو او وُوَژِل شوْ ، په تأسف او په افسوس ، او مګر د مصر په عربي قدرمند جمهوریت کښې رئيس د جمهوریت جلالتمآب ښاغلي محمد انور السادات خپل خپګان ئې هم اعلام کړ ، چې د دِه دوست سردار محمد داود خان وَژِل شوَی وو ، بیا نور د افغانستان د خلک ډېموکراټيک حزب يا ګوند ، د خلق فراکسیون حکومت چې د افغانستان حکومتي واک ئې ونیو ، ځينې عربي هېوادان ، لــِــکه د مصر قدرمند عربي جمهوریت ئې لــِــکه چې د ارتجاعي هېوادوﮞ په نامه نوْمولي وو ، او ډيپلوماټيک روابط یا اَړيکې ئې د مصر د قدرمند عربي جمهوریت څې و ئې شلــَــوِل يا پرې ئې کړل او د مصر قدرمند عربي جمهوریت څې غوښتي ئې وو چې په مصر کښې ټول افغانان يا افغانستانیان بېرته خپل وطن يا هېواد افغانستان ته راشي . بیا د مصر قدرمند عربي جمهوریت هم ټولوﮞ افغانستانیوﮞ يا ټولوﮞ افغانيوﮞ څې و ئې غوښتل چې د مصر ارزښتمند هېواد څې ولاړ شي ، او مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید بېرته افغانستان ته ولاړ ، ځکه چې پلار صاحب ئې لو هم ژوَندَی وو ، او د افغانستان د وروْسته کالوں د شدیدې ناآرامۍ او د جنګان د پــَــيل يا پــِــهل یا د شروع تصور ئې نه وو کړلی ، چې مګر بیا ځينې افغانستانیان لــِــکه فقید محترم مرحوْم آقاي ِ عبد القیوم رهبر صاحب چې ورور صاحب ئې آقاي ِ عبد المجید کلکاني په افغانستان کښې شاید چې مائویست ډَوله حزب ئې شاید چې لرل ، مګر آقاي ِ عبد القیوم رهبر صاحب ، چې د مصر په عربي قدرمند جمهوریت کښې ، د حقوق (يا دِ رِښتوں) په رشتې (يا رِښـتـپـېـيـــِــلارې) کښې تحصیل يا پوهنتوني لوَړې زده کړې ئې کړلي وو ، محترم ښاغلی او آقاي ِ عبد القیوم رهبر صاحب د آلمان يا جېړمني يا دویچلند عالیقدر اُروپايي هېواد کښې پناهنده شوْ ، او مګر په افسوس چې يوه پلا د پاکستان ارزښتمند هېواد ته په سفر آقاي ِ عبد القیوم رهبر صاحب تلــِــلــَــی وو ، او په تأسف چې په پاکستان ارزښتمند وطن کښې د وَژِل کېدو خبر ئې د ځينې راډيو ګان د خوا څې خپور او نشر شوْ ، چې مګر د کابل په ارزښتمند ښار کښې ، د همآﮞ غمجن کړاند خبر په اَورېدو ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ډېر خپه او ډېر غمجن شوْ چې د تحصیلي دورې یو مهربان او مؤدب او ښاغلی او تمدني هموطن ئې شهید کړل شوْ او په تأسف چې وَژِل شــِــوَی وو . او مګر مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید ، په خپله هېڅ وقت مائویست نه وو ، مګر هېڅ سیاسي تعصب ئې هم نه لرل ، مګر په خلاف وو د خشونت او د تاوتریخوالي د کاروں .
_Rashid_Dear_Mister%27s_Card_Of_The_Job_Of_Dean_Of_The_Faculty_of_Social_Sciences_Of_Kabul_University.jpg)
_Rashid_Dear_%26_Infinitely_Very_Much_Worthy_And_Honorable_Former_Professor_Of_Kabul_University.jpg)
او مګر په افغانستان کښې د خلقي فراکسیون د حکومت په وقت کښې مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د ماسټري درجې ســَــره د پوهنیار په استادي کدري درجې کښې د ژوْرنالیزم د اُستاد په ډَول د کابل پوهنتون د اجتماعي علوم په پوهنځي کښې د اُستاد په ډَول وظیفه ئې ترلاسه کړله ، مګر که څه هم چې د خلقي فراکسیون د حکومت په وقت کښې د کابل پوهنتون د ژِبې او د ادبیات د پوهنځي د عربي ژِبې ډېپارټمنټ ته شاید چې ځينې ستونزې رامنځته شوي وو ، او عربي ارزښتمنده ژِبه شاید چې ناضروري ژِبه انګېرله شوې وه ، مګر د خلقي فراکسیون د حکومت په وقت کښې چې شاید چې ځينې ډېر استادان شاید چې زِنداني شوي يا په تأسف چې شاید چې وَژِل شوي وو ، او مګر چې ډېرتر د خلقي فراکسیون حزبیان شاید چې زیادتر پښتانه وو ، ځکه نور مګر مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، د خلقي فراکسیون د حکومت د خوا څې و نــِــه ځــَــورَوِل شوْ ، شاید ځکه چې مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، په سیاست کښې ډېر فعال نه وو ، او پښتو ژِبــَــی هم وو ، او مګر سیاسي جلسې او ډَله بازۍ يا حزب بازۍ او فراکسیوني لوبـېـوﮞ ته او د سیاسي قدرت نیول ته هېڅ لېوال يا هېڅ شوقي نه وو ، او د ځواني وقت څې ئې ، د افغانستان شاهي ارګ ته په تګ او خپل عالیقدر پلار صاحب ســَــره په ځينې اِداري چارېوﮞ او کاروﮞ کښې په مرَستې ، د حکومتي کار شېوې ئې لیدلي وو ، او د ارګ د ژوَند هېڅ شوقي هم نه وو ، او مګر وروْسته چې د خلقي فراکسیون حکومت چې ځينې اعتراضي خلک ئې شاید چې وَژِلي وو ، په تأسف او په افسوس ، او مګر همداراز د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، ځينې عالیقدران او قدرمندان خپلوان او ځينې عالیقدران او قدرمندان خېښان ئې هم بندیان يا په تأسف چې ورِک شوي او شاید چې وَژِل شوي وو ، مګر يو کال او څو میاستې وروْسته ، د پخوائي يا د سابقه شوروي اتحاد عسکري مداخله افغانستان کښې شوې وه ، د ۱۹۷۹ ميلادي يا زېږدین کال په وروْستــِــيوں ورَځېوں کښې ، او د شوروي اتحاد حکومت مرَسته ئې جلالتمآب آقاي ِ ببرک (سلطان حسین) کارمل ته ئې وکړل ، او جلالتمآب آقاي ِ ببرک (سلطان حسین) کارمل د افغانستان د انقلابي شوریٰ رئيس (يا تقریباً چې د افغانستان د جمهوریت رئيس شوْ) او د افغانستان د خلک د ډېموکراټیک حزب يا ګوند عــُــمومي مــُــنـشي يا مشر هم شوْ ، او د پرچم د فراکسیون قدرت او واک ډېرتر شوْ ، چې بیا يو څو مدت وروْسته ، هاسې چې مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ژِبيځ تعصب مند نه وو ، او چا ســَــره کوْمه سیاسي دُښمني ئې نــِــه کوله ، نور د ۱۹۸۲ میلادي یا مسیحي زېږدین کال په شاوخوا وقت کښې ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د کابل پوهنتون د اجتماعي علوم د پوهنځي د رئيس په حیث وټاکل شوْ ، او همداراز د کابل پوهنتون د ژِبېوﮞ او د ادبیات په ارزښتمند پوهنځي کښې د عربي ژِبې د ډېپارټمنټ آمر او د عربي ژِبې د اُستاد په حیث هم وظیفه ئې لرله .
_Rashid_Dear_Mister_and_Kabul_University%27s_Honorable_Some_Professors.jpg)
او که څه هم چې په ۱۳۱۱ هجری شمسي (يا کډين نمريځ) کال کښې د اعلیٰ حضرت محمد نادر شاه د شاهي حکومت په وقت کښې ، د کابل د ارزښتمند پوهنتون بنسټ یا بنیاد ئې کېښودل شوَی وو او اول ځينې هموں وقتوﮞ کښې او بیا وروْسته د اعلیٰ حضرت محمد ظاهر شاه د شاهي قدرت او واک په وقت کښې ، د يوونتیاکېدلیوں (یا د متحده) ایالات (یا ستاندِرِښتان) دِ امریکې د عالیقدر حکومت ، او د فرانسې د عالیقدر جمهوریت ، اَو د غربي آلمان (يا جېړمني يا دویچلند) د فدرالي عالیقدر جمهوریت د عالیقدروﮞ هېوادوﮞ د خوا څې د کابل ارزښتمند پوهنتون ځينېوں پوهنځيوﮞ ته مرَستې کېدلې او ځينې تحصیلي بوْرسان (يا ، in Dear French: Bourses, or in Dear English: Scholarships) هم د افغانستان قدرمندوں ځينېوں محصلوں يا لوَړ زده کړندویوں ته هم وَرکــَــوِل کېدل ، مګر افغانستان ته د سابقه شوروي اتحاد د عسکري ډَلېوﮞ په راتلوﮞ ، د افغانستان د حکومت په ډېروﮞ اِدارېـوﮞ کښې او د کابل په قدرمند پوهنتون کښې هم ځینې روسي او ځينې شوروي مشاوران او سلاکاران مقرر شوي وو ، چې بیا ځينې شوروي مشاوران فرمایلي وو چې د يوِه پوهنتون د يوِه پوهنځي رئيس باید چې د دکتورا درجه ئې لرلې وَی ، او بیا د دکتورا د تحصیل لپاره ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، د شوروي اتحاد د مسکو ارزښتمند ښار په حکومتي پوهنتون کښې ، د دکتورا محصل يا زده کړاند شوْ ، او اول کښې باید چې روسي ژِبه ئې ډېره زده کړلې وَی ، او يو څه روسي ژِبه ئې زده کړله ، مګر د مسکو ښار شدید ساړه ، د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، صحت يا جوړتیا ته ئې لــِــکه چې يو څه زیان ئې وُرَســَــوِل ، او د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، په ســِــږېوﮞ يا شــُــشوﮞ کښې رطوبت يا نم لــِــکه چې ځاي ونیو ، چې تر ۲۰۱۶ کاله پورې تر څو چې په تأسف وفات شوْ ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د خپلوﮞ سږېوﮞ يا د شــُــشوﮞ د علاج او تداوي لپاره دواء يا درمل (يا دردمال) ئې کارَوِل ، او په سابقه يا پخوائي شوروي اتحاد کښې چې مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب چې يو څه ناروغ يا ناجوړ شوْ ، خپل ځينې د شوروي پروفېسوروں ته پېشنهاد يا وړاندکېږد يا پهوړاندپــُــځيوال یا proposal ئې وویل چې که د دکتورا رِساله یا تهېزِس يا تهېسیس يا تــَــهېږد يا تېږد يا Doctorate's Thesis په خپله يو څه ژِرتر په انګلیسي قدرمندې ژِبې کښې يا په عربي قدرمندې ژِبې کښې که ولیکي او د دکتورا درجه که ژِرتر ترلاسه کړي ، تر څو چې د روسي ژِبه ئې که په ډېرتر وقت د عالي ادبیات تر سطح پورې که زده کړله ئې ، مګر په شوروي اتحاد کښې ، روسي ژِبه رسمي او پوهنتوني ژِبه وه ، او په انګلیسي ارزښتمندې ژبې کښې يا په عربي قدرمندې ژِبې کښې د دکتورا رساله يا تهېسیس يا تــَــهېږد ، شاید چې نه منل کېدل ، مګر که کوْم چا هاسې د ناروسي کوْمې بــِــلې ژِبې څې خپل لیکن ئې که روسي قدرمندې ژِبې ته ئې که ترجمه کړلي يا ژباړلي که وَی ، بیا رَسماً د منل کېدو وَړ کېدل ، مګر يوِه عالیقدر روسي ترجمان يا ژباړن ته چې مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د خپلې دکتورا د احتمالي رسالې ترجمه يا ژباړه ئې چې ياده کړلې وه ، د روسي قدرمندې ژِبې يو ترجمان ډېرې پيسې ئې د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید څې ئې پېشنهادي يا وړاندکېږد ډَوله غوښتي وو ، که روسي قدرمندې ژِبې ته که د ترجمې يا د ژباړې کار که دوي ته سپارِل کېدل ، چې په همآں وقت اَو مهال اَو هـېـړ کښې هوْنمره د پېشنهاد يا وړاندکېږد يا پهوړاندپــُــځيوال شوېوں نسبتمند ډېرېوں پيسېوں وَرکــَـوِل ، مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ته ستونزمند وو ، او مګر هم د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید د خپلې ناروغي یا ناجوړي د سبب او کويزې څې ، بیا مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید مجبور او اړ شوْ چې د خپلې دوَيمې پیلې يا پهلې يا شروع شــِــوې دکتورا کار ئې ، په شوروي اتحاد کښې ناتکمیله یا ناپوْره خوشې يا اېله کړي ، او همداراز مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید په سن کښې هم نسبت ځينېوں نوروں محصلوں ته سن ئې نسبت مند ډېرتر وو ، او د کورنۍ څښتن هم وو ، چې خپله کورنۍ ئې هم نه غوښتله چې يوازې او بې پلاره په افغانستان کښې که پاته کېدله ، او مګر بیا نور مګر مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب بېرته افغانستان ته راتـلــِــلــَــی وو .
مګر يو څو مدت وروْسته د کابل د قدرمند پوهنتون ، د «اجتماعي علوم (يا د ټولــَــنيزېوں پوهېوں)» ارزښتمند پوهنځی ، په دوېوں برخېوں ، یا په دوېوں فاکولتېوں ، يا په دوېوں پوهنځيوں وېشل شــِــوَی وو ، چې يو پوهنځی د «ژوْرنالیزم (يا د خبريالي يا د ورَځينخبريالي يا د ورَځپاڼيالي)» قدرمند پوهنځی شوْ ، او بــِــل هم د «تأریخ (يا د پـېـښـلـیـک یا د اِيـسـتـــَــهـېـړي) یا د history اَو دِ فــَــلســَــفې (يا د فـيـلــُــسوفـيـې ، يا ، د پـېـلـېـوالـدِسـوچـپـوهي)» یا د philosophy قدرمند پوهنځی شوْ .
_Rashid_Dear_Mister%27s_Card_Of_The_Job_Of_Deputy_Minister_of_Islamic_Affairs_and_Waqfs.jpg)
_Rashid_Dear_Mister_And_Islamic_Affairs_Job.jpg)
او مګر مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید ، چې د ناروغي يا د ناجوړي د سبب يا د کــَـويزې څې چې مګر د دوَيمې ناتکميل شوي د دکتورا کار څې ، چې د ارزښتمند شوروي اتحاد د هېواد ، د مسکو د قدرمند ښار څې چې بېرته د افغانستان د قدرمند هېواد ، د کابل ارزښتمند ښار ته چې بیا راتلــِــلــَــی وو ، بېرته د کابل قدرمند پوهنتون ، د اجتماعي علوم د پوهنځي د رئيس په حیث مګر وُ نــِــه شوْ ، بلکه د کابل پوهنتون د سابقه پخوائي د شــِــرعیات دِ رِشتې د تحصیل د لید څې ئې ، او چې په خپله مرحوْم ښاغلی پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، د افغانستان د حکومت ځينې کارمندوں ته پېشنهاد يا وړاندکېږد يا پروړاپــُــځيوال یا proposal ئې وړاندې کړلی وو چې په ځينېوﮞ نوروﮞ اِسلامي هېوادوﮞ کښې دِ اسلامي شئون او د اوقاف ځينې وزارتان وو ، چې قدرمندان عربي اسلامي ځینې حکومتان د خپل هېواد د مسجدوﮞ مــَــولیٰ اِمامان ته د رسمي وظيفېوﮞ په ډَول معاشان او د مياستې پیسې ئې بخښل ، چې هاسې کار د صلح لپاره هم ښه وو چې که د افغانستان حکومت که د اسلام قدرمند دیني مسائل ته که ډېرتر پام ئې که لرل ، او هاسې پام هم د افغانستان د خلک په سود او په ګټې او په فائدې وو ، ځکه چې د اسلام قدرمند دین کښې وَژِل حرام او منع وو ، نور ولې جنګ په افغانستان کښې د مسلم خلک ترمنځ وو ؟ ، او غلا او سرقت حرام او منع وو د اسلام په قدرمند دین کښې ، مګر ولې حکومتي ځینې مالوْنهه او حکومتي ځينې کاروانوْنهه په افغانستان کښې غلا او سرقت کېدل ؟ ، یا د خلک پر عزت تجاوز یا (تـېـری) او اعتداء (یا خپل ځان په خپله عدو یعني دښمن کړا) هم حرام او منع وو د اسلام په قدرمند دین کښې ، مګر ولې ځينې خلک د اسلام د قدرمند دین څې د بهانې يا پلمې په ډَول د ځينې خلک پر عزت ئې تجاوز کول ؟ ، په تأسف او په افسوس ، مګر افغانستان کښې د صلح او د امنیت د بېرته رامنځته کړل لپاره ، او په هاسې استدلالي خبرېوﮞ بیا ، د افغانستان د همآﮞ وقت او مهال او هـېـړ د حکومت د عالیقدروں وَزیروں د قدرمندې شوریٰ د خوا څې د اسلامي شئون د سابقه ریاست څې نــِــوي وزارت ته ارتقاء میندلی د اِسلامي چارېوﮞ يا د شئون او د اوقاف د وزارت لپاره ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید د افغانستان د حکومت د اسلامي شئون او د اوقاف د وزارت د مــُــعين په حیث مقرر شوْ ، او شاید هم ځکه چې د اسلامي شئون او د اوقاف يو وزارت نه يوازې چې قدرمندوں اِسلامي دیني عالــِــموں ته اړتیا يا ضرورت ئې لرل ، مګر همداراز ځینې اِداري تجربه مندان شخصان ته هم ، چې د قدرمند اسلامي دیني علوم ســَــره هم که آشنا وو . او د افغانستان د قدرمند اسلامي شئون او اوقاف په وزارت کښې کار ډېرتر د ځينې نوي مسجدان آباد کول یا د سابقه ځينې مسجدان دِ ځينې زاړه شــِــويوں يا د يو څه زیانمند شــِــویوں وَدانــِــیوں ترمیم کول او بېرته ســَــنمــَــوِل ، او د مسجدوﮞ (يا د مــَــنځتون د ســَــرژدې ځايوں یا د مزدکـيـوں) د عالیقدروﮞ مــَــولیٰ اِماموﮞ او د قرآن ِ مجید د عالیقدروﮞ قارِيئوﮞ او د قدرمندوﮞ مؤذنوﮞ لپاره د منظموﮞ اَو اُوډنيزوں معاشوﮞ او د پيسېوﮞ مقرر کړل وو ، ځکه چې پخوا يا سابقاً د افغانستان ځينې مــَــولیٰ اِمامان د افغانستان د ځينېوں نوروﮞ مسلموﮞ خلکیوﮞ مالي يا خوراکي مرَستېوں ته اړتیامندان وو ، او د افغانستان ځينې سابقه مــَــولیٰ اِمامان کوْم منظم ثابت تمویلي عائد ئې نه لرل ، مګر که په مسجد کښې ځینېوں واړهوں ته که الفباء او لوَستل او لیکل اَو ديني قدرمندان اِسلامي صــُــلح مــَــندان عــُــلـوْم که زده کړل کېدل ، چې تقریباً د معلمي يا د ښوونې کار وو او اصولاً چې کوْم معاش یا اُجرَت ، باید چې هاسې مهم کار لرلي وَي . او همداراز د افغانستان د اسلامي شئون او د اوقاف وزارت د عالیقدر سعودي عربستان د عالیقدروﮞ حکومتي اِدارېـوﮞ ســَــره د حج د اسلامي قدرمندې فریضې د عبادت د اداء کړل د کالينۍ سهميې يا وَنـډې ، یا د افغانستان د حاجیان د شمېر په تنظیم کړل او نوبت ټاکل کښې همکارۍ ئې لرل ، او همداراز ، د اوقاف اداري برخه د همآﮞ وزارت د ځينېوں نوروﮞ دینوﮞ لــِــکه د قدرمندوﮞ هندويي «دهــَــرم سالوﮞ» د دیني او مذهبي عبادتځايوﮞ يا د قدرمندوﮞ ســِــکـهي «ګوْروْدوارېـوﮞ» د دیني او مذهبي عبادتځايوﮞ د حکومتي چارېوﮞ پورې مربوط د اداري کاروﮞ د تنظیم کړل مسئول وزارت هم وو ، چې د قدرمندوﮞ هندويي عبادتګروں چې که د ګــَــنګا سین زیارت ته که په سفر تلل ، د هاسې افغانستاني قدرمندوﮞ هندويي عبادتګروﮞ لپاره د مذهبي سفر د کار د تنظیم يو څه مسئول وزارت هم وو . همداراز د شیعه تکیه خانېوﮞ يا د حــُــســَــیـنــِــيــّــِــېـوﮞ چارې ، يا چې د تــَــصــَــوُّفي خانــَــقاه ګان کاروْنهه يا د ځينې زیارتان د چارېوﮞ اداري یا تــَــمويلي يا رغــَــنيځ کاروْنه هم د اسلامي شئون او د اوقاف وزارت ته مربوط او اړیکوال شوي وو . او مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید يو څو مدت د افغانستان د حکومت د قدرمند اسلامي شئون او اوقاف د وزارت سرپرست یا موقت وزیر هم وو ، چې د دوي په زیار د افغانستان د اسلامي علوم د تحقیقات مرکز هم د کابل پوهنتون سیمې ته نږدې تأسیس او بنسټ ئې کېښودل شوْ .
مګر د ۱۳۶۷ هجری شمسي (يا کډین نمريځ) کال یا د ۱۴۰۸ د هجري قمري (یا د کډين سپوږمیځ یا شپوژميځ یا د کډين شپوګاهميځ کال) د رمضان اَو دِ روژې د مبارکې میاست په اته لسمې یا په ۱۸ ــِــمې نېټې کښې (او لِکه چې د پنجشنبې یا د پنځه شپېندې ورَځ لِکه چې وه او د ثور د میاست یا د میاشتې پنځلسمه نېټه لِکه چې وه چې په میلادي تقویم یا جنترۍ کښې لِکه چې د مې د پنځمې میاست پنځمه نېټه لِکه چژ وه او د ۱۹۸۸ میلادي یا زېږدین کال لِکه چې وو ، یا لِکه چې د 5th May 1988 Anno Domini په نېټې یا تأریخ کښې) ، او د پسرلي يا د بهار د کال په فصل يا شيندسون یا season کښې ، په تأسف او په افسوس چې يو انفجار يا چاودن وشوْ د کابل ښار د اول میکرورَیون په سیمې یا مــِــنـطــَــقې کښې او د «۵۴ ب» د بلاک د وَدانۍ ترمخې چې هالته په همآں وَدانۍ کښې ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید د خپلې کورنۍ ســَــره د همآں وقتوں شاوخوا کښې اُوسېـدِه ، او مګر په تأسف چې همآﮞ انفجار يا چاودن کښې د مرحوْم ښاغلي پوهنمل عنایت الله (ج) رشید صاحب ، يوه اتــِــه کالــَــنه لوْرګــَــکه ئې چې نوْمان ئې «مینه رشید» وو ، او د «لامــِــعـه ِ شهید» په ابتدائي مکتب يا ښوونځي کښې په دوَيم صنف يا ټولګي کښې اول نمره لایقه شاګرده يا زده کړندویه وه ، په تأسف او په افسوس چې د خپل د اُوسېدو د اپارتمان د بلاک يا د ودانۍ مخې ته شهیده شوه او په تأسف او په افسوس چې وَژِله شوې وه ، او د مرحوْم ښاغلي پوهنمل عنایت الله (ج) رشید ، يو زوي ئې هم چې د لامعه ِ شهید د مکتب يا د ښوونځي د اُووِم ټولګي يا د صنف زده کړندوي وو ، همالته همآں انفجار يا چاودن کښې شدید زخمي شوَی وو ، او د څو طبي عملیات (يا مـېـچـدجوړکـېـدوال آپېکړښـتـشوْنه) یا دِ medical operations لرل ته اړ او محتاج شوْ ، او يو څو هفتې يا د يو څو اُووِنۍ یا اُووِهــْــکۍ (يا اُووِکۍ) یا weeks مدت څې وروْسته مرحوْم ښاغلي پوهنمل عنایت الله (ج) رشید صاحب ته لــِــکه چې د غم او هم لــِــکه چې د کار د فشار څې يوه قلبي يا د زړه حمله رسېدلې وه ، او څو میاستې د کابل په قدرمند ښار کښې په څلور ســَــوه بستريځ حکومتي روغـتـوْن يا شفاء خانې کښې چې د اول میکرورَیون مــِــنطــَــقې ته نسبتمنده نږدېترینه شفاء خانه يا روغـتــوْن وو ، هالته څو میاستي په خپله او يو زوي ئې هم چې شدید زخمي شوَی وو ، هالته بستریان شوي وو ، او بیا مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید صاحب ، د افغانستان د حکومت د اسلامي شئون او د اوقاف د مــُــعـیـنــِــیــَّــت د کار څې برطرفه شوْ ، او يو څو مدت په کور کښې هم د کامل روغ او پوْره جوړ کېدو لپاره د استراحت او د هوسا کېدن توصیه ئې د ځينېوں عالیقدروﮞ طبیبوں ډاکټروں (او مـېـچـدجوړکېدپوهوں یا د medics) د خوا څې ترلاسه ئې کړ .
او بیا وروْسته چې مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید صاحب يو څه بېرته چې نسبتمند روغ يا برخئړیکمند جوړ چې شوْ ، د افغانستان د اسلامي علوم د تحقیقات په مرکز کښې د تأریخ ډېپارټمنټ آمر شوْ چې هالته ځينې څېړنيځ کتابوْنه هم د همآﮞ مرکز د خوا څې چاپ او نشر او خپارِه شوِل .
او وروْسته هم يو څو مدت د افغانستان قدرمند د علوم د اکادېمي غړی يا عضو او همکار هم شوْ ، تر څو چې په ۱۹۹۲ میلادي کال کښې د افغانستان اسلامي موقت حکومت رامنځته شوْ ، او اول کښې د عالیقدر فقید او مرحوْم جلالتمآب آقاي ِ پروفېسور ِ شــِــرعیات حضرت صبغت الله (ج) مجددي صاحب موقتي حکومت ته ډېر خلک اُمېدمــَــندان وو چې د خــَــير ســَــره افغانستان کښې که جنګ که ختم او بس شوَی که وَی ، مګر وروْسته تــِــر دوېوں مياستوں ، کوْم مهال يا هـېـړ يا وقت کښې چې د بــِــل آقاي ِ فقید پروفېسور ِ سابق ِ شــِــرعیات او رهبر ِ جمعیت ِ (سابقاً جنگي و سابقاً ناســَــلامــَــتگــَــري مــَــند و نام نهاده ِ) اسلامي جلالتمآب پروفېسور ِ سابقه ِ شرعیات آقاي ِ بــُــرهان الدین رباني ، چې د افغانستان د حکومت دِ وُلــِــسـمــِــشرۍ (يا دِ رئيس يا د ســَـرمــَــند دِ جمهوریت) واک او قدرت ته چې ورَسـېـد ، او د حزب ِ (سابقاً جنگي و سابقاً ناســَــلامــَــتگــَــري مــَــند و نام نهاده ِ) اسلامي ِ آقاي ِ جلالتمآب صدر ِ اعظم ِ سابقه ِ افغانستان آقاي ِ ګــُــلـبــَــدین حکمتیار ســَــره چې سیاسي جنګي اختلافان د کابل قدرمند ښار کښې د جمعیت د جنګي ډَلې د شوریٰ ي ِ نظار دِ څو پلاهې سياسي وَعده خــِــلافي گــَــر اَو دِ څو ځــَــل حکومتوال ژمــِــن مات کړندوي او شاید مــُــنافــِــق ډَوله قاچاقبر اَو جنګسالار آقاي ِ احمد شاه مسعود په وړاندې چې داخلي یا د افغانستان د ارزښتمند هېواد کورَنيځ مګر ناسلامت منديان اَو نااِسلامي خطرمندان جنګان ، په تأسف او په افسوس چې شروع یا پــَـيل يا پــِــهل شوي وو ، بیا ډېر خلک اړ او مجبوران شوي وو چې د افغانستان څې خارج یا بــَــهــَــر ته سفر وکړي او مهاجران شي ، چې د هموں وقتوں په شاوخوا کښې ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید د ځينېوں عالیقدروﮞ خـېـښوں په مرَستېوں او د ځينې سابقه د مصر د قدرمند عربي جمهوریت د تحصیلي همدوره ځينې عالیقــَــدروں دوستوں په مرَستېوں ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید صاحب و ئې کړلي شوِل چې د چېک قدرمند اُروپايي جمهوریت ته سفر وکړي ، چې هالته يو زوي ئې پخوا یا سابقاً محصل وو ، او د چېک په اروپايي قدرمند جمهوریت کښې د افغانستان د حکومت په سفارت کښې د پراګ په اُروپايي اَرزښتمند ښار کښې يو نسبتمند لنډ مدت ، د ځینېوں اِداري کاروﮞ لپاره ځينې همکاریان ، مرحوْم ښاغلي پوهنمل عنایت الله (ج) رشید وکړل ، مګر بدون د کوْم حکومتي معاشي پيسېوﮞ څې ، او مګر هالته هم د قلبي يا د زړه تکلیف ئې يو څه بېرته جــِــدي شوَی وو ، چې مګر د چېک د اروپايي قدرمند حکومت په مرَسته په وَړیا ډَول يو څه نسبتمند لنډ مدت تداوي ئې هالته وکړل ، مګر د بې سرنوشتي یا د نامعلوم او ناپېژند برخلیک د لرل څې ، بیا د آلمان يا د جـېـړمني يا د دویچلند د عالیقدر هېواد د لارې څې د هالنډ قدرمند هېواد ته په ۱۹۹۳ میلادي يا مسیحي زېږدین کال کښې ، سفر ئې وکړل ، او هالته پناهنده شوْ ، او د مهاجر په ډَول ومنل شوْ ، او د ۲۰۱۶ میلادي يا مسیحي زېږدین کال د جنوري تر لسمې نېټې پورې چې د هالنډ په قدرمند هېواد کښې چې تقریباً چې په «دوْ اتیا» يا «۸۲» کالني او څو میاستې مند سن کښې چې په افسوس او په تأسف چې وفات شوْ ، تر همآﮞ وقت پورې همالته د هالنډ په قدرمند هېواد کښې مېشت وو .
ځينې کتابان او ځینې لیکنې او ځينې ژباړې (يا ځينې تــَــرجــَــمې) د دوي سمول
مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید ځينې کتابان (يا کــَــرښـېـتـابــِــه يا کــَــرښـېـتـوب ګان) ئې لیکلي وو ، او ډېرې ژباړې او ترجمې ئې کړلي وو ، او هم ډېرې مقالې ئې چاپ شوي وو ، لــِــکه چې هم د غزني د مطبوعات د مدیر د وظيفې په وقت کښې ئې ، او هم د مصر په قدرمند عربي جمهوریت کښې ، او هم د کابل په قدرمند پوهنتون کښې ، او هم د افغانستان د سابقه حکومت د اسلامي شئون او د اوقاف په قدرمند وزارت کښې ، او هم د افغانستان د اسلامي علوم د تحقیقات په مرکز کښې ، او هم د افغانستان د علوم په قدرمندې اکادېمي کښې ، چې که څه هم چې ســَــنمـدِلاسه ، د مرحوْم ښاغلي پوهنمل عنایت الله (ج) رشید ، د ټولوﮞ لیکلي او چاپ شوي کتابوﮞ او مقالېوﮞ او د ژباړېوں او تــَــرجــَــمـېـوں ټول لیست او فهرست او نوْملــَــړ پوْره تر اوسه يو ځايي په لاسرَسي کښې نه وو ، ځکه چې د مرحوْم ښاغلي پوهنمل عنایت الله (ج) رشید صاحب ، وَتــِــل د افغانستان د قدرمند وطن څې د داخلي جنګان په وقت کښې شوي وو ، او خپل ځان ســَــره ئې خپل شخصي کــِــتـابـتــوْن يا د کتابوﮞ او د لیکنوﮞ زېرمه او ذخیره ئې د هالنډ قدرمند هېواد ته ئې و نه شوْ کړلی چې که انتقال وَرکړي ، مګر اکیداً چې د دې کتابوﮞ لیکوال یا همکار لیکوال يا مؤلف ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید صاحب وو :
۱ . په عربي قدرمندې ژِبې کښې يوه ټايپي چاپ شوې رساله په نامه يا په عــُــنوان يا په سرلیک د : «اَلصــَّــحافــَــة اَلاَفغانــِــيــَّــة وَ دَورُها في التــَّــنـمــِــيــَّــة ِ الـقــَــومــِــيــَّــة ۱۸۶۷ ـ ۱۹۷۰ (ســَــنــَــوات ميلادِيــَّــة)» چې معنیٰ ئې تقریباً يا نږدېليځ چې هاسې وو چې «افغاني ژوْرنالیزم (يا ورَځپاڼیالي يا ورَځـيـنـخــَــبــَــريالي يا خبریالي) او رول يا نقش ئې په ملي وَدې یا نمو وَرکړن کښې ، د ۱۸۶۷ میلادي يا مسیحي زېږدین کال څې تر ۱۹۷۰ میلادي يا مسیحي زېږدین کال پورې» . لیکوال يا مؤلف ئې ښاغلی عنایت الله (ج) رشید وو .
_Rashid_And_By_Dear_Mister_Abdul_Qaiyoom_Rahbar_Sahib.jpg){kind=spacer}
۲. د مرحوْم سردار محمد داود خان سابقه رئيس د جمهوریت د افغانستان د وينائوﮞ يو کتاب ګک چې د «خطاب به ملت» تر عنوان لاندې مګر د عربي قدرمندې ژِبې ته ژباړل شوَی وو ، چې ترجمه کړندویان ئې مرحوْم ښاغلی عنایت الله (ج) رشید صاحب ، او مرحوْم فقید ښاغلی آقاي ِ عبد القیوم رهبر صاحب وو .
۳ . يو کتاب په نامه يا په عنوان يا په سرلیک دِ : «ژانر هاي وسايل ارتباط همگاني (يا ، ژانــــْــــر يا genre هاي ِ وَسائــِــل ِ اِرتــِــباط ِ هــَــمــَــگاني)» ، یا په انګلیسي عالیقدرې ژبې کښې ، تقریباً يعني چې :
The Genres Of The Mass (Communications's) Media
(or in the Latin grammatic genitive case: Mediorum)
or
Mass Media Genres
or
Genres Of The Public Relation's Media
یا په پښتو قدرمندې ژبې کښې تقریباً یا نږدېليځ يعني یا منځآندَوي چې : «ځــِــنـېـڅــِــهـران (يا : ځــِــنـېـډَولان) دِ ټـولـيـزېـوں (يا : د ډَلـــَــهـيـزېـوں ، یا : دِ مــَــنـځـســـَــټــېـوں) دِ اَړيـکــې يــَــوبــِــل تـه (يا : دِ کــَــرَهــَــمـوانـيـځـکـېـدشـوْنـوں) رَســَــنــِــيـوں (یا : مــَــنـځـېـدهــِــمـونـېـوں ، یا : دِ مــَــنـځـېـداهـېـوں)» ، يا په کمتروں کلمېوں یا په لږتروں وُوړوَيېدوں تقریباً یعني چې : «د عامه اړيکېوں د خبري رسنیوں ژانروْنه (یا : ســَــبکان یا : اُسلوبان )» ، چې همآں دِ «ژانر هاي ِ وسائل ِ ارتباط ِ همگاني» دِ عــُــنـوان يا د ســَــرلیک ســَــره ارزښتمند کتاب (يا : کــَــرښـېـتـوب ، يا : بـېـلـپـاڼـېـټـوْک) په دَري پاړسي قدرمندې ژِبې کښې ، کابل پوهنتون د ژوْرنالیزم (یا : دِ ورځـپـاڼـېـوالـيـزدَهــِــم) د قدرمندې رِشتې د زده کړې لپاره ، يو تدریسي یا ښوونيځ کتاب وو چې درې عالیقدران لیکوالان يا مؤلفان ئې لرل : ۱. آقاي ِ استاد کاظم آهنگ (صاحب) ، ۲. تاجیکستاني ښاغلی ، آقاي ِ اُستاد ابراهیم عثمانوﭪ (صاحب) ، ۳. مرحوْم ښاغلی اُستاد عنایت الله (ج) رشید (صاحب) .
اَو «ژانــْــر» يا genre اصلاً د فرانسوي قدرمندې ژِبې څې يوه کلمه (يا ، وَیــَــی ، يا ، وُوړوَيـېـد ، يا ، word ، يا ، وُوړوَيــِــښـت ، یا ، وَيوکــَــی ، يا ، لوګــَــړېد ، يا ، لوژَغيوْن ، يا ، لوغــَــږيوْن ، یا ، لــُــغــَــة څې يــَــويـزه يا يــَــويـځ) وو ، چې که څه هم چې په انګلیسي قدرمندې ژِبې کښې د gender په ډَول هم ترجمه کړلي يا ژباړل کېدِلي شوَی ، اَو معنیٰ ګان ئې پښتو قدرمندې ژِبې کښې تــَــقریباً يا نــِــږدېـلـيـځ چې : «ځــِــنـېـڅــِــهر» يا «ځــِــنـېـډَول» يا «جــِــنـس» يا «ډَول» يا «نــَــوع» يا «ســَــبک» يا «خـېـل یا راز د لیکــِــن» يا «شـېـوه دِ وَيــِــل» یا «طــَــریقه دِ اِظهار» يا «تـرَڅ دِ راښـودِن» يا «خاص (يا ځانګــَــړَی) چــَــل» هــَــم کـېـدَی شوَی ، مګر په اِنګلیسي قدرمندې ژِبې کښې د genre يا د «ژانــْــر» کلمه ډېـرتــَــر یا زیادتر دِ هــُــنــَــر اَو دِ اَدَبــِــيــّــات د ځينې تــَــخـلـیـقي يا پــَــنځــَــوونيزوں یا رامنځته کړنیزوں د کاروں : «ډَول» يا «نــَــوع» يا «ســَــبک» يا «سـټـايـل يا style» ته هم لــِــکه چې فرمایل کېدل .
_Rashid_Dear_Mister%27s_Authored_Islamic_Themes%27s_Book%27s_Cover%27s_Image.jpg)
۴ . يو کتاب په پښتو قدرمندې ژِبې کښې په نامه يا په عنوان يا په سرلیک د : «د حضرت محمد (صلوات و السلام علیه) ژوَند» ، چې لیکوال يا مؤلف ئې يوازې مرحوْم ښاغلی اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب وو ، او د ۱۳۶۹ هجري شمسي (یا کډین نمريځ) کال ، د ســُــنـبــُــلې (یا دِ وَږي) په برِج یا میاست کښې ، د افغانستان د اسلامي شئون او اوقاف د وزارت ، د نشرات د ریاست د خوا څې ، د کابل په قدرمند ښار کښې ، د «آریانا» په مطبعې کښې په ۵۰۰۰ ټــوْکه شمېر (يا شمــِــهر) ، يا تـيـراژ ، یا tirage (يا تـرېـبـاســِــښـت) کښې چاپ شوَی وو .
۵ . يو د تأریخ (يا پېښلیک یا اِيـسـتــَــهـېـړي یا history) په بارې کښې يو کتاب هم د افغانستان د اسلامي علوم د تحقیقات مرکز ، د تأریخ د ډېپارټمنټ د خوا څې چاپ شوَی وو ، او د ۱۹۱۹ تر میلادي يا زېږدین کال پورې ، د افغانستان د خپلواکي یا د استقلال لپاره د ځینېوﮞ قدرمندوں اسلامي ديني مــَــولیٰ ګان (یا مــُــلایان) يا د دیني عالــِــموں د ځینېوں وَنـډېـوں په بارې کښې ، چې مګر دقیق عنوان یا کــَـره ســَــرلیک ئې همدا اوس په لاسرَسي کښې نه وو ، مګر کتاب په دَري پاړسي قدرمندې ژِبې کښې وو .
+++++++++++
_Rashid_Dear_Mister_in_Holland_in_His_Latter_Years.jpg)
همداراز د هالنډ په قدرمند هېواد کښې ، مرحوْم ښاغلی پوهنمل عنایت الله (ج) رشید د يوِه «هالنډي پښتو قاموس» (يا ډيـکـشـيـنــَــري ، يا ، دِوَيــِــښـتـشـوْنګــَــري) دِ يوِه کتاب د جوړَوِل کار ئې شروع يا پــَــيل يا پهل کړلی وو چې د هالنډي او لاتیني ارزښتمندې الفباء د C ، B ، A حرفان يا توري ســَــره پــَــيل يا پــِــهل يا شروع کېدونکي هالنډي کلمې ئې دِ يوِه ارزښتمند «هالنډي عربي قاموس» څې ، پښتو قدرمندې ژِبې ته ئې ژباړلي وو ، مګر لــِــکه چې د D حرف په نزد کښې کار ئې د ناروغي یا د ناجوړي د سبب یا د کــَــويزې څې ، او د منظمې تداوي او علاج ته د اړتهیا او ضرورت په لرل ، د دې قاموس کار ئې تکمیل نه شوْ کړلی ، مګر وروْسته د مرحوْم ښاغلي پوهنمل اُستاد عنایت الله (ج) رشید صاحب ، يو زوي ئې په نامه د «میروَیس رَشید (مــِــسکین)» چې په نظري فیزیک کښې او په تطبیقي فیزیک کښې ، هالنډي حکومتي پوهنتوني رسمي دوې د ماسټريان درجې او ډيپلومان ئې ترلاسه کړلي وو او همداراز د يوِه امېریکايي شخصي ارزښتمند پوهنتون څې په نظري (يا تهېوریک يا ترېلیدین) فیزیک (يا پــَــنـځـپـوهــِــن) کښې د دکتورا درجه ئې په ۲۰۱۸ میلادي يا زېږدین کال کښې د جنوری په میاست کښې ترې ومنل شول ، په همکارۍ ســَــره دِ عالیقدر ډيپلوم انجینیر او مهندس ښاغلي احمد ولي جان اڅکزي صاحب ، دواړه يو دِ بــِــل ســَــره په همکارۍ ، يو «هالنډي ڤلامي پښتو قاموس» ئې يو څه جوړ کړل چې د ۱۵۰۰۰ څې يو څه ډېرتر یا يو څه زیادتر د هالنډي او ڤلامي کلمې (يا ويان یا وَيي يا وَيوْنه یا وَیوْکي يا ووړوَيېدان يا لوګــَــړېداهې یا لوژَغیان يا لوغــَــږیان يا لــُــغــة څې يــَــويزې) ئې لرل ، او د ارزښتمند اینترنت د دې قدرمند پاڼېمخ په نزد کښې خپور او نشر شوْ چې لینک یا (لړنیوک) ئې دا وو :
_Rashid_Dear_And_Honorable_Mister%27s_Unfortunately_Grave%27s_Yet_Respectfully_Placed_Inscriptions%27s_Stone.jpg)