د ځمکې د ګرمېدو ځنډ(وقفه)

د ځمکې د ګرمېدو ځنډ(وقفه) چې کله ناکله د ځمکې د ګرمېدو توقف یا د ځمکې د ګرمېدو په سرعت کې کموالی هم بلل کېږي، د ځمکې په متوسطه تودوخه کې د نسبتاً کوچنیو بدلونونو دوره ده. د ځمکې د ګرمېدو په اوسنۍ دوره کې د ځمکې د تودوخې ګڼې داسې ۱۵ کلنې دورې راڅرګندېږي چې د اوږدمهالې ګرمۍ قوي شواهد لري. دا ډول وقفه تر هغو ۳۰ کلنو دورو لنډه ده چې اقلیم په کې په متوسط ډول په پام کې نیول کېږي.

د ۱۹۹۸ او ۲۰۱۳ ز کلونو تر منځ د ځمکې د ګرمېدو د وقفې اړوندې ادعاوې تبلیغاتو احاطه کړې وې. په ۱۹۹۸ ز کال کې د «ال نینو» فوق‌العاده ګرم کال د تودوخې له دوامه جلا و او له دې امله د راتلونکو کلونو په تودوخو کې وقفه پېښه شوه: د ۲۰۰۶ ز کال په جنورۍ میاشت کې ځینو داسې فکر کاوه چې د ځمکې د ګرمېدو بهیر درېدلی دی. په ۲۰۰۹ ز کال کې یوې څېړنې وښوده چې هغه لسیزې استنثایي نه وې چې د ځمکې کره نه ده په کې ګرمه شوې، او په ۲۰۱۱ ز کال کې بلې څېړنې وښوده چې که د پېژندل شوي بدلون لپاره محدودیتونه په پام کې ونیول شي، د تودوخې د ډېروالي بهیر له وقفې پرته دوام کوي. په ۲۰۱۳ ز کال کې د اقلیمي بدلونونو د حکومت‌منځي پلاوي د ارزونې د پنځم راپور په خپرېدو سره عمومي لېوالتیا ډېره شوه او پر دې اندېښنې سربېره چې د بامعنا بهیر د ټاکلو لپاره ۱۵ کلنه دوره ډېره لنډه ده، د اقلیمي بدلونونو حکومت‌منځي پلاوي په خپل کار کې د وقفې په اړه یوه برخه اضافه کړه او دا وقفه یې د یوه ډېر کوچني ډېرېدونکي خطي بهیر په توګه له ۱۹۹۸ز څخه تر ۲۰۱۲ ز کال پورې د ۱۵ کلونو په جریان کې د تېرو ۶۰ کلونو په نسبت له ۱۹۵۱ زڅخه تر ۲۰۱۲ ز کال پورې تعریف کړه. بېلابېلو څېړنو د لنډمهالي ځنډ احتمالي لاملونه څېړلي دي. حتا که اقلیمي سیستم د ځمکې د مثبتې انرژۍ د بودیجې په دلیل د انرژۍ ټولولو ته دوام هم ورکړی دی، د ځمکې په سطحه کې موجوده تودوخه ښيي چې د ځمکې د ګرمېدو کچه د نورو لسیزو په نسبت ټکنۍ ده. تر اتومسفیر پورته اندازه اخیستنې ښيي چې ځمکه د هغې په پرتله ډېره انرژي ترلاسه کوي چې بېرته فضا ته خپرېږي، نو پاتې انرژي باید د ځمکې د اقلیمي سیستم د ګرمېدو لامل شي.

د ۲۰۱۵ ز کال په جولای میاشت کې د سمندري او اتومسفیري ملي ادارې د اپډېټ شوې ډېټا پر مجموعه ترسره شوې څېړنې د وقفې شتون په شک کې ګڼي او په تېرو کلونو کې یې د سرعت د کمېدو هېڅ نښه نه مومي. هغه ساینس‌پوهان چې د ډېټا پر نورو مجموعو کار کوي، د دغې څېړنې هرکلی یې وکړ، که څه هم دوی دا نظر څرګند کړ چې د ګرمېدو وروستی بهیر په هماغه اوږدوالي سره تر مخکېنیو دورو لنډ و. ورپسې یوې بلې دقیقې څېړنې دا پایله سمه وبلله چې د ځمکې د سطحې ګرمېدل دوام لري، خو دا یې هم ومونده چې د ۲۰۰۱ او ۲۰۱۰ ز کلونو تر منځ د اقلیمي ماډلونو د وړاندوېینې په نسبت د ګرمېدو کچه کمه وه؛ او د سرعت دا کموالی ښايي د ارام سمندرګي په لس کلن نوسان کې له لنډمهالو بدلونونو سره تړلی وبلل شي چې په هغه دوره کې منفي و. یوه بله څېړنه د ځمکې په ګرمېدو کې د توقف یا ځنډ «هېڅ پام وړ سند» نه مومي. له ۱۹۷۰ ز کال راهیسې د ځمکنۍ تودوخې د ډېټا یوه احصایوي څېړنه دې پایلې ته رسېږي چې د «وقفې» یا «ځنډ» اصطلاح مناسبه نه ده. له دې سره سره، ځینې اقلیم پوهان دا ادعا شکمنه ګڼي چې ګواکي وقفه په شواهدو سره نه تاییدېږي او استدلال کوي چې په ډېټا کې وروستي اصلاحات د وقفې شتون نه ردوي.

د مخکېنیو کلونو د ډېټا او اندازو په اړه تر دغو بحثونو ور هاخوا ۲۰۱۵ زکال د «ال نینو» د شرایطو تر پیل وړاندې تر نورو کلونو ډېر ګرم و. د ۲۰۱۵ ز کال ګرمۍ د هغو ادعاوو هر ډول علمي اعتبار ختم کړ چې ویل یې «وقفې» د اوږدمهالې ګرمۍ د بهیر لپاره اهمیت درلود. تر دې وروسته ۲۰۱۶ کال تر دې هم ګرم و. د ۲۰۱۷ ز کال په جنورۍ میاشت کې یوې څېړنې چې په «ساینس اډوانس» مجله کې خپره شوه، د ځنډ یا وقفې د شتون په اړه لا ډېر شک رامنځته کړ او داسې شواهد یې وړاندې کړل چې ګواکي د سمندرونو تودوخه له پامه غورځول شوې ده. د ۲۰۱۷ ز کال د اپرېل میاشتې څېړنې وښوده چې دغه ډېټا له ۱۹۷۰یمې ز لسیزې راهیسې د ځمکې په سطحه کې د ثابتې ګرمۍ له بهیر سره مطابقت لري. د ۲۰۱۷ ز کال په نومبر میاشت کې د «فیربنکس» او «پکن» پوهنتونونو د ساینس‌پوهانو یوې ګډې څېړنې وښوده چې کله د شمالي قطب د ګرمېدو په اړه له لاسه وتلي معلومات د ځمکې متوسطې تودوخې ته ور اضافه شول، دا تش په نامه وقفه په بشپړ ډول ورکه شوه.

د علمي بنسټونو راپورونه

د متحدو ایالتونو د علومو اکاډمۍ-سلطنتي ټولنې راپور

د ۲۰۱۴ ز کال په فبرورۍ میاشت کې د بریتانیا د سلطنتي ټولنې او متحدو ایالتونو د علومو اکاډمۍ په ګډ راپور کې راغلي چې په اقلیمي بدلونونو کې هېڅ ډول "ځنډ" نه‌شته او په غیر قطبي برخو کې د ځمکې د متوسطې تودوخې په ډېروالي کې د سرعت لنډمهالی کمښت به بیاځلي د چټکېدو لوري ته لاړ شي. د دغه راپور یو لیکوال او د اکسفورډ پوهنتون استاد «ټیم پالمر» وايي: "د ځمکې د سطحې متوسطه تودوخه راکمه شوې ده، زه نه وایم چې درېدلې ده. دا د ډېټا په هغو مجموعو پورې اړه لري چې تاسو یې ګورئ. که د هغې ډېټا مجموعې وګورئ چې شمالي قطب په کې شامل دی، څرګندېږي ده چې د ځمکې تودوخه لا هم د ډېرېدو په حال کې ده."

د هواپېژندنې د نړیوال سازمان اقلیمي راپور

د هواپېژندنې د نړیوال سازمان عمومي منشي «میشل جاروډ» د ۲۰۱۴ ز کال په مارچ میاشت کې د هواپېژندنې نړیوال سازمان د اقلیمي راپور د اعلانولو پر مهال وویل چې هېڅ وقفه نه وه موجوده، ځکه په ۲۰۱۳ کال کې د اوږدمهالې ګرمۍ بهیر دوام درلود چې "د ځمکې په ګرمېدو کې د ځنډ نه‌شتون" ښيي. ۲۰۱۳ ز کال د شپږم تر ټولو ګرم کال په توګه ثبت شوی و. ده وویل: "زموږ د سمندرونو په ژورو کې د ګرمېدو چټکتیا ډېره شوې ده. څه باندې ۹۰ سلنه هغه انرژي چې ګلخانه‌يي ګازونو راټوله کړې ده، په سمندرونو کې زېرمه کېږي."

د ۲۰۱۳ ز کال کلنی راپور وايي چې "که څه هم د سطحي هوا د تودوخې د ډېرښت چټکتیا په وروستیو کلونو کې ټکنۍ شوې ده، خو ګرمي لا هم د ځمکې په سیستم کې راټولېږي. د ۱۹۷۱ او ۲۰۱۰ ز کلونو تر منځ د ځمکې په سیستم کې شاوخوا ۹۳ سلنه راټوله شوې اضافي ګرمي سمندر جذب کړې ده. له ۲۰۰۰ ز کال څخه تر ۲۰۱۳ ز کال پورې سمندرونو د تېرو ۲۰ کلونو په نسبت شاوخوا درې برابره زیاته ګرمي جذب کړې وه او په داسې حال کې چې تر ۲۰۰۰ ز کال مخکې ډېری ګرمي د سمندر د سطحې او ۷۰۰ متره (۰.۴۳ مایله) ژوروالي تر منځ راټوله شوې وه، له ۲۰۰۰ څخه تر ۲۰۱۳ ز کال پورې بیا ډېری ګرمي په ۷۰۰ تر ۲۰۰۰ مترو (۲۳۰۰ تر ۶۶۰۰ فوټو) ژوروالي کې زېرمه شوې ده.