د هندوستان اقتصاد

د هندوستان اقتصاد د منځني عاید مخ پر وده بازار اقتصاد دی. دا د اسمي «جی ډی پي» له مخې په نړۍ کې پنځم او د پیرودلو ځواک برابرۍ له مخې درېیم تر ټولو لوی اقتصاد دی. د پیسو د نړیوال صندوق له مخې، د سړي سر عاید پر اساس، هندوستان د اسمي جي ډي پی له مخې ۱۴۲ او د جي ډي پي (د پیسو نړیوال صندوق) له مخې ۱۲۸ مقام لري. په ۱۹۵۷ز کال کې د ازادۍ تر لاسه کولو وروسته تر ۱۹۹۱ز کال پورې، پرله پسې حکومتونو د پراخې دولتي مداخلې او اقتصادي مقرراتو سره، محافظه کارې اقتصادي تګلارې ته وده ورکړې وه. د «جوا راج» په بڼه «ډيريجيزم» (هغه نظام چې اقتصاد او ټوولنيزې چارې د دولت په لاس کې وي) د دې ځانګړتيا ښودل شوې. په ۱۹۹۱ز  کال کې د سړې جکړې پای او په تیزۍ سره د تادیاتو توازن راوستل، په هندوستان کې د پراخې اقتصادي ازادۍ د منلو لامل شول. د يو ويشتمې پیړۍ له پیل څخه، د کلنۍ منځنۍ «جي ډي پي» وده له ۶٪ څځه ۷٪ وه، او له ۲۰۱۳ز کال څخه تر ۲۰۱۸ز کال پورې، هندوستان د نړۍ تر ټولو لوی چټک وده کونکی اقتصاد و چې چين يې هم تر شا پرېښود. له تاريخي اړخه، د لومړۍ څخه تر نولسمې پیړۍ پورې هندوستان د دوه زره کلونو لپاره د نړۍ تر ټولو لوی اقتصاد و.

د هندوستان د اقتصاد د اوږدمهاله ودې لرلید، د ځوان نفوس او اړونده ټیټ انحصار تناسب، د روغتيايي توکو سپما او پانګونې اندازې، په هندوستان کې د نړیوالتوب زیاتوالي او له نړیوال اقتصاد سره د يوځای کېدو له امله مثبت پاتې شو. په ۲۰۱۷ز کال کې اقتصاد سست شو چې لامل یې په ۲۰۱۶ز کال کې د "پيسو د بندېدو" ضربې او په ۲۰۱۷ز کې د توکو او خدماتو د مالياتو معرفي کول و. د هندوستان د «جي ډي پي» نږدې ۷۰٪ د کورني شخصي لګښت له خوا پر مخ وړل کیږي. دا هیواد د نړۍ شپږم لوی لګښت کوونکی بازار دی. پر شخصي لګښت سربېره، د هندوستان «جي ډي پي» د دولت د لګښتونو، پانګونې، او صادراتو له لارې تمویلیږي. په ۲۰۲۰ز کال کې، وبا په تجارت اغیزه کړې وه او هندوستان د نړۍ څوارلسم لوی واردونکی او دولسم لوی صادرونکی هېواد و. د ۱۹۹۵ز کال د جنورۍ له لومړۍ نیټې هندوستان د سوداګرۍ نړيوال سازمان غړی دی. دا د سوداګرۍ د اسانتیا په شاخص (لړیال) کې دري شپېتم او د نړیوالې سیالۍ راپور کې اته شپېتم  ځای لري. د روپۍ/ډالرو د نرخونو د سختو بدلونونو له امله، د هندوستان اسمي «جي ډي پي» هم د پام وړ بدلون مومي. د پنځوس کروړه (۵۰۰ میلیون) کارګرو سره، د هند کاري ځواک د نړۍ دويم تر ټولو لوی کاري ځواک دی. هندوستان په نړۍ کې یو له زياتو ميلیاردرانو لرونکو هېوادونو څخه دی او د عاید نابرابري پکې زیاته ده. د ځینو معافيتونو له امله، په سختۍ سره ۲٪ هندیان د عاید ماليه ادا کوي.

د ۲۰۰۸ز کال د نړیوال اقتصادي بحران په اوږدو کې، اقتصاد د يو څه سستوالي سره مخ شو. هندوستان تحريکونکي اقدامات (دواړه مالي او پولي) ترسره کړل، څو په وده کې چټکي راولي او تقاضا (غوښتنه) پیدا کړي. په ورپسې کلونو کې، اقتصادي وده بیرته ژوندۍ شوه. د نړیوال بانک له مخې، د دوامدار اقتصادي پرمختګ تر لاسه کولو په موخه، هندوستان باید د عامه سکتورونو په بیارغونه، زیربنا، کرنېزه او کلیوالي پراختیا، د ځمکې او کار د مقرراتو لرې کولو، مالي شراکت، خصوصي پانګونې او صادراتو هڅونې، زده کړې او پر عامې عامه روغتیا تمرکز وکړي.

په ۲۰۲۰ز کال کې، د هندوستان لس تر ټولو لوی سوداګریز شریکان، متحده ایالات، چین، متحده عرب امارات، سعودی عربستان، سویټزرلینډ، المان، هانګ کانګ، اندونیزیا، جنوبي کوریا او مالیزیا وو. په ۲۰۱۹-۲۰ کلونو کې، په هندوستان کې بهرنۍ نېغ په نېغه پانګونه ۷۴.۴ ميلیارده امريکايي ډالره وه. د بهرنۍ مستقیمې پانګونې لپاره مخکښ سکتورونه د خدماتو سکتور، د کمپیوټر صنعت او د مخابراتو صنعت وو. هندوستان له څو هېوادونو سره د وړیا سوداګرۍ تړون لري چې اسیان، سافټا، میرکوسور، جنوبي کوریا، جاپان او ځینی نور، کوم چې د خبرو اترو د مرحلې تر اغیزې لاندې دي، پکې شامل دي.

د چوپړتیاوو برخه د «جي ډي پي» ۵۰٪ جوړوي چې تر ټولو چټک وده کوونکی سکتور دی، په داسې حال کې چې صنعتي او کرنيزه برخه د کار ځواک اکثریت په کار ګومارلې. د بمبۍ د ونډو بازر او د د ونډو ملي بازار، د بازار د پانګونې له لارې د نړۍ د ونډو له يو شمېر سترو بازارونو څخه دي. هندوستان د نړۍ شپږم تر ټولو لويو تولیدونکی هېواد دی چې د نړیوال تولید محصول ۲.۶ ٪ وړاندې کوي. د هندوستان نږدې ۶۶٪ وګړي په کلیو کې مېشت دي چې د دې هېواد د جي ډي پي کې شاوخوا ۵۰٪ ونډه لري. د ۶۰۱.۰۵۷ ميلیارده امريکايي ډالرو په ارزښت دا په نړۍ کې  تر ټولو لوی څلورم د بهرنیو اسعارو زیرمې لري. هند د ۸۶٪ جي ډي پی سره تر ټولو زيات دولتي پور لري، په داسې حال کې چې مالي کسر یې د جي ډي پي په ۶.۷٪ کې ولاړ دی. د هند دولتي بانکونه د ناوړه پورونو د ډیرښت سره مخامخ دي، چې پایله یې د ودې ټیټوالی دی. په ورته وخت کې، د غېر بانکي مالي شرکت برخه يې د نقدو بيسو د نه شتون له بحران سره مخ ده. هندوستان د منځنۍ کچې بې روزګارۍ، د عایداتي نابرابرۍ زیاتوالي او په مجموعي تقاضا کې کمښت سره مخ دی. د دې هېواد د ناخالص کورنۍ سپما کچه په ۲۰۱۹ز کال کې د جی ډي پی په ۳۰.۱٪ کې ولاړه وه. په وروستیو وختونو کې خپلواکو اقتصاد پوهانو او مالي بنسټونو دولت د مختلفو اقتصادي ارقامو او په خاصه توګه د جي ډي پي په وده کې په لاسوهنو تورن کړی.

هندوستان  د نړۍ تر ټولو لوی د عامو درملو تولیدونکی دی او د دې هېواد د درمل جوړولو برخه د واکسیونو لپاره د نړیوالې تقاضا ۵۰٪ پوره کوي. د هند د معلوماتي ټیکنالوژۍ صنعت د ۱۶۹ ميلیارد ډالرو عاید او له ۴.۴۷ میلیون څخه زیاتو خلکو په کار اچولو سره د معلوماتي ټیکنالوژۍ د خدماتو یو لوی صادرونکی دی. د هندوستان کیمیاوي صنعت خورا متنوع دی او ۱۷۸ میلیارده ډالر اټکل شوی دی. د ګرځندويۍ صنعت د هند د جي ډي پي شاوخوا ۹.۲٪ سره مرسته کوي او ۴.۲ کروړه (۴۲ میلیون) خلک يې په کار اچولي دی. په خوړو او کرنیز تولید کې هند په نړۍ کې دويم مقام لري، په داسې حال کې چې کرنیز صادرات يې ۳۵.۰۹ میلیارده ډالر و. د ساختماني او املاکو سکتور د قتصاد په ټولو سکتورونو کې د مستقیم، غیر مستقیم او هڅونې اغیزو له مخې د څوارلسو لويو سکتورونو څخه درېیم ځای لري. د هندوستان د ټوکر صنعت ۱۰۰ میلیارده ډالر اټکل شوی دی او د هند د جي ډي پي ۲.۳٪ او د صنعتي تولید ۱۳٪ جوړوي، په داسې حال کې چې د ۴.۵ کروړه (۴۵ میلیون) څخه زیات خلک په مستقیمه توګه په کار ګوماري. د هندوستان مخابراتي صنعت د ګرځنده موبایل، زیرک موبایل، او د انټرنیټ استعمالونکو د شمیر له مخې د نړۍ دويم تر ټولو لوی صنعت دی. دا د نړۍ څلور وېشتمن تر ټولو لوی د تیلو تولیدونکی او تر ټولو لوی درېیم تیل مصرفونکی هېواد دی. د هندوستان د موټرو صنعت د تولید له مخې د نړۍ تر ټولو لوی پنځم هیواد دی. هندوستان د ۱.۱۷ تریلیون امريکايي ډالرو په ارزښت پرچون بازار لري، کوم چې د هند د جي ډي پي ۱۰٪ څخه زیات جوړوي. دا همدارنګه د نړۍ تر ټولو چټک وده کوونکی د برېښنايي سوداګرۍ بازار لري. هندوستان په څلورم درجه د نړۍ تر ټولو لويې طبیعي زیرمې لري چې د کان کیندنې سکتور یې د هیواد د صنعتي جي ډي پي ۱۱٪ او د ټولې جي ډي پي ۲.۵٪ جوړوي. همدرانګه د نړۍ تر ټولو لوی دویم د سکرو تولیدونکی، تر ټولو لوی دویم د سیمینټ تولیدونکی، تر ټولو لوی دویم د فولاد تولیدونکی او تر ټولو لوی درېیم د برق تولیدونکی هېواد دی.

تاریخ

د ۱ عیسوي کال څخه نږدې ۱۷۰۰ کلونو دوامدراه مودې لپاره، هندوستان د نړۍ تر ټولو لوړ اقتصاد درلود، چې د نړۍ د جی ډي پي ۳۵ څخه ۴۰٪ پورې برخه د دې هېواد وه. د ساتنپال، د وارداتو بدیل، «فابیان» سوسیالیزم او له ټولنيزې ديموکراتيکې څخه الهام اخستو تګللارو يو ځای، د برتانیې له واکمنۍ وروسته، هندوستان د یو څه وخت لپاره اداره کړ. اقتصاد له هغې وروسته د «ډیریګیزم» په توګه مشخص کیده چې پراخه مقررات، محافظت، د لوی انحصار دولتي ملکیت، پراخ فساد او ورو وده یې درلوده. د ۱۹۹۱ز کال راهیسې، دوامدارې اقتصادي ازادۍ، دا هیواد د بازار پر بنسټ اقتصاد ته بدل کړ. په ۲۰۰۸ز کال کې، هندوستان د نړۍ د چټک وده کوونکي اقتصاد لرونکي هیواد په توګه خپل ځان جوړ کړ.