د سوداګرۍ اتحادیه

د سوداګرۍ اتحادیه (په امریکایی انګلیسي کې د کارګرانو اتحادیه) چې ډېرځلې د اتحادیې په نوم یادیږي، د کارګرانو یوه اداره ده چې د ګډو موخو ترلاسه کولو لکه د دوی د سوداګرۍ بشپړه ساتنه، د خوندیتوب د معیارونو ښه والی، او د غوره معاشونو ترلاسه کولو لپاره سره راټولېږي. ګټې یې (لکه رخصتي، روغتیایی پاملرنې او تقاعد)، او د کار شرایط د کارګرانو ترمنځ د پیوستون له لارې د معاملې ځواک د زیاتوالي له لارې رامنځته کېږي. د سوداګرۍ اتحادیې معمولا د منظم فیس یا اتحادیې د تادیاتو له لارې د سوداګرۍ اتحادیې رسمي سازمان، مرکزي دفتر، او د قانوني ټیم دندې تمویل کوي. په کاري ځواک کې د سوداګرۍ د اتحادیې نمایندګي د کاري ځای رضاکارانو نه جوړه شوې چې د ډیموکراټیکو ټاکنو له لارې د غړو له خوا ټاکل کیږي.[۱]

د سوداګرۍ اتحادیه، د ټاکل شوي مشرتابه او معاملې کمیټې له لارې، د اتحادیې د غړو په استازیتوب له کار ګمارونکي سره معامله کوي او له کارګرانو سره د کاري تړونونو (ټولیزې معاملې) په اړه خبرې

کوي. د دې اتحادیو ترټولو عامه موخه «د دوی د کار د شرایطو ساتل یا ښه کول» دي. په دې کې د معاشونو په هکله خبرې اترې، کاري مقررات، حرفوي روغتیا او د خوندیتوب معیارونه، د شکایت طرزالعملونه شامل دي. اتحادیې کولای شي د ماهرو کارګرانو یوه ځانګړې برخه تنظیم کړي (د لاسي صنایعو اتحادیه)، د بېلابېلو سوداګریو د کارګرانو برخه (عمومي اتحادیه)، یا هڅه وکړي چې ټول کارګران په یو ځانګړي صنعت کې تنظیم کړي (صنعتي اتحادیه). د سوداګرۍ اتحادیې په دودیز ډول یو اساسي قانون لري چې د دوی د معاملې واحد او همدارنګه د حکومت په بیلابیلو کچو کې صنعت پورې اړوند موضوعات اداره کوي چې دوی په قانوني توګه د دوی خبرو اترو او فعالیت پورې تړي. سوداګریزې اتحادیې چې په لوی انګلستان کې یې بنسټ ایښودل شوی وو، د صنعتي انقلاب په بهیر کې په ډیریو هیوادونو کې دود شوې دي. کېدای شي سوداګریزې اتحادیې د انفرادي کارګرانو، مسلکیانو، پخوانیو کارګرانو، زده کوونکو، د کار زده کوونکو یا بې دندو څخه جوړې وي. [۲][۳][۴]

پېژند

سمول

د سیډني او بیټریس ویب له خوا د سوداګرۍ اتحادیې د تاریخ (۱۸۹۴ز کلونه) له خپرولو راهیسې، یو مهم تاریخي نظر دا دی چې د سوداګرۍ اتحادیه «د دوی د کار شرایطو ساتلو یا ښه کولو لپاره د مزد اخیستونکو دوامداره اتحادیه ده». کارل مارکس د سوداګرۍ اتحادیې داسې تشریح کړي دي: «د کار ځواک ارزښت د سوداګریزو اتحادیو شعوري او څرګند بنسټ جوړوي، چې د کارګر طبقې لپاره یې د ارزښت اټکل خورا ستونزمن دی». [۵][۶]

د اسټرالیا د احصایې د ادارې له خوا یو عصري تعریف داسې شوی چې د سوداګرۍ اتحادیه «یو سازمان دی چې په ځانګړي توګه کارکوونکي لري، چې په اصلي فعالیتونو کې یې د هغې د غړو لپاره د معاشونو او د کار شرایطو په اړه خبرې اترې شاملې دي».[۷]

عصري سوداګریزې اتحادیې

سمول

په داسې حال کې چې یو عام ناسم نظر دادی چې د عصري سوداګرۍ اتحادیې د مارکسیزم محصول ګڼل کیږي، لومړنۍ عصري سوداګریزې اتحادیې د مارکس د کمونیست منشور (۱۸۴۸ز کال) څخه نږدې یوه پیړۍ وړاندې، په ۱۷۸۶ ز کال کې د فلاډیلفیا چاپګرانو له خوا په متحده ایالاتو کې د کارګرانو د لومړي ثبت شوي اعتصاب سره رامنځته شوې دي. د عصري سوداګریزو اتحادیو د رامنځته کېدو اصل په ۱۸ پیړۍ کې انګلستان ته منسوبېږي، چیرې چې د صنعتي ټولنې چټکه پراختیا بیا د ښځو، ماشومانو، بزګرانو او مهاجرینو په ګډون ډیری خلک ښارونو ته را وګرځول. انګلستان په ۱۵۷۴ ز کال کې د غلامۍ دود پای ته ورساوه، خو ډیری خلک د ځمکو د شتمنیو ملکیتونو کې د کرایه کوونکو - بزګرانو په توګه پاتې شول.[۸][۹]

د هېواد پر بنسټ د سوداګرۍ اتحادیې

سمول

اسټرالیا

سمول

په عمومي توګه د اسټرالیا د کار غورځنګ د ماشومانو د کار پای ته رسول، د کارګرانو خوندیتوب کې د ښه والي رامنځته کول، د اتحادیې د کارکوونکو او غیر اتحادیې کارکوونکو لپاره د معاشونو زیاتوالی، د ټولنې د ژوند د معیار لوړول، په اونۍ کې د کار ساعتونه کمول، د ماشومانو لپاره عامه زده کړې چمتو کول او د کارګر طبقې کورنیو ته نورې ګټې برابرول دي.[۱۰]

د میلبورن سوداګریز تالار په ۱۸۵۹ ز کال کې په راتلونکو څلویښتو کلونو کې په ټولو ښارونو او ډیری سیمه ییزو ښارونو کې د سوداګرۍ او کارګرانو شوراګانو او د سوداګرۍ صالونونو له پرانستل کیدو سره پرانستل شو.

بلجیم

سمول

بلجیم د ۶۵ سلنه د اتحادیې غړو کارګرانو په درلودو سره، د سوداګرۍ اتحادیې د غړیتوب ترټولو لوړه سلنه لري. یوازې د سکینډینیوینیا هیوادونه د سوداګرۍ د اتحادیو په برخه کې په لوړه کچه زیاتوالی لري. تر ټولو لویه اتحادیه چې شاوخوا ۱.۷ میلیونه غړي لري د مسیحي دیموکراټانو د مسیحي سوداګریزو اتحادیو ټولنه (ACV-CSC) ده چې په ۱۹۰۴ کې رامنځته شوې. اتحادیه په ۱۸۸۶ ز کال کې رامنځته شوې ده. دویمه لویه اتحادیه د بلجیم د کارګرانو سوسیالیست عمومي فدراسیون (ABVV-FGTB)  دی چې له ۱.۵ میلیون نه ډیر غړي لري. په ۱۸۵۷ کې ABVV-FGTB  رامنځته شوې دي.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]

په هند کې، د سوداګرۍ اتحادیې غورځنګ عموما په سیاسي لیکو ویشل شوی. د کار وزارت د موقتي احصایو له مخې، د سوداګرۍ اتحادیې په ۲۰۰۲ز کال کې ۲۴،۶۰۱،۵۸۹ غړي درلودل. تر ۲۰۰۸ ز کال پورې، د کار وزارت له خوا ۱۲ مرکزي سوداګریزې اتحادیې (CTUO) پیژندل شوي دي. د دې اتحادویو جوړول په هند کې لویه معامله وه. دا د نورو تنظیمي قوانینو لپاره د لوی فشار لامل شو چې کارګرانو ته یې ډیر ځواک ورکړ.[۱۶][۱۷]

AITUC  په هند کې ترټولو پخوانۍ سوداګریزه اتحادیه ده. دا د سوداګرۍ اتحادیه چې نږدې ۲،۰۰۰،۰۰۰ غړي لري د ځان ګمارونکو میرمنو ټولنه (SEWA) ده چې د هغو هندي میرمنو حقونه خوندي کوي چې په غیر رسمي اقتصاد کې دنده ترسره کوي. د حقونو د ساتنې سربیره، SEWA  د خپلو غړو د تعلیم، تحرک، مالي، او د خپلو غړو د سوداګرۍ په لوړوالي کې ډېره مرسته کوي.[۱۸][۱۹]

متحده ایالات

سمول

د کارګرانو اتحادیې په قانوني توګه په متحده ایالاتو کې په ډېریو صنعتونو کې د کارګرانو د استازو په توګه پیژندل شوې دي. په متحده ایالاتو کې، اتحادیې له خلکو سره د واک پر بنسټ جوړې شوي، نه د هغه وخت د حکومت پر بنسټ. د دوی فعالیت نن ورځ د دوی د غړیتوب لپاره د معاشونو، ګټو او کاري شرایطو په اړه په ډله ییزو معاملو باندې تمرکز کوي او د تړون د احکامو نه د سرغړونې په اړه د مدیریت سره په شخړو کې د خپلو غړو استازیتوب کوي. [۲۰]

سرچينې

سمول
  1. Webb, Sidney; Webb, Beatrice (1920). History of Trade Unionism. Longmans and Co. London. ch. I
  2. Poole, M., 1986. Industrial Relations: Origins and Patterns of National Diversity. London UK: Routledge.
  3. "Trade Union Dataset". OECD. نه اخيستل شوی 1 December 2017.
  4. "Industrial relations". ILOSTAT. نه اخيستل شوی 9 October 2018.
  5. Webb, Sidney; Webb, Beatrice (1920). History of Trade Unionism. Longmans and Co. London. ch. I
  6. Botz, Dan La (2013). "The Marxist View of the Labor Unions: Complex and Critical". WorkingUSA (په انګليسي). 16 (1): 5–42. doi:10.1111/wusa.12021. ISSN 1743-4580.
  7. "Trade Union Census". Australian Bureau of Statistics. نه اخيستل شوی 27 July 2011.
  8. Tomich, Dale W. (2004). Through the prism of slavery : labor, capital, and world economy. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 1417503572. OCLC 55090137.
  9. Perlman, Selig (1922). A History of Trade Unionism in the United States. New York: MacMillan. pp. 1–3.
  10. History of the ACTU. Archived 21 November 2008 at the Wayback Machine. Australian Council of Trade Unions.
  11. "Aantal leden christelijke vakbond neemt jaar na jaar toe". نه اخيستل شوی 16 January 2018.
  12. "130 jaar ACV-geschiedenis". Archived from the original on 18 June 2017. نه اخيستل شوی 16 January 2018. {{cite web}}: Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help)
  13. "Hoeveel leden telt het ABVV? – Vlaams ABVV – Socialistische vakbond in Vlaanderen – Algemeen Belgisch Vakverbond ABVV". www.vlaamsabvv.be. Archived from the original on 19 December 2011. نه اخيستل شوی 16 January 2018.
  14. "Geschiedenis van de ACLVB". 12 October 2015. نه اخيستل شوی 16 January 2018.
  15. "Structuur en kerncijfers van de ACLVB". 12 October 2015. نه اخيستل شوی 16 January 2018.
  16. "Table 1: Aggregate data on membership of CTUOs 1989 to 2002 (Provisional)" (PDF). labourfile.org. Archived from the original (PDF) on 3 October 2011.
  17. Sengupta, Meghna. "Trade Unions in India". Pocket Lawyer. Archived from the original on 16 November 2017. نه اخيستل شوی 2017-11-15.
  18. Chand, Smriti (17 February 2014). "6 Major Central Trade Unions of India". Your Article Library. نه اخيستل شوی 2017-11-15.
  19. Datta, Rekah. "From Development to Empowerment: The Self-Employed Women's Association in India". International Journal of Politics, Culture, and Society.
  20. Kazin, Michael (1995). The Populist Persuasion. BasicBooks. p. 154. ISBN 978-0465037933.