ويکيپېډيا

د جرمني او شوروې اړيکې

د جرمني او شوروې اړيکې د لومړۍ نړیوالې جګړې پایلو ته ورګرځي. د بریستلیتوسک تړون چې د جرمني له خوا دیکته شوی و د روسیې او جرمني تر منځ یې دښمني پای ته ورسوله. د ا تړون د کال ۱۹۸۱ د مارچ په ۳ لاسلیک شو او یو څو میاشتې وروسته ماسکو کې د جرمني سفیر ویلهلم وون میرباچ د روسي چپ اړخو سوسیالیستو انقلابیونو له خوا په دې موخه ووژل شو چې د جرمني او روسیې تر منځ نوې جګړه را وپاروي. له جرمني څخه د روسیې ټول سفارت د آدولف جوف په مشرۍ د کال ۱۹۱۸ د نومبر په ۶ راووېستل شو له دې امله راویستل شو چې د جرمنې له انقلاب څخه یې ملاتړ کاوه. کارل رادېک (یوروسی انقلابي او لیکوال چې د کارل مارکس د مفکورې طرفدار و)   هم په غیر قانوني ډول کمونیستي پرځوونکو عملیاتو څخه په ویمر جرمني کې ملاتړ کاوه.   )[۱]

له پیل څخه، دواړو دولتونو هڅه کوله چې نظم له منځه یوسي چې د لومړۍ نړیوالې جګړې فاتحینو را منځ ته کړی و. جرمني چې تر درنو غرامتونو  لاندې کار کاوه او او د وارسا د تړون  د مادو له جمعې مسؤلیت تر تاثیر لاندې و په دایمې پرېشانۍ کې یو ماته خوړلی ملت و. د ې حالت او د روسیې کورنۍ جګړه جرمني اوروسیه دواړه نړیوالې تجرید سره مخامخ کړل او د هغوی دواړو نژدې والی د کورنۍ جګړې په مهال یوه طبیعي همپالنه وه. په عین وخت کې د هغوی د اړیکو دینامیکونود باور د نشتون  او د دپلوماتیکې انزوا څخه د بل شریک هیواد له وتلو او د  فرانسې دریم جمهوریت ( دا په فرانسه کې د حکومت یو سیستم و چې په فرانسه منظور شوی و او له کال ۱۸۷۰ څخه یې تر ۱۹۴۰ پورې دوام وکړ) ( چې هغه وخت کې په اروپا کې ستر نظامي ځواک و ) او د دویم پولندې جمهوریت او دهغه د متحدینو سره  یو ځای کېدو له وېرې خپل شکل رغاوه.  د هېوادونو اقتصادي اړیکې په کال ۱۹۳۳ کې په تدریجې ډول هغه وخت پیکه شوې چې ادولف هتلر قدرت ته ورسېد او نازي جرمني یې جوړه کړه، که څه هم اړیکې په کال ۱۹۳۰ کې بیرته پیل شوې چې د کال ۱۹۳۹ د مولوتوف ریبنتراپ د تړون اوڅو نورو تجارتي هوکړه لیکونو لامل شوې.   [۲][۳]

د دویمې نړیوالې جګړې دلاملونو په اړوند څو پوښتنې بحث پاروونکې دي او له ایدیولیژیکې اړخه د آلمان په اړوند د ستالین په وخت کې د شوروي سیاستونه د جرمني نازي له خوا د قدرت ترلاسه کولو او د کال ۱۹۴۱ د جون په ۲۲ په  شوروي د جرمني د حملې ترمنځ وخت پورې اړوند دي. په دې اړوند متناقض نظرونه موجود و: یو داچې شوروی په اروپا کې د یوبل ستر جنګ په لټه کې و تر څو کاپيتالیستي دولتونه کمزوري شي، بل دا چې شوروي باید یو خالصه دفاعي پالیسي په لاره اچولې وای او بل داچې د شوروي مشرانو محسوسوله چې داسې وړتیا نه لري چې ستراتیژیک عملیات تر سره کړي  او یا د ستالین د خبرو په تعبیر چې د کال ۱۹۳۹ د مارچ په ۱۰ یې د ګوند په اته لسمه کنګره کې کړې وه چې د( شطرنج له تختي څخه  د برتانیا او  فرانسې په څیر د نورو هیوادونو راوېستل و )  عمل تر سره شي.  [۴][۵][۶][۷][۸]

شوروی اتحاد او وایمر جرمني ( وایمر جرمنی د جرمني پخوانی نوم و) سمول

انقلاب او د لومړۍ نړیوالې جګړې پای سمول

د لومړۍ نړیوالې جګړې پایله د وایمر د جمهوري او شوروي  فدارتیف سوسیالیستي جمهوریت لپاره ناورین راوړونکې وه. د جګړې په مهال بلشویکانو د بقا لپاره مبارزه کوله او ویلادیمیر لینن بله چاره نه درلوده مګر داچې فنلند، ايستونیا، لیتویا، لیتوانیا او پولند په رسمیت وپېژنې. سر بېره پر دې، د جرمنې له پرمختګ سره د مخامخ کېدو له امله، لینن او لیون تروتسکي ( یو روسی انقلابي، ژورنالیست او سره پوځ بنسټ ايښودونک)  د ې اړ کړل شول چې د برېست لیتووسک تړون لاسلیک کړي چې له مخې یې د غربې روسیې ډېرې تړانګې جرمني سترواکۍ ته تسلیم کړل شوې. د کال ۱۹۱۸ د نومبر په ۱۱، جرمنیانو له متفینو سره د جنګ د متارکې یو تړون لاسلیک کړ چې لومړۍ نړیواله جګړه یې پای ورسوله. د جرمني له پرځېدو وروسته، برتانیا، فرانسې او جاپان د روسیې په کورنۍ جګړه کې مداخله پیل کړه. [۹][۱۰]

په پیل کې د شوروي مشرۍ په جرمني کې  د نړیوال انقلاب د یړې برخې په توګه د یوه بریالي سوسیالیستي انقلاب په هېله وخو دا انقلاب د ښي اړخو فریکورپانو له خوا وځپل شو. بلاخره، بلشویکان له پولند سره د شوروي په هغه جګړه کې دخیل شول چې له کال ۱۹۱۹ تر ۱۹۲۰ پورې یې دوام وموند. دا چې پولند د جرمني یو پخوانۍ غلیم و او داچې د شوروي دولت هم له نړیوالې انزوا سره مخامخ و نو له جرمني سره یې د نژدې اړیکو لرولو په لټه کې شو او له همدې امله یې د جرمني په مقابل کې له دښمني ډک برخورد څخه لاس په سر شو. دا کرښه به تل د جرمني له لورې د بهرنیو اړیکو لپاره د خلکو کمیسار ګورګي چيچرین او د روسي سفیر نیکولای کریستینسکي له خوا په دوامداره توګه تر ملاتړ لاندې وه. په مذاکراتو کې نور د استاذولۍ ابزار کارل رادېک، لیونید کراسین، کریستین راکوسکي، ویکتور کوپ او آدولف جوف و.  [۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]

په  کال ۱۹۲۰ کې،  د ویمر جرمني په رهبرۍ کې دېرۍ هغو کسانو چې له هغو شرایطو چې د وارسا د تړون په لومړۍ نړیواله جګړه تر ماتې وروسته  په جرمني وضع کړي و دشرم احساس کاوه ( په ځانګړې توګه جنرال هانس سیکت د جرمني د وسله والو ځواکونو مشر) او علاقه مندي یې درلوده چې له شوروي سره همکاري ولري تر څو وکولای شي د دویم پولندي جمهیورت  ګواښ مقابله وکړي چې د دریم فرانسوي جمهوریت له خوا یې ملاتړ کېده اوهم د شوروی او برتانیا د ائتلاف مخه ونیسي.  د جرمني مشخص هدف دا و چې د جرمني قواوې پیرته  وسله والې کړي چې دا وارسا په تړون کې منع و او بل هدف یې د پولند په وړاندې دیوه ائتلاف جوړول و. دا دقیقا معلومه نه ده چې د وان سیکت او شوروي تر منځ لومړنۍ اړیکه څه وخت تر سره شوه خو کېدای شي چې د ۱۹۱۹ او ۱۹۲۱ په منځ کې وي یا ممکن د وارسا د تړون له لاسلیک کېدو د مخه وي. [۱۶][۱۷]

د کال ۱۹۲۰ د اپرېل په ۱۶، ویکتور کوپ برلین لپاره د شوروي فدراتیف سوسیالیستي جمهوریت ځانګړې استاذې د جرمني په بهرنیو چارو وزارت کې دا غوښتنه وکړه چې آیا د جرمني او د سره پوځ د یوځای کېدو امکان شته د پولند په وړاندې ګډه جګړه وکړي. دا په حقیقت کې  د دواړو هیوادونو تر منځ د نظامي همکارۍ په پیل کې یوه بله بېښه وه چې د کال ۱۹۴۱ د جون په ۲۲ په شوروې د جرمني د یرغل څخه د مخه پای ته ورسېده. د کال ۱۹۲۱ تر لومړیو، د جرمني په وسله والو ځواکونو کې یوه ځانګړې ډله جوړه شوه چې د شوروي اړوند مسایلو ته رسېدنه وکړي. [۱۸][۱۹]

د وایمرجرمني پوځ شمېره د وارسا دتړون له لوري ۱۰۰۰۰۰ کسانو ته محدوده شوې وه او جرمنیان د الوتکو، ټانکونو، تحت البحري، درنو توپونو، زهري ګازونو، ټانک ضد اسلحو، الوتکې ضد توپکو له لرلو څخه منع  شوي و. د ملتونو د جامعې له لورې یوې ډلې مفتشینو له ډېرو جرمني فابریکو  او کار خونو څخه کتنه وکړه تر څو دا ډاډ تر لاسه شي چې داډول وسلې نه تولیدیږي.   

د کال ۱۹۲۲ د راپالو تړون او پټه نظامي همکاري سمول

د راپالو تړون د ویلمر جرمني او شوروي تر منځ  د کال ۱۹۲۲ د اپرېل په ۱۶د جرمني د بهرنیو چارووزیر والتر راتیناو او د هغه د روسي سیال ګورګي چیچرین تر منځ د جینوا د اقتصادي کنفرانس په مهال لاسلیک شو چې ټولې دوه اړخیزې ادعاوي یې باطله کړې او د پلوماتیک روابط یې اعاده کړل، نژدې تجارتي روابط یې را منځ ته کړل او په دې سره جرمني د شوروي یو عمده تجارتي او دپلوماتیک شریک شو.  [۲۰][۲۱][۲۲][۲۳]

سرچينې سمول

  1. ↑ Full text in English: The Peace Treaty of Brest-Litovsk; March 3, 1918
  2. ↑ Gasiorowski, Zygmunt J. (1958). The Russian Overture to Germany of December 1924. The Journal of Modern History 30 (2), 99–117.
  3. ↑ Large, J. A. (1978). The Origins of Soviet Collective Security Policy, 1930–32. Soviet Studies 30 (2), 212–236.
  4. ↑ Haslam, Jonathan (1997). "Soviet-German Relations and the Origins of the Second World War: The Jury Is Still Out". The Journal of Modern History 69: 785–797.
  5. ↑ Geoffrey Roberts, The Soviet Union and the Origins of the Second World War: Russo-German Relations and the Road to War 1933–1941 (New York, 1995), p. 73.
  6. ↑ Raack, R. C. Stalin's Drive to the West, 1938–1945: The Origins of the Cold War. Stanford, California, 1995, p. 12.
  7. ↑ Haslam, Jonathan. The Soviet Union and the Struggle for Collective Security in Europe, 1933–39. New York, 1985, pp. 140–41.
  8. ↑ Lukacs, John, June 1941: Hitler and Stalin, Yale University Press, 2006.
  9. ↑ "The Peace Treaty of Brest-Litovsk - World War I Document Archive". wwi.lib.byu.edu. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  10. ↑ Montefiore 2005, p. 32
  11. ↑ Grau, Bernhard (4 March 2020). "Stages of the Revolution III: The "Bavarian" Soviet Republic (7 April - 1 May 1919)". Historisches Lexikon Bayerns. د لاسرسي‌نېټه ۲۷ ډيسمبر ۲۰۲۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  12. ↑ "100 Jahre Neubeginn in Bremen. Wie die Revolution sich selbst fraß" [100 Years Since a New Beginning in Bremen. How the Revolution Devoured Itself]. taz (په جرمني ژبه کي). د لاسرسي‌نېټه ۲۷ ډيسمبر ۲۰۲۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  13. ↑ (په 2019 باندې). 1919: Fidele Geiselnahme. der Freitag.
  14. ↑ "The Spartacist Revolt". BBC Bitesize. د لاسرسي‌نېټه ۲۷ ډيسمبر ۲۰۲۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  15. ↑ Kochan, Lionel (1950). The Russian Road to Rapallo. Soviet Studies 2 (2), 109–122.
  16. ↑ Smith, Arthur L. (1956). The German General Staff and Russia, 1919–1926. Soviet Studies 8 (2), 125–133.
  17. ↑ Hallgarten, George W. F. (1949) General Hans von Seeckt and Russia, 1920–1922. The Journal of Modern History 21 (1), 28–34.
  18. ↑ John Erickson, ed., The Soviet High Command: A Military-Political History, 1918–1941, 3rd ed. (London, England: Frank Cass Publishers, 2001), p. 148.
  19. ↑ Gatzke, Hans W. (1958). Russo-German Military Collaboration during the Weimar Republic. The American Historical Review 63 (3), 565–597. online Archived 2019-12-09 at the Wayback Machine.
  20. ↑ Full text in English: German-Russian Agreement; April 16, 1922 (Treaty of Rapallo) Archived May 15, 2007, at the Wayback Machine..
  21. ↑ Gordon H. Mueller, "Rapallo Reexamined: A New Look at Germany's Secret Military Collaboration with Russia in 1922" Military Affairs (1976) 40#3, 109–117. excerpt
  22. ↑ Kretschmer, Ernst (1930). Germano-Russian trade relations and the Five-Year Plan. Annals of Public and Cooperative Economics 6 (1), 111–133.
  23. ↑ Fraenkel, Ernst (1940). German-Russian Relations Since 1918: From Brest-Litovsk to Moscow. The Review of Politics 2 (1), 34–62
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_جرمني_او_شوروې_اړيکې&oldid=309246" نه اخيستل شوی