د اسلامي تاریخ لويي امپراطورۍ
د اسلامي تاریخ لويي امپراطورۍ
سمولد اسلامي تاریخ په اوږدو کې، ډیری لوی او نفوذ لرونکی امپراتورۍ شتون لری، چې هر یو یې د اسلامي کلتور، ساینس او تمدن په پراختیا کې مهم رول لوبولی دی. دلته ځینې خورا مهم دي:
۱- راشده خلافت (۶۳۲-۶۶۱ میلادی)
سمولدا خلافت د اسام د مبارک پیغمبر (ص) له رحلت وروسته تاسیس شو او د لومړیو څلورو خلیفه ګانو لخوا اداره کیده: ابوبکر، عمر، عثمان او علی رضي الله عنهم. دا دوره د اسلام یو له زرینو دورونو څخه ګڼل کیږی.
۲- اموي خلافت (۶۶۱-۷۵۰ میلادی)
سمولد اموي خلافت، چې په دمشق کې مرکز وو، یو له لویو اسلامی امپراتوریو څخه و چې له هسپانیې څخه تر هند پورې غزیدلی و. دې خلافت د هنر ، ساینس او معمارۍ په پراختیا کې خورا مرسته کړې.
3. خلافت عباسی (۷۵۰ تا ۱۲۵۸ میلادی)
سمولد عباسی خلافت، چې په بغداد کې مرکز لري، د ساینسی او کلتوری سوکالۍ دوره راوړه. دا دوره د اسلام د زریني دورې په نوم پیژندل کیږی او په مختلفو علمی او کلتوری برخو کې لویې لاسته راوړنې لری.
۴- عثمانی خلافت (۱۲۹۹-۱۹۲۲)
سمولعثمانی امپراتورۍ یو له ترټولو لوی او اوږد دوام لرونکی اسلامی امپراتورۍ وه چې د اروپا ، اسیا او افریقا لویه برخه یې فتح کړه.
۵. دراني امپراطوري. (۱۷۴۷-۱۸۴۲)
سمولدراني امپراطوري چي د افغانستان د مؤسس احمد شاه دراني په وسیله یې د افغاني قومونو د یووالي څخه رامنځته کړل د ایران د ډیرو برخو، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان، هندوستان او بنګال سیمي یې تر خپل کنترول لاندي راوستلې وې. دراني دولت په خپل وخت کي د هند د مسلمانانو نصرت وکړ او پر یاده توله جغرافیه باندي یې د اسلام حنفي قانون نافذ کړی وو.
منابع:
سمولHanifi, Shah Mahmoud. "Timur Shah transferred the Durrani capital from Qandahar in 1775-76. Kabul and Peshawar then shared time as the dual Durrani capital cities, the former during the summer and the latter during the winter season." p. 185. Connecting Histories in Afghanistan: Market Relations and State Formation on a Colonial Frontier. Stanford University Press، 2011. Retrieved 2012-08-04.
Singh, Sarina (2008). "Like the شاهنشاهی کوشان، the Afghan kings favoured Peshawar as a winter residence, and were aggrieved when the upstart Sikh kingdom snatched it in 1818 and levelled its buildings." p. 191. Pakistan and the Karakoram Highway. Retrieved 2012-08-10.
L. Lee, Jonathan (1996). The Ancient Supremacy: Bukhara, Afghanistan and the Battle for Balkh, 1731–1901 (illustrated ed.). BRILL. p. 116. ISBN 9004103996. Retrieved March 8, 2013. [The Sadozai kingdom] continued to exist in Herat until the city finally fell to Dost Muhammad Khan in 1862.
Schimmel, Annemarie (1976). Pain and Grace: A Study of Two Mystical Writers of Eighteenth-Century Muslim India. BRILL. p. 12. ISBN 978-9004047716.
Noelle, Christine (1997). State and Tribe in Nineteenth Century Afghanistan The Reign of Amir Dost Muhammad Khan (1826–1863) (به انگلیسی). Psychology Press. p. 15. ISBN 9781138982871.
"Last Afghan empire". Louis Dupree, Nancy Hatch Dupree and others. Encyclopædia Britannica. 2010. Retrieved 2010-08-25.
Lee, Jonathan L. (1996-01-01). The "Ancient Supremacy": Bukhara, Afghanistan and the Battle for Balkh, 1731-1901 (به انگلیسی). BRILL. p. 116. ISBN 9789004103993.
مهدیزاده کابلی به نقل از: «دانشنامهٔ بریتانیکا».
"Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2013-02-07. Retrieved 2013-02-07.
Mojtahed-Zadeh, Pirouz (2007). Boundary Politics and International Boundaries of Iran. Universal-Publishers. ISBN 9781581129335. Archived from the original on 4 August 2021. Retrieved 4 August 2021.
Malleson, George (1878). History of Afghanistan: From the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878. p. 298. ISBN 0343739771. Archived from the original on 2 October 2022. Retrieved 31 July 2021.
Siddique, Abubakar (2014). The Pashtun Question: The Unresolved Key to the Future of Pakistan and Afghanistan (به انگلیسی). Hurst. p. 31. ISBN 978-1-84904-292-5.
"Afghanistan". The World Factbook (۲۰۲۴ ed.). Central Intelligence Agency. Retrieved 2010-08-25. (Archived 2010 edition)
D. Balland (December 15, 1983). "Afghanistan: x. Political History". Encyclopædia Iranica. Archived from the original on 12 December 2013. Retrieved 2012-08-08.
Dupree, Louis (1980). Afghanistan. Princeton University Press. p. 333. ISBN 0-691-03006-5.
Runion, Meredith L. (2007). The History of Afghanistan. Greenwood Publishing Group. p. 69. ISBN 978-0313337987. Archived from the original on 13 January 2022. Retrieved 20 October 2021.
الفنستون، بیان سلطنت کابل (افغانان)، ص۴۹۶
همانجا، ص ۳۸۱
Kim, Ho-dong (2004). Holy war in China: the Muslim rebellion and state in Chinese Central Asia, 1864–1877. Stanford University Press. p. 20. ISBN 978-0-8047-4884-1. Archived from the original on 27 April 2016. Retrieved 2010-08-25.
Newby, Laura J. (2005). The Empire and the Khanate: a political history of Qing relations with Khoqand c. 1760–1860. BRILL. p. 34. ISBN 978-90-04-14550-4. Archived from the original on 17 June 2016. Retrieved 2010-08-25.
Ikram, S. M. (1964). "XIX. A Century of Political Decline: 1707–1803". In Embree, Ainslie T. (ed.). Muslim Civilization in India. New York: Columbia University Press.
Patil, Vishwas. Panipat.
Roy, Kaushik (2004). India's Historic Battles: From Alexander the Great to Kargil. Permanent Black, India. pp. 80–81. ISBN 978-81-7824-109-8.
Roy, Kaushik (2004). India's Historic Battles: From Alexander the Great to Kargil. Orient Blackswan. pp. 84–94. ISBN 9788178241098.
Singh, Khushwant (1978). A History of the Sikhs. Vol. I: 1469–1839. Delhi: Oxford University Press.
Joshi, S. S.; Singh Gill, Mukhtiar, eds. (1994). "Ghalughara". Punjabi–English Dictionary. Patiala, India: Punjabi University Publication Bureau. p. 293. holcaust, massacre, great destruction, deluge, genocide, slaughter, (historically) the great loss of life suffered by Sikhs at the hands of their rulers, particularly on 1 May 1746 and 5 February 1762
Latif, Syad Muhammad (1964). The History of Punjab from the Remotest Antiquity to the Present Time. New Delhi: Eurasia Publishing Hous