د اروپا د بشري حقونو محکمه

د اروپا د بشري حقونو محکمه ECHR یا ECtHR چې د ستراسبورګ محکمې په نوم هم پېژندل کېږي د اروپا د شورا یوه نړیواله محکمه ده چې د بشري حقونو په اړه د اروپا میثاق تفسیر کوي. محکمه هغه غوښتنلیکونه څېړي چې ادعا کوي د یو متعهد هېواد په میثاق کې له ذکر شويو یوه یا ډېرو بشري حقونو نه یا د هغه اختیاري پروتوکولونو نه چې یو هېواد یې غړی وي، سرغړونه کړې وي. د بشري حقونو په اړه د اروپا میثاق د "ECHR" لومړیو حروفو په وسیله هم مشخص کېږي. محکمه د فرانسې په ستراسبورګ کې موقعیت لري.^[۱]

یو فرد، د افرادو یوې ډلې، یا یو یا ډېرو نورو متعهد هېوادونه کولی شي غوښتنلیک وسپاري. محکمه کولی شي د احکامو سربیره مشورتي نظرونه هم صادر کړي. دغه میٍثاق د اروپا د شورا په چوکاټ کې تصویب شو او ټول ۴۷ غړي هېوادونه یې د کنوانسیون متعهد غړي دي. د قضايي تفسیر لپاره د محکمې لومړنۍ وسیله د ژوندي سند اصل دی، په دې معنی چې کنوانسیون د اوسنیو شرایطو په رڼا کې تفسیر شوی.

نړیوال حقوق پوهان ECtHR په نړۍ کې د بشري حقونو ترټولو اغېزمنه نړیواله محکمه بولي. سره له دې محکمه د هغو احکامو چې د متعهدو اړخونو له خوا نه پلي کېدل او همدارنګه د قضیو د حجم مدیریت توازن او ورته لاسرسی له ننګونو سره مخ وو.^[۲]^[۳]^[۴]^[۵]^[۶]

تاریخچه او جوړښت

ملګرو ملتونو د بشري حقونو نړیواله اعلامیه د ۱۹۴۸ زکال د ډسمبر په ۱۰ نیټه تصویب کړه چې موخه یې په هغه کې د مندرجو حقونو نړیوالې پېژندنې ته وده ورکول دي څو د بشري حقونو ساتنه په نړیواله کچه پیاوړې کړي.

د اروپا شورا په لندن کې د ۱۹۴۹ زکال د مې میاشتې په ۵ جوړه شوه، د شورا غړي په دې نظر دي چې د ملګرو ملتونو اعلامیه هڅه کوي د نړیوالې او اغیزمنې پېژندنې او په هغه کې د مندرجو حقونو پلي کېدل تضمین کړي.

دغه محکمه د بشري حقونو د اروپایي کنوانسیون د ۱۹ مادې پر بنسټ د ۱۹۵۹ زکال د جنورۍ په ۲۱ کله چې د اروپا شورا د پارلماني اسمبلۍ له خوا یې لومړني غړي وټاکل شول، جوړه شوه. په پیل کې د بشري حقونو اروپايي کمېسیون له خوا محکمې ته لاسرسی محدود وو چې په ۱۹۹۸ ز کال کې لغوه شوه. محکمې د خپلو لومړیو کلونو په ترڅ کې فعالیت کم وو او د قضیې ډیر قوانین یې نه وو راټول کړي، لومړی یې په ۱۹۶۸ ز کال کې د اتریش پر وړاندې په نیومیسټر کې سرغړونه وموندله. کنوانسیون محکمه مؤظفه کوي چې د کنوانسیون او د هغو پروتوکولونو په اړه د متعهدوهېوادونو له خوا د ورکړل شویو ژمنو د رعایت ډاډ ورکړي، یعنې د اروپا شورا په غړو هېوادونو کې د اروپا کنوانسیون اجراء او پلي کول تضمینوي.^[۷]^[۸]

د اروپا د شورا د محکمې په توګه

د اروپا د بشري حقونو محکمه چې د بشري حقونو په اړه د اروپا کنوانسیون پلی کوي، د اروپا د شورا ترټولو غوره پېژندل شوې اصلي برخه ده. د اروپا شورا CoE (فرانسوي: Conseil de l'Europe, CdE ) یو نړیوال سازمان دی چې د دویمې نړیوالې جګړې په پیل کې د بشري حقونو، ډیموکراسۍ او د قانون واکمنۍ د ملاتړ لپاره په ۱۹۴۹ ز کال کې تاسیس شوی، ۴۷ غړي هېوادونه لري، د نږدې ۸۲۰ مېلیونه نفوس سره او د نږدې ۵۰۰ مېلیونه یورو کلنۍ بودیجې سره فعالیت کوي.^[۹]^[۱۰]

دغه سازمان د اروپایي ټولنې EU د ۲۷ هېوادونو نه بېل دی، که څه هم ځینې وختونه د هغې سره غلطي کېږي، یو څه د دې لپاره چې EU د اروپا اصلي بیرغ منلی چې د اروپا شورا لخوا په ۱۹۵۵ کال کې رامنځته شوی او همدارنګه د اروپا ملي ترانې لپاره. تر اوسه هېڅ هېواد د اروپا شورا له غړیتوب پرته له اروپايي ټولنې سره نه دی یوځای شوی. د اروپا شورا د ملګرو ملتونو رسمي څارونکې ده.^[۱۱]^[۱۲]^[۱۳]^[۱۴]

سرچينې او ياداښتونه

↑ Anagnostou, Dia (30 April 2013). European Court of Human Rights: Implementing Strasbourg's Judgments on Domestic Policy (په انګليسي). Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-7058-1.
↑ von Staden, Andreas (2018). Strategies of Compliance with the European Court of Human Rights: Rational Choice Within Normative Constraints (په انګليسي). University of Pennsylvania Press. p. 1. ISBN 978-0-8122-5028-2.
↑ کينډۍ:Cite conference
↑ Helfer, L. R. (2008). "Redesigning the European Court of Human Rights: Embeddedness as a Deep Structural Principle of the European Human Rights Regime". European Journal of International Law. 19 (1): 125–159. doi:10.1093/ejil/chn004.
↑ Emmert, Frank; Carney, Chandler (2017). "The European Union Charter of Fundamental Rights vs. The Council of Europe Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms - A Comparison". Fordham International Law Journal (په انګليسي). 40 (4).
↑ Goldhaber, Michael (2008). A People's History of the European Court of Human Rights (په انګليسي). Rutgers University Press. p. 2. ISBN 978-0-8135-4461-8.
↑ "The court in brief" (PDF). European Court of Human Rights. نه اخيستل شوی 11 February 2013.
↑ Bates, Ed (2010). The Evolution of the European Convention on Human Rights: From Its Inception to the Creation of a Permanent Court of Human Rights. Oxford University Press. pp. 179–180. ISBN 978-0-19-920799-2.
↑ "BBC News - Profile: The Council of Europe". news.bbc.co.uk.
↑ Council of Europe, Budget, Retrieved: 21 April 2016
↑ Council of Europe. "The European flag". Retrieved 18 April 2016
↑ Council of Europe. "The European anthem". Retrieved 18 April 2016
↑ Council of Europe. "How to Distinguish Us". Retrieved: 18 April 2016
↑ "Intergovernmental Organizations". www.un.org.

[1] Anagnostou, Dia (30 April 2013). European Court of Human Rights: Implementing Strasbourg's Judgments on Domestic Policy (په انګليسي). Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-7058-1.

[University_of_Pennsylvania_Press-2] von Staden, Andreas (2018). Strategies of Compliance with the European Court of Human Rights: Rational Choice Within Normative Constraints (په انګليسي). University of Pennsylvania Press. p. 1. ISBN 978-0-8122-5028-2.

[Understanding_the_Binding_Effect_of-3] کينډۍ:Cite conference

[4] Helfer, L. R. (2008). "Redesigning the European Court of Human Rights: Embeddedness as a Deep Structural Principle of the European Human Rights Regime". European Journal of International Law. 19 (1): 125–159. doi:10.1093/ejil/chn004.

[ir.lawnet.fordham.edu-5] Emmert, Frank; Carney, Chandler (2017). "The European Union Charter of Fundamental Rights vs. The Council of Europe Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms - A Comparison". Fordham International Law Journal (په انګليسي). 40 (4).

[Goldhaber-6] Goldhaber, Michael (2008). A People's History of the European Court of Human Rights (په انګليسي). Rutgers University Press. p. 2. ISBN 978-0-8135-4461-8.

[7] "The court in brief" (PDF). European Court of Human Rights. نه اخيستل شوی 11 February 2013.

[Bates-8] Bates, Ed (2010). The Evolution of the European Convention on Human Rights: From Its Inception to the Creation of a Permanent Court of Human Rights. Oxford University Press. pp. 179–180. ISBN 978-0-19-920799-2.

[9] "BBC News - Profile: The Council of Europe". news.bbc.co.uk.

[10] Council of Europe, Budget, Retrieved: 21 April 2016

[11] Council of Europe. "The European flag". Retrieved 18 April 2016

[12] Council of Europe. "The European anthem". Retrieved 18 April 2016

[13] Council of Europe. "How to Distinguish Us". Retrieved: 18 April 2016

[14] "Intergovernmental Organizations". www.un.org.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]