حقوقو مانا
مايوس مګ دوګان وايي: حقوق د قدرت لرونکي مقام هغه احکام دي چې د اغېزمن ځواک او قوي کنترول سره يوځای وي. [۱] کانت وايي: حقوق د هغه ټولو شرايطو مجموعه ده چې د هغې په اساس د يو شخص اراده د ازادۍ له اصل سره سم د نورو د ګډې ارادې او ګټو سره سم دوام مومي. حقوق هغه مقررات دي چې د ټولنيز نظم د تنظيم لپاره رامنځته شوي وي.[۲] حقوق عبارت له هغه اختصاص څخه دی چې اسلامي شريعت هر فرد ته د هغه تسلط او قدرت ورکړې وي. حقوق هغه مقررات دي چې دولت په رسميت پېژندلي وي او په عدلي محکمو کې تطبيق کيږي. يا په بل عبارت حقوق يو امتياز دی چې شخص يې په ټولنيز ژوند کې د نورو په مقابل کې پيدا کوي او مقررات يې تضمين ورکوي. د پورته توضيحاتو له مخې ويلی شو چې حقوق يا حق کلمه چې په ټولنيز ژوند کې ډېره زياته استعماليږي يو ځانګړی تعريف نه لري چې د حقوقو مانا د ژوند په ټولو برخو کې افاده کړي، همدغه علت دی چې علماء حقوق په دوه برخو ويشي او هر يو ته بېلابېل تعريف وړاندې کوي چې په لاندې ډول دي: د حقوقو لغوي مانا:سمولحقوق يوه عربي کليمه ده چې د حق جمع ده او په پښتو ژبه کې هم په ورته ډول کاريږي، زياتې ماناګانې لري چې ځينې يې په لاندې ډول دي:
د حقوقو اصطلاحي مانا:سموللکه دمخه مو چې وويل حقوقو د ټولنيزو علومو له جمل يو علم دی چې تراوسه پورې پوهان په دې نه دي توانېدلي چې ورته يو واحد، ځانګړی او ټولمنلی تعريف وړاندي کړي، ځکه حقوق هم د فرد او هم د ټولنې لپاره د سلطې، امتياز او صلاحيت ورکولو ترڅنګ د ټولو روابطو ترتيب او تنظيم هم کوي، نو په همدې اساس علماوو لومړی حقوق په دوه برخو (عندي او افاقي حقوقو ) وېشلي او بيا يې هر يو ته بېلابېل تعريف وړاندې کړی دی:[۶] افاقي حقوق:سمولافاقي حقوقو کلمه د عربي ژبې له افاق څخه اخيستل شو ېچې د اطراف، چاپېريال، ماحول او ټولنې مانا ورکوي چې دلته ترې هدف ټولنه ده، افاقي حقوق د هغه اجباري قواعدو او مقرراتو له مجموعې نه عبارت دي چې په ټولنه کې موجود دي او د ټولنې ټولې برخې ترتيب او تنظيموي.[۷] عندي حقوق:سمولعندي حقوقو کلمه د عربي ژبې له عندي کلمې څخه اخيستل شوې چې د ذاتي، نفسي او ځاني مانا لري ، عندي حقوق عبارت له هغه صلاحيت ، قدرت او امتياز څخه دي چې يو شخص يې د بل شخص يا يو شخص يې د يو شي يا جنس په مقابل کې لري.[۸] |
- ↑ سبحاني, ګلاب شاه (1391). د حقوقو مبادي. ګودر خپرندويه ټولنه.
- ↑ سبحاني, ګلاب شاه (1391). د حقوقو مبادي. ګودر خپرندويه ټولنه.
- ↑ القران الکريم.
- ↑ القران الکريم، سورت انفال.
- ↑ احسن الکلام.
- ↑ دورانی, احمدګل واثق (2014). حقوقو بنسټونه. ځمکتل، اسحاقزی مارکېټ، جلال اباد ښار: مازيګر کتاب پلورنځی (published 2013–2014).
{{cite book}}: CS1 maint: date format (link) - ↑ دورانی, احمدګل واثق (2014). حقوقو بنسټونه. ځمکتل، اسحاقزی مارکېټ، جلال اباد ښار: مازيګر کتاب پلورنځی (published 2013–2014).
{{cite book}}: CS1 maint: date format (link) - ↑ دورانی, احمدګل واثق (2014). حقوقو بنسټونه. ځمکتل، اسحاقزی مارکېټ، جلال اباد ښار: مازيګر کتاب پلورنځی (published 2013–2014).
{{cite book}}: CS1 maint: date format (link)