جان رونالډ ریوېل ټولکین
جان رونالډ ریوېل ټولکین، د برټانیا سترواکۍ نښان او د او د شاهي ادبي ټولنې همکار نښان لرونکی (زوکړه د ۱۸۹۲ز کال د جنوري ۳مه – مړینه د ۱۹۷۳ز کال د سپټمبر ۲مه) یو برتانوی لیکوال، شاعر، لغت پوه، څېړونکی او د دَ هابېټ او دَ لورډ آف دَ رېنګز (د حلقو څښتن) افسانوي حماسي اثارو د لیکوال په توګه خورا نامتو دی.
ټولکین له ۱۹۲۵ز کال څخه تر ۱۹۴۵ز کال پورې په اکسفورډ پوهنتون کې د انګلوساکسون رالېنسن او بوسوُرټ عنوان پروفیسور او له پېمبروک ښوونتون (کالج) سره علمي همکار و. هغه بیا د همدې پوهنتون د مېرټن ښوونتون د انګلیسي ژبې او ادبیاتو پروفیسور او همکار وګرځېد چې دې دندو ته یې له ۱۹۴۵ز کال څخه تر ۱۹۵۹ز کال پورې تر خپل تقاعد پورې ادامه ورکړه. ټولکین د کلایو سټېپلز لیوس نږدې ملګری و او د غیر رسمي ادبي بحث ګروپ (دَ انکلېنګز) غړی و. هغه د ۱۹۷۲ز کال د مارچ په ۲۸مه د دویمې ملکې الېزابېت لخوا د برتانوي سترواکۍ د نښان د قوماندان په توګه وټاکل شو.
د ټولکین له مړینې وروسته د هغه زوی کرېسټوفر د خپل پلار د پراخو یادښتونو او ناچاپ شويو نسخو پر بنسټ دَ سېلمرېلین په ګډون یو لړ اثار خپاره کړل. دا د دَ هابېټ او دَ لورډ آف دَ رېنګز سره یوځای د افسانو، شعرونو، خیالي تاریخونو، اختراع شویو ژبو، او د ارډا خیالي نړۍ په اړه او په هغه کې د منځنۍ ځمکې په نوم هېواد په اړه د ادبي مقالو یوه سره تړلې ټولګه جوړوي. ټولکین د ۱۹۵۱ او ۱۹۵۵ز کلونو ترمنځ د دې لیکنو په لویه برخه کې د لېجېنډریم یا د افسانو نړۍ اصطلاح کارولې ده.
پداسې حال کې چې ډېری نورو لیکوالانو له ټولکین نه مخکې تخیلي اثار خپاره کړي وو، د دَ هابېټ او لورډ آف دَ رېنګز لوی بریالیتوب مستقیما د دې ژانر (افسانوي حماسي) د نامتو کېدو لامل شو او ټولکین د عصري تخیلي ادبياتو په ځآنګړې توګه د افسانوي حماسي اثارو د "پلار" په توګه وپېژندل شو.
ژوندلیک
سمولنسب او خټه
سمولد ټولکین پلرني نږدې نیکونه د منځنۍ کچې کسبګر خلک وو چې په لندن او بېرمنګهم کې یې دېوالي ساعتونه، لاسي ساعتونه او پیانوګانې جوړولې او پلورلې. د ټولکین کورنۍ د کونیګسبرګ سره نږدې د ختیځې پروشیا په کروزبرګ ښار کې رامنځته شوې چې یاد ښار د منځنیو پېړیو ختیځ ته د جرمني د پراختیا په جریان کې رامنځته شوی، او د هغه تر ټولو پخوانی پېژندل شوی پلرنی نيکه میشل ټولکین د ۱۶۲۰ز کال په شاوخوا کې زیږېدلی و. د ميشل زوی کرېسشیانوس ټولکین (زوکړه ۱۶۶۳ز کال – مړینه ۱۷۴۶ز کال) په کروزبرګ کې یو شتمن ژرندګړی و.
د هغه زوی کرېسشیَن ټولکین (زوکړه ۱۷۰۶ز کال – مړینه: ۱۷۹۱ز کال) له کروزبرګ څخه ډنزېک ته نږدې کډه شو، د هغه دوه زامن ډانیل ګوټلیب ټولکین (زوکړه ۱۷۴۷ – مړینه ۱۸۱۳ز کال) او جوهان (وروسته د جان په نوم پېژندل کېده) بنیامین ټولکین ( زوکړه ۱۷۵۲ز کال – مړینه ۱۸۱۹ز کال) له ۱۷۷۰ ز کال وروسته لندن ته مهاجر شو او د برتانوۍ کورنۍ سرنیکه وګرځېد او کشر ورور یې د جان رونالډ ریوېل ټولکین دوهم غورنیکه و. په ۱۷۹۲ ز کال کې جان بنجامین ټولکین او وېلیم ګروېل په لندن کې د ایرډلي نورټون تولیدات په غاړه واخیستل، چې له هغه وخته یې د ګروېل او ټولکین په نوم دېوالي او لاسي ساعتونه پلورل. ډنیل ګوټلیب په ۱۷۹۴ ز کال کې د برتانیا تابعیت ترلاسه کړ مګر جان بنیامین په ښکاره ډول هېڅکله د برتانیا تبعه نه شو. نور آلماني خپلوان یې هم په لندن کې له دغو دواړو وروڼو سره یوځای شول. ګڼ شمېر خلک چې د ټولکین تخلص یا هغه ته ورته املا لري، ځینې یې د جان رونالډ ریوېل ټولکین د کورنۍ غړي دي او د جرمني په شمالي برخه کې ژوند کوي، مګر ډېری یې د هغو خلکو اولادونه دي چې په ۱۹۴۵ز کال کې د ختیځې پروشیا څخه د دویمې نړیوالې جګړې په پای کې وایستل شول.[۱][۲][۳]
د رېزارډ ډېرډزېنسکي په وینا، د ټولکین نوم د ښکته پروشیا نسب څخه دی او احتمالا چې د "تولک زوی/اولاد" معنا لري. ټولکین په غلطۍ سره په دې باور و چې د هغه تخلص د جرمنۍ اصطلاح ټولکون (tollkühn) څخه اخیستل شوی، چې معنی یې "بې پامه" ده او په ټوکه یې ځان د "کامیو" (مشهورې هنري څېرې) په توګه دَ نوشن کلب پاڼو (ناول) کې د لفظي ژباړل شوي نوم راشبولډ لاندې ځای په ځای کړ. مګر ډېرډزېنسکي دا د یوې غلطې رېښې پوهنې په توګه بیان کړې ده. پداسې حال کې چې جان رونالډ ریوېل ټولکین د خپلې کورنۍ له جرمني اصل څخه خبر و، د کورنۍ د تاریخ په اړه د هغه پوهه محدوده وه ځکه چې هغه "د خپل په کم عمر کې مړ شوي پلار له کورنۍ څخه وختي جلا شوی و". [۱][۴][۵][۲]
د کوچینوالي دوره
سمولجان رونلډ ریوېل ټولکین د ۱۸۹۲ز کال د جنورۍ په دریمه د اورنج فري ایالت (چې وروسته له برتانوي سترواکۍ سره ضمیمه شو؛ اوس د سوېلي افریقا په جمهوریت کې ازاد ایالت دی) په بلومفونټین کې د برټانوي بانک مدېر رتور ریوېل ټولکین (زوکړه ۱۸۷۵ز کال – مړینه ۱۸۹۶ز کال) او د هغه مېرمنې مېبل ني سفیلډ (زوکړه ۱۸۷۰ز کال – مړینه ۱۹۰۴ز کال) زوی و. کله چې ارتور د برټانوي بانک چې هغه پکې کار کاوه د بلومفونټین دفتر مشرۍ ته وګمارل شو، هغه وخت دوی دواړو انګلستان پرېښی و. ټولکین د هېلري ارتور ريوېل ټولکین په نوم یو کشر ورور درلود چې د ۱۸۹۴ز کال د فبروري په څلورمه زیږیدلی و. ټولکین په ماشومتوب کې په بڼ کې د لوی بابون غونډل لخوا وچیچل شو، هغه پېښه چې د ځینو په باور په وروستیو کې د هغه په کیسو کې اوریدل کېده، که څه هم هغه د یادې پېښې اړوند څه په یاد نه لرل او نه یې په لویوالي کې له غونډلو او غڼو څخه کومه ځانګړې کرکه درلوده. د ټولکین په کوچینوالي کې په یوه پخوانۍ پیښه کې د هغه د کورنۍ یو ځوان خدمتګار، ماشوم (ټولکین) خپل کور ته یووړ او بل سهار یې بېرته را ستون کړ.[۶][۷]
په درې کلنۍ کې له خپلې مور او ورور سره د خپلوانو د ليدو په موخه د یو اوږد سفر لپاره انګلستان ته ولاړ. د هغه پلار مخکې لدې چې له دوی سره یوځای شي په سویلي افریقا کې د روماتېزم تبې له امله مړ شو. دغه پېښې کورنۍ د عاید له نشتون سره مخ کړه، نو ځکه د ټولکین مور هغه له خپل مور او پلار سره د اوسېدو لپاره د برمېنګهم کینګز هیت سیمې ته بوتلو. وروسته ډیر ژر په ۱۸۹۶ز کال کې دوی سارهول (اوس په هال ګرین کې پروت دی) ته او بیا د ورسېسټرشایر کلي ته چې وروسته بیا د برمېنګهم سره یوځای شو، ولاړل. هغه د سارهول مېل او موسیلي بوګ او کلېنټ، لېکي او مالوېرن هېلز له لیدلو او پکښې ګرځېدلو څخه خوند واخیست چې وروسته بیا هغه د خپلو کتابونو د صحنو لپاره ترې الهام اخیستی، د نږدې ښارونو او کلیو لکه برومسګروو، السېسټر، او الوېچرچ او داسې ځایونه لکه د بګ اینډ په نوم د هغه د ترور جین کرونده چې ده په خپله افسانه کې کارولی دی. مېبل ټولکین خپلو دوو ماشومانو ته په کور کې زده کړې ورکولې. لکه څرنګه چې رونالډ په کورنۍ کې پېژندل شوی و همداسې یو لېوال زده کونکی هم و. هغې ده ته د نباتاتو په اړه ډېر څه ورزده کړل او په ده کې یې د بوټو او ګیاوو د لیدو او احساسولو خوند اخیستل را ویښ کړل. ځوان ټولکین د منظرو او ونو رسمولو سره مینه درلوده، اما د هغه د خوښې درسونه د ژبو په اړه وو او مور یې ډېر د وخته هغه ته د لاتیني ژبې لومړنۍ زده کړې ورکړې وې.[۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
ټولکین د څلورو کلونو په عمر کې لوستل او لږ وروسته یې په روانه توګه لیکل کولای شول. د هغه مور هغه وهڅاوه تر څو ګڼ شمېر کتابونه ولولي. هغه ټريژر ایلنډ (د خزانې ټاپو) او " دَ پایډ پایپر" خوښ نه کړل او فکر یې کاوه چې د لېویس کرول له خوا د عجایبو په ځمکه کې د الیس سفرونه " اثر په زړه پورې مګر پریشانوونکی" و. هغه د "رېډ انډینز" یا سرو هندیانو (اصلي امریکایانو) په اړه کیسې او د جورج مکډونالډ افسانوي اثار خوښول. سربېره پردې د انډریو لنګ "د پېریانو کتابونه" هغه ته خورا د پام وړ وو او د هغو اغیزه د هغه په ځینو وروستیو لیکنو کې په څرګند ډول لیدل کېږي.[۱۴][۱۵][۱۶]
سرچينې
سمول- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Ryszard Derdziński, Z Prus do Anglii. Saga rodziny J. R. R. Tolkiena (XIV–XIX wiek) Archived 10 January 2019 at the Wayback Machine.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Ryszard Derdziński, On J. R. R. Tolkien's Roots Archived 10 January 2019 at the Wayback Machine., 2017
- ↑ "Absolute Verteilung des Namens 'Tolkien'". verwandt.de (in الماني). MyHeritage UK. خوندي شوی له the original on 10 May 2013. بياځلي په 9 January 2012.
- ↑ Geier, Fabian (2009). J. R. R. Tolkien (in الماني). Rowohlt Taschenbuch Verlag. p. 9. ISBN 978-3-499-50664-2.
- ↑ "Ash nazg gimbatul". Der Spiegel (in الماني). No. 35/1969. 25 August 1969. خوندي شوی له اصلي څخه په 27 April 2011.
Professor Tolkien, der seinen Namen vom deutschen Wort 'tollkühn' ableitet,... .
- ↑ Carpenter 1977, p. 14
- ↑ Carpenter 1977, p. 13 Both the spider incident and the visit to the homestead are covered here.
- ↑ Carpenter 1977, p. 24
- ↑ Carpenter 1977, Ch I, "Bloemfontein". At 9 Ashfield Road, King's Heath.
- ↑ Carpenter 1977, p. 27
- ↑ Carpenter 1977, p. 113
- ↑ Carpenter 1977, p. 29
- ↑ Doughan, David (2002). "JRR Tolkien Biography". Life of Tolkien. خوندي شوی له اصلي څخه په 3 March 2006.
- ↑ Carpenter 1977, p. 22
- ↑ Carpenter 1977, p. 31
- ↑ Carpenter 1977, p. 30