ازاد بازار
برعلاوه په ازاد بازار اقتصادي سیستم کی رقابتی مارکیټونه هم وجود لري چې دا هم په قیمت باندې تاثیر لري او دا موضوع په الگوپولي او مونوپولي پورې اړه لري. په اقتصاد کې ازاد بازار هغه سیسټم دی، چې په هغه کې د توکو او خدماتو بیې د بازار له جبر پرته په ازاد بازار کې د پېرودونکو او پلورونکو له خوا په خپله تنظمېږي. په ازاد بازار کې د عرضې او تقاضا قوانين او قوې د دولت او يا بل واک له مداخلې پرته له هغو مداخلو ازاد دي، چې د بازار د جبر د مخنيوي لپاره ترسره کېږي. د بازار د دې ډول منع شویو جبرونو بېلګې عبارت دي له: اقتصادي امتیازات، انحصار او مصنوعي کمښت. د ازاد بازار د مفکورې پلويان دا له يوه منظم بازار سره په ټکر کې بولي، چې په هغه کې دولت د بازار د جبر له کمولو پرته د بل هر دليل لپاره د شتمنيو په تبادله کې مداخله کوي.[۱] پوهان د ازاد بازار مفهوم د مطالعې په برخو کې د همغږي بازار له مفهوم سره جلا ګڼي لکه سیاسي اقتصاد، نوی بنسټیز اقتصاد، اقتصادي ټولنپوهنه او سیاسي علوم. دا ټولې برخې په اوسني بازار کې د موجوده بازار سیسټمونوپرارزښت ټینګار کوي، چې د عرضې او تقاضا له ساده ځواکنه بهر دي، چې د تولیدي محصول او وېش د کنټرولپه موخه د دېځواکونو د فعالیت کولو لپاره ځایرامنځته کوي. که څه هم ازاد بازارونه عموماً په معاصر استعمال او مشهور کلتور کې له پانګوالۍ سره تړلي دي، خو ازاد بازارونه هم د مارکېټ سوسیالیزم په ځینوډولونو کې اجزا بلل شوي دي.[۲] د نظري مفکورېنیوکهښايي د بازار د پام وړ حاکمیت، د معاملېځواک نابرابريیا د معلوماتو د انډول کولو د مخنیوي لپاره د تنظیم د سیسټمونود ستونزو واقعیتونه په پام کې ونیسي،څو بازارونو ته اجازه ورکړي چې په ازاده توګه کار وکړي. په تاریخي توګه آزاد بازار له نورو اقتصادي تګلارو سره په مترادف ډول کارول شوی. د مثال په توګه د لیزز فایرد پانګوالۍ پلويان ښايي دې ته د آزاد بازار پانګوالۍ په توګه مراجعه وکړي؛ځکه دوی ادعا کوي چې دا ډېره اقتصادي آزادي ترلاسه کوي.[۱] اقتصادي نظامونهپانګواليپانګواليیو اقتصادی نظام دی، چی د تولید د وسیلو د شخصي مالکیت او د ګټې لپاره د هغوی د فعالیت پر بنسټولاړ دی. د پانګوالۍ په مرکزي ځانګړنو کې د پانګې جمع کول، رقابتي بازارونه، د نرخ سیسټم، شخصي ملکیت او د ملکیت حق پېژندل،په خپله خوښه تبادله او مزد کار شامل دي. د پانګوالۍ بازار په اقتصاد کېپرېکړه کول او پانګه اچونه په پانګه او مالي بازارونو کې د شتمنۍ، ملکیتیا تولیدوړتیا د هر مالک له خواټاکلکېږي، په داسې حال کې چې نرخونه او د توکو او خدماتو وېش په عمده توګه د توکو او خدماتو بازارونو کې د سیالۍله خواټاکلکېږي.[۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹] اقتصاد پوهانو، تاریخ پوهانو، سیاسي اقتصاد پوهانو او ټولنپوهانو د پانګوالۍ په اړه په خپلو تحلیلونو کې بېلابېل نظرونه وړاندې کړي او په عمل کېیېبېلابېلډولونه پېژندلي دي. په دې کې لیزز -فایریا د ازاد بازار پانګوالیزم، دولتي پانګوالیزم او پرمختیايي پانګوالیزم شامل دي. د پانګوالۍ بېلابېلډولونه د ازادو بازارونو مختلفې درجې، عامه ملکیت،د ازادې سیالۍ په وړاندې خنډونه او د دولت له خوا تصویب شوي ټولنیزېتګلارې لري. په بازارونو کې د سیالۍ کچه او د مداخلې او مقرراتو رول او همدارنګه د دولت د ملکیت ساحه د پانګوالیزم په مختلفو ماډلونو کې توپیر لري. تر کومه حده چې بېلابېل مارکېټونه ازاد دي او د شخصي ملکيت ټاکلو اصول د سياست او سياست مسله ده. د اوسنۍپانګوالۍ اقتصادونه تر ډېره مخلوط اقتصادونه دي، چې د ازاد بازار عناصر له دولتي مداخلې او په ځینو مواردو کېله اقتصادي پلان جوړونې سره یوځای کوي.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳] بازار اقتصاد د حکومت په زیاتروډولونو او په ډېرو مختلفو وختونو، ځایونو او کلتورونو کېشته. عصري پانګوالې ټولنې د پیسو پر بنسټ د ټولنیزو اړیکو د نړیوال کولو له خوا نښه شوي، د کارګرانویوه دوامداره لویه او د سیسټم پراخه طبقه چې باید د مزد لپاره کار وکړي (پرولتاریه) او یوه پانګوال طبقه چې د تولید وسیله لري، په لوېدیځې اروپا کې وده کړې. یوه پروسه چې د صنعتي انقلاب لامل شوه. پانګوال نظامونه چې د مختلفو درجو مستقیمې دولتي مداخلې لري، له هغه وخت راهیسې په لوېدیځه نړۍ کې واکمن شوي او خپرېدو ته دوام ورکوي. له اقتصادي ودېد پانګوالۍ ټینګه اړیکهښودل شوې ده.[۱۴] جورجیزمکلاسیک اقتصاد پوهان لکه ادم سمیټ وايی، چې د ازاد بازار اصطلاح له هر ډول اقتصادي امتیازاتو، انحصارونو او مصنوعي کمښتونونه پاک بازار ته اشاره کوي.دوی وايي دا په دېمعنا ده، چې اقتصادي کرایه،چې دوی یې د بشپړې سیالۍ له نشتوالي نه د ګټې په توګه تشریح کوي، باید د وړیا سیالۍ له لارې د امکان تر حده کمه یا له منځهیوړل شي.[۱۵] اقتصادي تیوري وړاندیز کوي، چېځمکې او نورو طبیعيزېرمو ته بېرتهراستنېدل اقتصادي کرایې دي، چېد بشپړې ناانعطافه عرضې له امله نه شي کمېدای. ځینې اقتصادي مفکرین د ښه فعالیت لرونکي بازار لپاره د لازمي اړتیا په توګه د دې کرایې شریکولو پر اړتیاټینګار کوي. وړاندیزکېږي، چې دا به دواړه د منظمو مالیاتو اړتیا له منځهیوسي، چېپر سوداګرۍمنفي اغېز لري (د وزن ضایع وګورئ) او همدارنګه هغه ځمکې او سرچینې خوشې کوي چې اټکل شوي یا انحصار شوي، دوه ځانګړنې چې سیالي او د ازاد بازار میکانیزم ته وده ورکوي. وینسټنچرچیل د دې نظر ملاتړ په لاندې بیان کې وکړ: «ځمکه د ټولو انحصارونو مور ده» امریکایي اقتصاد پوه او ټولنیز فیلسوف هنري جورج د دې مقالې ترټولو مشهور پلوی و، غوښتلیې دا د ځمکې د لوړ ارزښته مالیې له لارې ترسره کړي، چې د نورو ټولو مالیاتوځای ونیسي. د هغه د نظریاتو پیروانتر ډېره جورجیسټانیا جیویسټیسټان او جیولبرټران بلل کېږي.[۱۶][۱۷][۱۸] لیون والراس د نیوکلاسیک اقتصاد له بنسټ اېښودونکودی، چې د عمومي توازن تیورۍ په جوړولو کېیې مرسته کړې له دې سره یې ورته نظر درلود. هغه استدلال وکړ، چېازاده سیاليیوازې د طبیعيزېرمو او د ځمکې د دولتي ملکیت په شرایطو کې واقع کېدای شي. پر دې سربېرهد عایداتو مالیه له منځه وړلکېدای شي؛ځکه چې دولت به د ورته سرچینو او تصدیو د ملکیت له لارې د عامه خدماتو د تمویل لپاره عاید ترلاسه کړي.[۱۹] لایزز-فیرد کارل پاپپر په وینا د ازاد بازار مفکوره متضاده ده؛ځکه چې د مداخلو د مخنیوي هدف لپاره مداخلې ته اړتیا لري.[۲۰] که څه هم لایزیز فیر په عام ډول له پانګوالیزم سره تړاو لري، له سوسیالیزم سره ورته اقتصادي نظریه شته، چې کیڼ اړخیا سوسیالیست لایسز فیر ورته ویلکېږياو د ازاد بازار انارکیزم، د ازاد بازار ضد پانګوالیزم او د ازاد بازار سوسیالیزم په نوم هم یادېږي، چې له لایزیز فایر کپیټلیزمسره توپیرلري.څرنګه چې د لایزیز فیرنیوکه کوونکي پوهېږي، دوی استدلال کوي، چېد لیزیز فایر سیسټم به د پانګوالۍ او سوسیالیستي ضد وي. د امریکا انفرادیت پال انارکیزم لکه بنیامینټیکرځان د اقتصادي ازاد بازار سوسیالیستانو او سیاسي انفرادیستانو په توګه لیدلی،په داسې حال کې چې استدلال کوي د دوی«انارکیستي سوسیالیزم»یا«انفرادي انارکیزم»«منظم مانچسټریزم» و.[۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶] سوسیالیزمد ازاد بازار پر بنسټ د سوسیالیزمبېلابېلډولونهله ۱۹مې پېړۍ راهیسېشته. د ازادو بازارونو لومړني د پام وړ سوسیالیستي پلویانو کې پییر جوزف پروډون، بنیامینټکر او د ریکارډین سوسیالستان شامل دي. دا اقتصاد پوهان په دېاند وو، چې د پانګوالۍ په استثماري شرایطو کې رښتینيازاد بازارونه او داوطلبانه تبادله نشته. دا وړاندیزونه د کارګر کوپراتیفونو بېلابېلډولونه دي، چې د ازاد بازار په اقتصاد کې فعالیت کوي لکه متقابل سیسټم چې د پروډونله خوا وړاندیز شوی، د دولتي ملکیت تر شرکتونو پورې چې په غیر منظم او ازاد بازار کې فعالیت کوي. د سوسیالیزم دا ماډلونه باید د مارکیټ سوسیالیزم له نورو ډولونو سره یوځای نه شي (د بېلګې په توګه د لینګ ماډل) چې د عامه ملکیت تصدۍ د اقتصادي پلان کولو له بېلابېلو درجو سره همغږيکېږيیاهغه چې د پانګېښه نرخونه د کم لګښتهقېمت له لارېټاکلکېږي. سرچينې |
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Popper, Karl (1994). The Open Society and Its Enemies. Routledge Classics. p. 712. ISBN 978-0415610216.
- ↑ Bockman, Johanna (2011). Markets in the name of Socialism: The Left-Wing origins of Neoliberalism. Stanford University Press. ISBN 978-0804775663.
- ↑ Zimbalist, Sherman and Brown, Andrew, Howard J. and Stuart (1988). Comparing Economic Systems: A Political-Economic Approach. Harcourt College Pub. pp. 6–7. ISBN 978-0155124035.
Pure capitalism is defined as a system wherein all of the means of production (physical capital) are privately owned and run by the capitalist class for a profit, while most other people are workers who work for a salary or wage (and who do not own the capital or the product).
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Rosser, Mariana V.; Rosser, J Barkley (2003). Comparative Economics in a Transforming World Economy. MIT Press. p. 7. ISBN 978-0262182348.
In capitalist economies, land and produced means of production (the capital stock) are owned by private individuals or groups of private individuals organized as firms.
- ↑ Chris Jenks. Core Sociological Dichotomies. "Capitalism, as a mode of production, is an economic system of manufacture and exchange which is geared toward the production and sale of commodities within a market for profit, where the manufacture of commodities consists of the use of the formally free labor of workers in exchange for a wage to create commodities in which the manufacturer extracts surplus value from the labor of the workers in terms of the difference between the wages paid to the worker and the value of the commodity produced by him/her to generate that profit." London; Thousand Oaks, CA; New Delhi. Sage. p. 383.
- ↑ Gilpin, Robert (2018). The Challenge of Global Capitalism : The World Economy in the 21st Century. ISBN 978-0691186474. OCLC 1076397003.
- ↑ Heilbroner, Robert L. "Capitalism" Archived 28 October 2017 at the Wayback Machine.. Steven N. Durlauf and Lawrence E. Blume, eds. The New Palgrave Dictionary of Economics. 2nd ed. (Palgrave Macmillan, 2008) doi:10.1057/9780230226203.0198.
- ↑ Louis Hyman and Edward E. Baptist (2014). American Capitalism: A Reader Archived 22 May 2015 at the Wayback Machine.. Simon & Schuster. ISBN 978-1476784311.
- ↑ Gregory, Paul; Stuart, Robert (2013). The Global Economy and its Economic Systems. South-Western College Pub. p. 41. ISBN 978-1285-05535-0.
Capitalism is characterized by private ownership of the factors of production. Decision making is decentralized and rests with the owners of the factors of production. Their decision making is coordinated by the market, which provides the necessary information. Material incentives are used to motivate participants.
- ↑ Gregory and Stuart, Paul and Robert (2013). The Global Economy and its Economic Systems. South-Western College Pub. p. 107. ISBN 978-1285-05535-0.
Real-world capitalist systems are mixed, some having higher shares of public ownership than others. The mix changes when privatization or nationalization occurs. Privatization is when property that had been state-owned is transferred to private owners. Nationalization occurs when privately owned property becomes publicly owned.
- ↑ Macmillan Dictionary of Modern Economics, 3rd Ed., 1986, p. 54.
- ↑ Bronk, Richard (Summer 2000). "Which model of capitalism?". OECD Observer. Vol. 1999, no. 221–22. OECD. pp. 12–15. خوندي شوی له اصلي څخه په 6 April 2018. بياځلي په 6 April 2018.
- ↑ Stilwell, Frank. "Political Economy: the Contest of Economic Ideas". First Edition. Oxford University Press. Melbourne, Australia. 2002.
- ↑ Sy, Wilson N. (18 September 2016). "Capitalism and Economic Growth Across the World". Rochester, NY. SSRN 2840425.
For 40 largest countries in the International Monetary Fund (IMF) database, it is shown statistically that capitalism, between 2003 and 2012, is positively correlated significantly to economic growth.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Popper, Karl (1994). The Open Society and Its Enemies. Routledge Classics. p. 712. ISBN 978-0415610216.
- ↑ Adam Smith, The Wealth of Nations Book V, Chapter 2, Part 2, Article I: Taxes upon the Rent of Houses.
- ↑ Backhaus, "Henry George's Ingenious Tax," pp. 453–458.
- ↑ House Of Commons May 4th; King's Theatre, Edinburgh, July 17
- ↑ Bockman, Johanna (2011). Markets in the name of Socialism: The Left-Wing origins of Neoliberalism. Stanford University Press. p. 21. ISBN 978-0804775663.
For Walras, socialism would provide the necessary institutions for free competition and social justice. Socialism, in Walras's view, entailed state ownership of land and natural resources and the abolition of income taxes. As owner of land and natural resources, the state could then lease these resources to many individuals and groups which would eliminate monopolies and thus enable free competition. The leasing of land and natural resources would also provide enough state revenue to make income taxes unnecessary, allowing a worker to invest his savings and become 'an owner or capitalist at the same time that he remains a worker.
- ↑ Hayek, Friedrich (1941). The Pure Theory of Capital.
- ↑ Nick Manley, "Brief Introduction To Left-Wing Laissez Faire Economic Theory: Part One".
- ↑ Nick Manley, "Brief Introduction To Left-Wing Laissez Faire Economic Theory: Part Two".
- ↑ Chartier, Gary; Johnson, Charles W. (2011). Markets Not Capitalism: Individualist Anarchism Against Bosses, Inequality, Corporate Power, and Structural Poverty. Brooklyn, NY:Minor Compositions/Autonomedia
- ↑ "It introduces an eye-opening approach to radical social thought, rooted equally in libertarian socialism and market anarchism." Chartier, Gary; Johnson, Charles W. (2011). Markets Not Capitalism: Individualist Anarchism Against Bosses, Inequality, Corporate Power, and Structural Poverty. Brooklyn, NY: Minor Compositions/Autonomedia. p. back cover.
- ↑ "But there has always been a market-oriented strand of libertarian socialism that emphasizes voluntary cooperation between producers. And markets, properly understood, have always been about cooperation. As a commenter at Reason magazine's Hit&Run blog, remarking on Jesse Walker's link to the Kelly article, put it: "every trade is a cooperative act." In fact, it's a fairly common observation among market anarchists that genuinely free markets have the most legitimate claim to the label "socialism." "Socialism: A Perfectly Good Word Rehabilitated" by Kevin Carson at website of Center for a Stateless Society.
- ↑ Tucker, Benjamin (1926). Individual Liberty: Selections from the Writings of Benjamin R. Tucker. New York: Vanguard Press. pp. 1–19.