آن بیشاپ
آن بیشاپ (زوکړه: د ۱۸۹۹ زکال د ډسمبر ۱۹ مه – مړینه: د ۱۹۹۰ زکال د مۍ ۷ مه ) د کلمبیا د پوهنتون له ګیرټون کالج څخه بریتانوۍ بیالوژیسته او د سلطنتي ټولنې غړې وه چې یو له هغو محدود شمېر میرمنو څخه و چې د سلطنتي ټولنې (د علومو د پراختیا لپاره د لندن سلطنتي ټولنه) غړیتوب یې درلود. نوموړې په منچسټر کې وزېږېده خو د خپل مسلکي ژوند ډېره برخه یې په کمبریج کې تېره کړه. هغې په پروټوزولوژي او پرازیټولوژي کې تخصص درلود؛ لومړی کار یې د وریځو لرونکو پرازیټونو اړوند و چې په اهلي فیل مرغانو کې د ینې د ژوبلېدو لامل ګرځېدل او د هغې نورو څېړنو ته یې لار برابره کړه. بیشاپ د دوکتورا سند د ترلاسه کولو لپاره پرازیټي امیبونه تر څېړنې لاندې ونیول او د امیبي خوني اسهالونو په ګډون یې د امیبونو د ناروغیو د درمنلې لپاره د کیمیاوي درملنې بالقوه لارې چارې وڅېړلې.
| آن بیشاپ | |
|---|---|
| د شخص مالومات | |
| پيدايښت | |
| مړینه | 7 مې 1990 (91 کاله) |
| د مړینې لامل | سینه بغل |
| تابعیت | .svg){kind=small} برېتانيا
|
| عملي ژوند | |
| کار/مسلک | |
| کاروونکي ژبه | انګرېزي ژبه |
سمول  |
|
.svg){kind=small}
د نوموړې تر ټولو پېژندل شوې چاره د پلازمودیم او د ملاریا د پرازیټ جامعه څېړنه او د دغې ناروغۍ لپاره د کیمیاوي درملنې د ډولونو ارزونه وه. وروسته نوموړې د دغه پرازیټ پر وړاندې د درملو مقاومت و ازمویه؛ هغه ازموینه چې په دویمه نړیواله جګړه کې د بریتانیا د پوځ لپاره ګټمنه تمامه شوه. هغې په دغو پرازیټونو کې د متقاطع مقاومت پوتانشیل په هماغه دوره کې کشف کړی و. نوموړې په ۱۹۵۹ زکال کې د سلطنتي ټولنې غړیتوب ترلاسه کړ او په دغه ټولنه کې یې د پرازیټولوژي د برخې بنسټ کېښود. همدارنګه نوموړې د نړیوال روغتیايي سازمان د ملاریا په کمېټه کې هم خدمت وکړ.
ژوند
سمولبیشاپ د ۱۸۹۹ زکال د ډسمبر په ۱۹ مه د انګلستان په منچسټر کې وزېږېده. د هغې پلار جیمز کیمبرلی بیشاپ د فرنیچرو تولید کوونکی و او د پنبې یوه کارخونه یې هم لرله چې له پلاره ورته په میراث پاتې شوې وه. مور یې الن بیشاپ (کورنی نوم یې جینجر) د بېډفورډشایر څخه وه. بیشاپ یو ورور درلود چې د دې د دیارلس کلنۍ پر مهال وزیږېد. په ماشومتوب کې بیشاپ لیوالتیا لرله چې خپلې کورنۍ سوداګرۍ ته مخه کړي، خو هغه مهال چې پلار یې پوهنتون ته تللو ته وهڅوله د هغې لیوالتیا په چټکۍ سره د علومو لور ته واوښته. بیشاپ چې د نوې ځوانۍ له مهاله یې له موسیقي سره مینه لرله، په مرتب ډول یې په منچسټر کې د هاله ارکستر په اجراوو کې ونډه اخیسته. د یوې څېړونکې په توګه ځان غوښتونکې او ځیرکه وه چې غوره یې بلله په یوازې ځان او یا له هغو پوهانو سره چې د دې له نظره یې لوړ معیار درلود کار وکړي. هغې د خپل ژوند ډېره برخه په ګیرتون کالج کې په کار کولو تېره کړه. ګارډین د هغې د مړینې په خبر کې هغې ته «د ګیرتونیانو د ګیرتوني» لقب ورکړ. [۱][۲][۳][۴][۵]
بیشاپ په کالج کې د خپلې هغې بل ډول خولۍ له امله چې هره ورځ به یې مولټینو انستیتیوت ته د ۳.۵ مایله (۵.۶ کیلومتره) فاصلې په اندازه پیاده تګ پر مهال په سر کوله؛ پېژندل کېدله. هغې په لاس باندې د توکو په ګنډلو کې مهارت درلود او له هنرونو به یې ستاینه کوله، په داسې حال کې چې له معاصرو هنرونو سره یې لیوالتیا نه لرله. د هغې تفریحي چارې پیاده تګ او په ځانګړې توګه لېک ډیسټریکټ ته سفر کول و؛ په داسې حال کې چې ډېره لږ به له بریتانیا بهر تله. نوموړې همدارنګه د هر نوي کال پیل په لندن کې تېراوه او د اوپېرا او بالیټ په نندارو کې به یې ګډون کاوه او له نندارتونونو څخه به یې لیدنه کوله. د ژوند په وروستیو کې یې چې د آرتریت یا د مفاصلو د التهاب له امله، تحرک ستونزمن شوی و د بیولوژوي او طبابت له تاریخ سره یې لیوالتیا پیدا کړه، خو هېڅکله یې په دې برخو کې کومه لیکنه خپره نه کړه. بیشاپ د سږو د پړسوب د لنډ مهالې ناروغۍ وروسته د ۹۰ کلونو په عمر مړه شوه. د هغې د جنازې مراسم د کالج په عبادت ځای کې ترسره شول او ملګرو یې په لویه کچه د دې د جنازې په مراسمو کې ونډه واخیسته.[۶][۷]
زده کړې
سمولبیشاپ تر اووه کلنۍ پورې په کور کې زده کړې وکړې او له هغه وروسته تر ۹ کلنۍ پورې یوه خصوصي ابتدايي ښوونځي ته لاړه. په ۱۹۰۹ زکال کې هغه مهال چې لس کلنه وه په خپل زیږون ځای منچسټر کې د فیلډن پرمختللي ښوونځي ته لاړه او هلته یې هم درې کاله زده کړې وکړ. هغې د ښوونځي عالي زده کړې د مانچسټر د نجونو په عالي لیسه کې بشپړې کړې. په داسې حال کې چې بیشاپ لیوالتیا لرله د کیمیا په برخه کې زده کړې وکړي خو د فزیک په برخه کې د کافي زده کړو نشتوالی یې په دې معنی و چې نه یې شو کولای خپلې پام وړ زده کړې د کیمیا په ښوونځي کې وکړي. پر ځای یې هغې د ۱۹۱۸ زکال په اکتوبر میاشت کې د منچسټر پوهنتون د بوټو پېژندنې، کیمیا او ژوو پېژندنې په پوهنځي کې نوم ثبت کړ. د ژوو پېژندنې په برخه کې د هغې لومړنی تحصیلي کال له دغې څانګې سره د نوموړې د لیوالتیا او وروسره د ژمنتیا لامل وګرځېد. هغه په عالي درجه د ژوو پیژندنې له پوهنځي څخه فارغه شوه او په ۱۹۲۱ زکال کې یې د لیسانس سند ترلاسه کړ. نوموړې په ۱۹۲۲ زکال کې د ماسټرۍ سند ترلاسه کړ. د لیسانس د زده کړو پر مهال هغې د چینجیو پېژندونکي آر. اې. وارډل (R.A. Wardle) او پروټوژولوژیست جفري لاپج (Geoffrey Lapage) تر نظر لاندې له سیمه ئیزو ویالو څخه په ترلاسه کړو وریځو لرونکو چینجیو څېړنه وکړه. [۴][۸][۸]
د لیسانس له مسلک دوه کاله وروسته؛ وروسته له هغه چې نوموړې له پوهنتون څخه د جان ډالټون د طبیعي تاریخ جایزه ترلاسه کړه هغې د سلطنتي ټولنې د بل غړي، پروټوزولوژیست سیډني جې. هکسون سره په کار پیل وکړ. په ۱۹۳۲ زکال کې یې د مانچسټر پوهنتون څخه د ساینس په برخه کې د ینې د تورونکي پرازیټ اړوند څېړنې په مرسته دوکتورا ترلاسه کړه. په ۱۹۴۱ زکال کې یې له کمبریج پوهنتون څخه د علومو دوکتورا (Sc.D) ترلاسه کړه؛ په داسې حال کې چې هغه مهال دا څرګنده وه چې ښځینه و ته کمبریج د بشپړو زده کړو سند نه ورکوي. [۵][۹]
علمي ژوند
سموللومړنی ژوند
سمولد لیسانس په کچه د بیشاپ کار د هغې لومړۍ لویه څېړنیزه هڅه وه چې له هیکسون سره یې په ګډه د Spirostomum ambiguum د تکثیر اړوند ترسره کړه، چې لوی وریځې لرونکی پرازیټ و او د «چینجي ډوله» په توګه توصیف شوی و. په ۱۹۲۳ زکال کې په منچسټر پوهنتون کې د کار پر مهال بیشاپ د افتخاري څېړونکې په توګه وګمارل شوه. په ۱۹۲۴ زکال کې د کمبریج د ژوو پېژندونکې ډلې د نیم مهالې روزونکې په توګه وټاکل شوه؛ د دغې ډلې له روزونکو دوه مېرمنو څخه یوه یې دا وه چې ځینې مهال به دوی ته ارزښت نه ورکول کېده. د بېلګې په توګه اجازه یې نه لرله چې د نارینه و په څنګ کې د چای څښلو مېز ته کښیني؛ پر ځای به یې د لومړنیو مرستو په بکسونو باندې چای څښلو ته کښېناستلې. همدلته بیشاپ د خپل پوهنځي د یوازنۍ ژوو پېژندونکې په توګه په Spirostomum باندې څېړنې ته دوام ورکړ. [۷][۱۰][۱۱][۱۲]
نوموړې په ۱۹۲۶ زکال کې دغه ځای پرېښود څو له کلیفورډ ډوبل سره د طبي څېړنو په ملي انستیتیوت کې کار وکړي؛ چېرې چې هغې درې کاله کار وکړ. د ډوبل تر نظر لاندې بیشاپ د انسانانو په هاضمه سیسټم کې په پرازیټي امیب باندې د څېړنې پر مهال د خوني امیبونو د اسهال په رامنځته کوونکو ډولونو تمرکز درلود. بیشاپ، ډوبل او پټریک لیډلاو د امتین په څېر د امیب وژونکو درملو په اغیز باندې کار وکړ څو د امیب ناروغیو درملنه پیدا کړي. [۷][۱۳]
مولټینو انستیتیوت
سمولبیشاپ د خپل کاري ژوند ډېره برخه د پرازیټونو د بیولوژي په برخه کې د کمبریج په مولټینو انستیتیوت کې چې په ۱۹۲۹ زکال کې ورته راوګرځېده؛ تېره کړه. دلته د نوموړې کار له ډوبل سره د هغې د څېړنو پراختیا وه، ځکه هغې د لکۍ لرونکو پرازیټونو په هستوي ویش او همدارنګه د هغو په فقاریه او غیرفقاریه ډولونو څېړنه ترسره کړې وه. په منچسټر کې له ایچ. پي. باینون سره د هغې څېړنې د اهلي فیل مرغانو د ینې د تورونکي پرازیټ پېژندنې او طبقه بندۍ ته اړوندېدلې. دغه څېړنه په ینه کې د له منځه تلونکو او ودې کوونکو پرازیټونو د پېژندلو په برخه کې مخکې تلونکی تخنیکي ګام و. بیشاپ او باینون لومړني پوهان و چې هیستوموناس یې جلا کړ او بیا یې د ینې په توریدو کې د هغو رول ثابت کړ. [۷][۹][۱۴]
سرچينې
سمول- ↑ The Guardian–19 May 1990.
- ↑ Goodwin او Vickerman 1992، م. 35.
- ↑ Goodwin او Vickerman 1992، م. 36.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Goodwin او Vickerman 1992، م. 29.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Ogilvie او Harvey 2000، م. 129.
- ↑ Goodwin او Vickerman 1992، م. 37.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ Ogilvie او Harvey 2000، م. 130.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Haines 2001، م. 33.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Goodwin او Vickerman 1992، م. 33.
- ↑ Goodwin 2004.
- ↑ Goodwin او Vickerman 1992، م. 31.
- ↑ Haines 2001، م. 34.
- ↑ Goodwin او Vickerman 1992، م. 32.
- ↑ The Times–22 May 1990.