آزادي غوښتونکی ګوند (متحده ایالتونه)

آزادي غوښتونکی ګوند (LP) په متحده ایالتونو کې یو سیاسي ګوند دی چې د مدني ازادۍ، مداخله ګرایۍ ضد، ازادې سرمایه دارۍ او د دولت د اندازې او لمنې محدودول دودوي. دا ګوند د ۱۹۷۱م کال په آګسټ کې د کولوراډو په وسټمینسټر کې د ډاویډ اف نولان په کور کې د لیدنو په ترڅ کې رامنځته شو، او په رسمي ډول د ۱۹۷۱م کال د ډسمبر په ۱۱مه نېټه د کولوراډو پسرلي کې جوړ شو. د دې ګوند تنظیموونکو د پیاوړي اتریشي ښوونځي اقتصادپوه، مورای روټبارډ، له نظریو څخه الهام واخیست. د دې ګوند رامنځته کېدل تر یوه حده د نیکسون دولت، ویټنام جګړې، اجباري خدمت او فیاټ پیسو معرفي په هکله د اندېښنو له امله وهڅول شو.

دا ګوند په عمومي ډول د ډیموکراټ ګوند د عصري لېبرالیزم او پرمختګ ګرایۍ او همدارنګه د جمهوري غوښتونکي ګوند د محافظه کارۍ پر خلاف، د کلاسیک لېبرال پلیټ فارم هڅوي. ګري جانسون، په ۲۰۱۲ او ۲۰۱۶ز کال کې د دې ګوند د ولسمشرۍ نوماند، ادعا کوي چې آزادي غوښتونکی ګوند له کلتوري اړخه د ډیموکراټانو په پرتله لا لېبرال او له مالي اړخه د جمهوري غوښتونکو په پرتله لا محافظه کاره دی. د هغوی د مالي سیاست موضع ګانو کې د مالیاتو کمول، د کورني عاید خدمتونو (IRS) لغوه کول، د ملي پور کمول، او تر یوه حده د خصوصي خیریه موسسو څخه په ګټې اخیستنې سره  خلکو ته اجازه ورکول ترڅو په ټولنیز خوندیتوب کې برخه وانخلي او هوسا دولت حذفول شامل دي. د هغوی د کلتوري پالیسي موضع ګانو کې غیرقانوني نشه یي توکو ته پای ورکول، د جزایي عدالت اصلاح څخه ملاتړ، د همجنس بازانو له واده څخه ملاتړ، د اعدام سزا ته پای ورکول، او د وسلې مالکیت حقونو څخه ملاتړ کول شامل دي.

له ۲۰۲۱م کال راهیسې، دا ګوند د رای ورکوونکو نوم ثبتونې له نظره په متحده ایالتونو کې دریم لوی سیاسي ګوند دی. د ۲۰۲۰م کال په ټاکنو کې آزادي پالانو د ویومینګ استازو په شورا کې یوه څوکۍ لاس ته راوړه او له ۲۰۰۰م کال راهیسې یې په ایالتي قانون جوړونه کې لومړنۍ بریا ترلاسه کړه. د ۲۰۲۲م کال تر مارچ میاشتې پورې، ۳۵۳ آزادي پالانو ټاکنیز منصب درلود: له هغوی څخه ۲۱۴ کسانو ګوندي منصبونه او ۱۳۹ کسانو یې غیر ګوندي منصبونه درلودل. په واشنګټن ډي سي کې یې د آزادي پالانو نوم ثبتونې احصایې له مخې په ۳۱ ایالتونو کې ۶۹۳۶۳۴ رای ورکوونکو ځانونه د آزادي پالانو په توګه ثبت کړي وو. د یوې ښځې لپاره لومړنۍ ټاکنیزه رایه، په ۱۹۷۲م کال کې د متحده ایالتونو د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د ولسمشر مرستیال لپاره له ګوند څخه د توني ناتان رایه وه چې لامل یې یو بې ایمانه ټاکونکی ملاتړی وو چې له خپلو تمه کېدونکو رایو څخه ولسمشر ریچارډ نیکسون او د ولسمشر مرستیال اسپیرو اګنیو لپاره د آزادي غوښتونکي ټکټ په ګټه تېره نشوه. د کانګرس لومړنی او یوازنی آزادي غوښتونکی غړی جسټین آماش وو، څوک چې په ۲۰۲۰م کال کې د آزادي غوښتونکو ګوند سره یوځای شو او په ۲۰۲۱م کال کې، پس له هغې چې د بیا ټاکنې لټون یې ونه ټاکل، د متحده ایالتونو د استازو کور یې پرېښود.

تاریخ

د آزادي غوښتونکو لومړنی کنوانسیون د ۱۹۷۲م کال په جون کې ترسره شو. په ۱۹۷۸م کال کې، له آلاسکا څخه ډیک رانډولف د لومړني آزادي غوښتونکي ایالتي قانون جوړوونکي په توګه وټاکل شو. د ۱۹۸۰م کال فډرالي ټاکنو وروسته، د آزادي غوښتونکو ګوند د آمریکا خپلواک ګوند او د نیویارک محافظه کاره ګوند (په هغه وخت کې نور لوی فرعي ګوندونه) وروسته د لومړي ځل لپاره د دریم لوی ګوند سرلیک ترلاسه کړ چې راټیټېدو ته یې دوام ورکړ. په ۱۹۹۴م کال کې، له ۴۰ ډېر آزادي غوښتونکي منصوب یا وټاکل شول چې په هغه وخت کې د ګوند لپاره یو ریکارډ وو. د ۱۹۹۵م کال د ګوند لپاره د رای ورکوونکو او غړو نوم ثبتونې د زیاتوالي شاهد وو. په ۱۹۹۶م کال کې، د آزادي غوښتونکو ګوند لومړنی دریم ګوند شو چې په دوه پرله پسې ولسمشریزو ټاکنو کې یې په ټولو ۵۰ ایالتونو کې یې د رایې ورکولو وضعیت خپل کړ. د ۲۰۰۹م کال تر پایه، ۱۴۶ آزادي غوښتونکو ټاکنیز منصبونه درلودل.

ټوني ناتان چې د ۱۹۷۲م کال په ولسمشریزو ټاکنو کې یې د آزادي غوښتونکو ګوند لخوا د ولسمشرۍ مرستیالې په توګه ګډون وکړ، چېرته چې جان هاسپرز د ولسمشرۍ نوماند وو، په متحده ایالتونو کې لومړنۍ ښځینه نومانده وه چې ټاکنیزه رایه یې ترلاسه کړه.

په ۲۰۱۲م کال کې د آزادي غوښتونکو ګوند لخوا د ولسمشرۍ نوماند، د نوې مکسیکو پخوانی والي، ګري جانسون او د هغه مرستیال، پخواني قاضي جیم ګري، د آزادي غوښتونکو ولسمشرۍ نوماندانو په منځ کې ترټولو ډېرې رایې – له ۱.۲ میلیونو زیاتې – لاس ته راوړې. هغه په ۲۰۱۶م کال کې بیاځلي د ولسمشرۍ نوماند شو او دا ځل یې د ماساچوسټ پخوانی والي، ویلیام ولډ د خپل مرستیال په توګه وټاکه. جانسون/ولډ د ۴.۴ میلیون رایو په لاسته راوړلو سره، د ولسمشرۍ ټکټ لپاره د آزادي غوښتونکو ریکارډ مات کړ. هم جانسون او هم جیل سټین، د زرغون ګوند لخوا د ولسمشرۍ نوماند، دواړو په ۲۰۱۶م کال کې ډېر خبري پوښښ درلود، له هغه څخه چې دریم – ګوند به په معمول ډول درلود، ټولپوښتنو ښکاروله چې دواړو نوماندانو په وروستیو ټاکنو کې خپل ملاتړ، په ځانګړې توګه د ځوانو رای ورکوونکو په منځ کې، د پام وړ زیات کړی دی.

د ایالتي مجلسونو او نورو سیمه ییزو ادارو په زمینه کې د آزادي غوښتونکو ګوند د پام وړ ټاکنیزې بریاوې درلودلې. آزادي غوښتونکي له ۱۹۷۸ تر ۱۹۸۴ کاله د آلاسکا د استازو کور په څلورو ټاکنو او همدارنګه په ۱۹۹۲ کال کې د نوي همپشایر عمومي محکمې په څلورو نورو ټاکنو کې بریالي شول. نیل رانډال، یو آزادي غوښتونکی، په ۱۹۹۸م کال کې د آزادي غوښتونکي او جمهوري غوښتونکي دوه ګوندونو سره د ورمونټ د استازو کور په ټاکنو کې بریالی شو. په ۲۰۰۰م کال کې، اسټیو وایلانکورټ د نوي هامپشایر عمومي محکمې په ټاکنو کې چې د آزادي غوښتونکو د رایې پر لیکه یې کار کاوه، ګټونکی شو. د روډ ټاپو ایالت استازی، ډانیل پي ګورډون، له جمهوري غوښتونکو څخه وویستل شو او په ۲۰۱۱م کال کې د آزادي غوښتونکو له ګوند سره یوځای شو. د ۲۰۱۶م کال په جولای او د ۲۰۱۷م کال په جون کې، آزادي غوښتونکي د ۱۹۹۲م کال اوج ته ورسېدل کله چې دوی څلور قانون جوړوونکي لرل، ځکه چې په دې نېټو کې د څلورو بېلابېلو ایالتونو څلور قانون جوړوونکو جمهوري غوښتونکو ګوند پرېښود ترڅو د آزادي غوښتونکو له ګوند سره یوځای شي: د نواډا مجلس استازی جان موره په جنوري کې، د نبراسکا سناټور لاورا ابکه (که څه هم د نبراسکا د قانون جوړونې مجلس په رسمي ډول غیر ګوندي دی) او د نوي همپشایر استازی ماکس ابرامسون په مې میاشت کې او همدارنګه د اوټاه سناټور مارک بي ماډسن په جولای کې. د ۲۰۱۶م کال ټاکنو څرخه کې، ماډسن او ابرامسون د خپلو اړوندو منصبونو ته د ټاکل کېدو لپاره بیا نوماند نشول، په داسې حال کې چې موره پس له هغه چې د آزادي غوښتونکو ګوند په رسمي ډول د مالیه ورکوونکو سټډیوم بودیجې څخه د ملاتړ له امله په هغه نیوکه وکړه، خپله سیالي یې له لاسه ورکړه. ابکه په ۲۰۱۶م کال کې د بیا ټاکنو لپاره ونه ټاکل شو. د نوي همپشایر استازی کالب کیو ډایر د ۲۰۱۷م کال په فبروري کې خپل ګوندي تړاو له جمهوري غوښتونکي ګوند څخه آزادي غوښتونکي ګوند ته بدل کړ. جوزف اسټالکوپ، د نوي همپشایر استازي، په دې هېواد کې له ډیموکراټ ګوند څخه خپله ګوندي اړیکه د ۲۰۱۷م کال په مې کې آزادي غوښتونکو ګوند ته بدله کړه. برانډون فیني، د نوي همپشایر ایالت قانون جوړوونکي، د ۲۰۱۷م کال په جون کې له جمهوري غوښتونکي ګوند څخه آزادي غوښتونکي ګوند سره یوځای شو، دا په ۲۰۱۷م کال کې دریم کس وو چې دا کار یې ترسره کړ او دوی د آزادي غوښتونکو ایالتي قانون جوړوونکو شمېر له مخې په ۱۹۹۲ او ۲۰۱۶م کال کې خپل اوج ته ورسېدل.

د ۲۰۱۸م کال په جنوري کې، د نوې مکسیکو عامه ځمکو کمیشنر، اوبرې ډون جونیور خپل ګوندي تړاو له جمهوري غوښتونکو څخه آزادي غوښتونکو ګوند ته بدل کړ او په تاریخ کې د آزادي غوښتونکو په لومړني صاحب منصب بدل شو.

د ۲۰۲۰م کال په اپرېل کې، د میچیګان استازی جسټین آماش د جمهوري غوښتونکي ګوند څخه له وتلو وروسته او د یوه خپلواک کس په توګه وخت تېرولو وروسته د کانګرس لومړنی آزادي غوښتونکی غړی شو. د ۲۰۲۰م کال په جون کې، آماش د ډیموکراټ ګوند له آیانا پرسلي سره د مینیاپولیس پولیسو یوه افسر له لوري د جورج فلویډ وژنې په ځواب کې د شرایطو وړ معافیت پای قانون معرفي کړ. دا د متحده ایالتونو کانګرس په تاریخ کې لومړنۍ لایحه وه چې د ډیموکراټ ګوند، جمهوري غوښتونکي ګوند او آزادي غوښتونکي ګوند غړو له ملاتړ څخه برخمنه شوه.

په ۲۰۲۲م کال کې د آزادي غوښتونکو ملي کنوانسیون وروسته، د میزس ګوند، یوه پخوانۍ ازادي غوښتونکې ډله، د آزادي غوښتونکو ملي کمیټې په غالبې ډلې بدله شوه.