د ۱۱:۰۱, ۱۵ مارچ ۲۰۱۱ بڼه سرچينې کتل Luckas-bot (خبرې اترې \| ونډې) ۳٬۹۴۵ edits و r2.7.1) (روباټ زیاتول: el:Χαντίθ → تېر توپير		د ۰۳:۰۸, ۸ جون ۲۰۱۱ بڼه سرچينې کتل Xqbot (خبرې اترې \| ونډې) ۷٬۱۴۷ edits و روباټ بدلول: id:Al Hadits; cosmetic changes بل توپير ←
۶ کرښه: د حديثو په اړه د زياتو معلوماتو لپاره لاندې سوال او ځواب مطالعه کړﺉ س : دحديث د علم ځينې اهميتونه ( ارزښتونه ) بيان كړه؟ ج : د حديث علم د شرعي علومو له جملې څخه يو اوچت علم دى، چې په دې علم باندې نور شرعي علوم بناء شويدي، او كه د چا سره ددې علم په باب معلومات نه وي نو په خپله خطاوې كوي او نور هم په خطا كې اچوي، اوكه په خپله خپلې خطاوي ته متوجه شي او كه نشي د سمې او صحيحې لارې څخه وځي، برابره ده كه دا انسان مفسر وي اويا فقيه، اويا اصولي وي او يا مبلغ او يامؤرخ. ځينې به داسې مفسر وي چې د قرآن شريف آيتونه تفسيروي او په تفسيرولو كې له خورا زيات كوښښ څخه كار اخلي، مګر سره دداسې كوښښ او هڅې د صواب (سمې) له لارې څخه وځي او دا له دې سببه چې دغه مفسر د ضعيفو اوموضوعه و ( له ځانه جوړ شوي) احاديثو په رڼا كې اوپه داسې اثر چې له ويونكي څخه ثابت شوى نه وي د آيتونو تفسيريې كړى دى. اوځيني به داسې فقيه وي چې د يوې فقهي مسئلې په ليكلو كې به سوچ او فكر كوي، اودخپل توان په اندازه به غواړى چې دهغې مسئلې په حكم كې حق (صواب) ته ورسيږي، مګر هغه نه بريالۍ كيږي، ځكه چې خپل نظريې په ضعيف حديث باندې بناء كړي دي چې په خپلې غلطۍ نه پوهيږي. همداراز داصولو علماو په نسبت هم (دمثال په توګه) داصول عالم (پوه) به وي ولې يوه قاعده به د اصولو له قاعدو څخه چې ورباندې احكام بناء كيږي جوړ كړي، او په هغې باندې به ددين مسايل بناء كړي، حال داچې دا قاعده به په ضعيف حديث بناء شوي وي، نو په نتيجه كې دغه قاعده او هغه څه چې په دغې قاعدې بناء شويدي هغه به دين ته زيات زيان ورسوي نسبت هغې ګټې ته چې دغه اصولي عالم ور څخه هيلمن دى. (په دي باب د (ضعيف الاحاديث القدسية – لاحمد العيسوى) كتاب وكتل شي.) دغه كار (استدلال په ضعيفو او موضوعو احاديثو باندې) په مبلغينو او خطيبانو كې څومره زيات دى، نو هغه كسان چې ګمان كوي چې خلک – الله تعالې ته نژدې كوي، په داسې حال كې چې هغه به پر رسول اكرم صلى الله عليه وسلم باندې دروغ وايي، او دداسې ويناو نسبت به پيغمبر صلى الله عليه وسلم ته كوي كوم چې پيغمبر صلى الله عليه وسلم هغه ويلي نه دي، دا لاڅه چې پر الله تعالې باندې به درواغ وايي او زيات قدسي احاديث به په داسې حال كې چې هغه ثابت نه دي، الله تعالې ته د هغو نسبت كوي، چې ځينې غير ثابت داسې قدسيو احاديثو كې ښكاره خطاوې شته كوم چې داهل سنت او جماعت دقواعدو او ددين داصولو سره ضديت لري، سربيره په دې چې په داسې ضعيفو قدسيو احاديثو كې د الله تعالې صفت داسې شويدئ چې الله تعالې هغسې دخپل ذات صفت نه دى كړى، نو دوى په دې كار سره ددې مبارك آيت دحكم او معنې لاندې راځې چې الله تعالې فرمايي: ۳۵ کرښه: س : حديث د طريقو (سندونو) دشمير له مخې په څو ډوله ويشل كيږي؟ ج : حديث د طريقو د شمير له مخې په دوه ډوله دى: • متواتر • آحاد س : متواتر حديث څه ته وايي؟ ج : متواتر هغه حديث دى چې د زيات شمير راويانو څخه رسيدلى (روايت شوې) وي او دا دشمير زياتوالى دسند په ټولو طبقو كې وي. چې دهغوى اتفاق په درواغو باندې مستحيل (نه كيدونكى) وي، او هغوى په محسوس امرباندې استناد كړى وي. دتعريف په باب وضاحتونه او پاملرنه: ا - دمتواتر د سندونو شمير ځينې علماو په څلورو، او ځينو په پنځو، او ځينو په لسو، او ځينو په څلويښتو، او ځينو په اوياو او داسې نورو تعيين كړيدى، او هغه شمير چې د زياترو علماو نظر دى هغه دادى: چې شمير دومره وى چې له هغه څخه يقين ترلاسه شي. ددى بيان نسبت جمهورو علماو ته شويدى دتوضيح الأفکار – ٢ / ٤٠٣ ) کتاب ته دې مراجعه وشي. ب - (دا زيات شمير راويانو په محسوس امر استناد كړى وي). ۴۷ کرښه: س : متواتر حديث څو ډوله دى؟ هر يو يې تعريف كړه؟ ج : متواتر دوه ډوله دي: ا - لفظي متواتر: دا هغه تواتر ته وايي چې د حديث لفظ (متن) په تواتر سره روايت شوى وي. ب - معنوى متواتر: سيوطي په خپل كتاب (تدريب الراوي – ٢ / ١٨٠) کې وايي: معنوي متواتر هغه دى چې يوه داسې ډله چې د هغوى اتفاق په درواغو باندې مستحيل وي مختلفې واقعي رانقل كړي وي چې دا مختلفې واقعې په يوه امراو ټكي باندې په تواتر سره يوځاى وي. ۶۳ کرښه: ج : له تاليف شوي كتابونو څخه مو دا لانديني كتابونه ترلاسه كړيدي: ا-"الازهار المتناثرة في الاخبار المتواترة- للسيوطي". ب - نظم المتناثر في الحديث المتواتر- لكتانى. س : آحاد خبر كوم دى؟ ۷۱ کرښه: ج : آحاد خبر په درې ډوله دى: ا- مشهور ب‌- عزيز ت - غريب ۷۹ کرښه: س : عزيز حديث كوم دى؟ ج :عزيز حديث هغه ته وايي، چې په هره طبقه كې دوه راويانو روايت كړى وي، او كيداى شي چې حديث دراويانو له يوه تن څخه عزيز وي، او هغه داسې چې له هغه څخه دوه و راويانو روايت كړى وي. س : غريب (فرد) حديث كوم حديث ته وايي؟ يومثال يي ذكر كړه؟ ۹۲ کرښه: س : حديث د صحيحوالي او دضعيفوالي له حيثه څو ډوله دى؟ ج : هغه چې عمل ور باندې ثابت دى حديث په درې ډوله ويشل كيږي: ا- صحيح ب- حسن ت- ضعيف زياتره پخوانيو علماو حديث په دوه ډوله ويشل او هغه : صحيح او ضعيف و. او هغه چاچې دحسن اصطلاح اضافه كړه هغه ترمذى رحمه الله و او مخكې له هغه څخه دا لفظ ډير لږ استعماليده ۱۲۷ کرښه: [[he:חדית']] [[hu:Hadísz]] [[id:Al Hadits]] [[is:Hadíða]] [[it:Hadíth]]

د "حديث" د بڼو تر مېنځ توپير