له ډیرې پخوا څخه د انسانانو په منځ کې په انفرادي ډول سره د توکو تولید، ویشنهویشنې او د خدمتونو چارو دود درلود، چې دا چارې پخپله د وټې ځیني ډولونه دی،دی. وخوخو په همدې ډول سره د ټولنو په پراخیدلو او د ورځینو اړتیاوو په ډیریدلو سره وټهوټیزې چارې هم پرمختللې کیدلهکیدلې . خوچې په لمړني ځل [[سومر]] یانې 1696 – 1654 کاله مخکې له میلاده (د بابلیانو لرغونی دور) د راګړې ورکړې او پیسو پر بنسټ په لمړۍ ځل وټیز پرمختګ رامنځ ته کړ او تر هغه وروسته بیا [[بابلیان|بابلیانو]] او ورسره شاوخوا نورو نږدی ځنګڅنګ ته ښارونو ښاریانو یې له دوی نه وروسته زوړ وټیز غونډال نور هم پراخه کړ. چې نن زمونږ په اند قواعد او قوانین، په پورونو او نورو وټیزو کړنو کې بلل کیږي، او په سوداګریزو کړنو او خصوصي ملکیتونو پورې اړوند حقوفي قراردانونه او قانوني کودونه.<ref name=Sheila>Sheila C. Dow (2005), "Axioms and Babylonian thought: a reply", ''Journal of Post Keynesian Economics'' '''27''' (3), p. 385-391.</ref>
.
[[Image:BMC 193.jpg|thumb|RIGHT|200px|Greek [[drachm]] of Aegina. Obverse: Land [[turtle]] / Reverse: ΑΙΓ(INA) and dolphin. The oldest turtle coin dates 700 BC]]
