د "وينه لږی" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
نوی مخ: '''وینه لږی''' (انګریزي: Anemia) یا انیمیا په نړی کې د تغذي تر ټولو ستره ستونزه بلل کیږی. دا ناروغي ځوانی ښځی، ...
 
Xqbot (خبرې اترې | ونډې)
و robot Adding: io:Anemio; cosmetic changes
۱ کرښه:
'''وینه لږی''' (انګریزي: Anemia) یا انیمیا په نړی کې د تغذي تر ټولو ستره ستونزه بلل کیږی. دا ناروغي ځوانی ښځی، او واړه ماشومان ډیر اغیزمن کوي.
 
دغه راز په هرو شپږو ښځو کې یوه ښځه د ۸۵ کلنی څخه وروسته پدی ناروغی یوه اخته کیږی. پداسی حال کې چی وینه لږی پخپله نیغ په نیغه د ژوند لپاره ګواښ ندی خو کیدای شی په بدن کې د یوی بلی خطرناکی ناروغی یوه نښه وی.
 
د ۶۵ کلنی څخه وروسته په هرو پنځو کسانو کې چی د اوسپنی د کموالي په انیمیا تشخیص کیږی یو کس د کولمو خطرناکې ناروغی لری. داوسپنی د کموالي انیمیا د ټولو انیمیا ګانو په پرتله عامه ده.
 
== انیمیا څه شی دی؟ ==
 
پدی ناروغی کې وینه نشي کولی چی د بدن انساجو ته په کافی پیمانه اکسیجن ورسوي. دا کیدای شي د وینی د حجرو د کموالی له کبله وی او یا د وینی د سرو حجرو د هیموګلوبین دکمښت له کبله وی.
۱۱ کرښه:
د [[وينه|وینی]] حجری د هډوکو په ماغزو کې جوړيږی او په منځني توګه وروسته د څلورو میاشتو څخه له منځه ځي. کله چی د وینی د سرو حجرو دغه د جوړښت او تخریب موازنه له منځه لاړه شي نو انیمیا منځته راځی- پدی ډول چی یا د هډوکو په ماغزو کې د سرو حجرو تولید کم وي او یا د وینی حجری په چټکی سره تخریبیږی او یا ضایع کیږی.
 
== د انیمیا لاملونه ==
* د هډوکو په ماغزو کې ستونزه
* د اوسپنی کموالی – اوسپنه د هیموګلوبین د جوړښت یو مهم عنصر دی
* د ویټامین B12 او فولیک اسید کمښت ـ دواړه ویټامینونه د وینی د سرو حجرو په تولید کې اړین دي.
* د وینی د لاسه ورکول – لکه په ښځو کې میاشتنی عادت، په بدن کې داخلي خونریزی چی د بیلابیلو ناروغیو له امله منځته راځی.
* انتانی ناروغی لکه ملاریا
* د انیمیا کوم ډول ډیر عام دی؟
* د انیمیا تر ټولو عامه بڼه د اوسپنی د کموالي له امله منځته راځی. د اوسپنی کموالی د هډوکو په ماغزو کې د سرو حجرو لپاره د هیموګلوبین د جوړیدو څخه مخنیوی کوی. دا د دی لامل ګرځی چی جوړ شوي سری حجری واړه او بی رنګه وی او د [[اکسیجن]] د انتقال وړتیا ونلری.
 
ستونزه کیدای شي په خوړو کې د اوسپنی د کموالي له امله هم منځته راشي – د اوسپنی ښی سرچینی میوی، حبوبات لکه [[لوبیا]] او [[غوښه]] دی. دغه راز کیدای شی ستونزه په کولمو کې وي چی کولمی ونشي کړای په ښه توګه اوسپنه جذب کړی د بیلګی په ډول د (Coeliac) په ناروغی کې- پدی ناروغی کې هاضمه د ګډوډی سره مخامخ کیږی.
۲۶ کرښه:
د اوږدی مودی لپاره د [[اسپرین]] (Aspirin) او دی ته ورته د ځینو نورو التهاب ضد درملو کارول هم د معدی او یا کولمو د خونریزی لامل ګرځی.
 
== د وینه لږی اعراض او نښی ==
 
د ستړتيا او د زړه د چټک ضربان احساسول د لومړنیو اعراضو څخه دي. نوری ستونزی سالنډی او سرڅرخی دي.
۳۶ کرښه:
د اوسپنی د کموالی له امله د اوږدی مودی انیمیا کولی شي یو سلسله نوری ستونزی منځته راوړی، لکه:
 
* په ژبه کې د سوزش یا د سوځیدنی احساس
* د خولی او ستونی وچوالی
* د خولی په شاوخوا کې زخمونه
* د لامسی د حس ګډوډیدل
* د ډوډی په تیرولو کې ستونزه
* د سر د ویښتانو ماتیدنه او د لاسه ورکول
 
په ځوانانو کې د شدیدی وینه لږی اعراض او نښی دومره ژر نه لیدل کیږی خو په زړو وګړوکې ددی ناروغی نښی نښانی ډیر ژر تر ترسترګو کیږي چی لامل يي د زړو خلکو په عضلاتو، ماغزو او نورو غړو کې د وینی زیرمو کموالی بلل کیږي.
 
== درملنه ==
 
په ډیرو پیښو کې چی وینه لږی د اوسپنی کموالي له امله منځته راځي، وینه لږی د اوسپنی د ټابلیټونو او یا پیچکاری (ستنی) سره تداوي کیږي. دغه راز په شدیدو پښو کې چی د اوسپنی کمښت بی دریغه زیاته وي نو بیا ناروغ ته وینه ورکول کیږي.
 
== سرچينې ==
{{reflist}}
 
** http://www.afghanjirga.net/medicalbooks/instructions/index.php?pid=55
 
[[وېشنيزه:روغتيا]]
[[وېشنيزه:ناروغی]]
 
 
[[ar:فقر دم]]
[[bat-smg:Anemėjė]]
[[bg:Анемия]]
[[bn:রক্তশূন্যতা]]
[[bs:Anemija]]
[[bg:Анемия]]
[[ca:Anèmia]]
[[cs:Chudokrevnost]]
[[da:Anæmi]]
[[de:Anämie]]
[[et:Aneemia]]
[[el:Αναιμία]]
[[en:Anemia]]
[[eo:Anemio]]
[[es:Anemia]]
[[eoet:AnemioAneemia]]
[[eu:Anemia]]
[[fa:کم‌خونی]]
[[fi:Anemia]]
[[fr:Anémie]]
[[kohe:빈혈אנמיה]]
[[hi:रक्ताल्पता]]
[[hr:Anemija]]
[[id:Anemia]]
[[ia:Anemia]]
[[id:Anemia]]
[[io:Anemio]]
[[it:Anemia]]
[[heja:אנמיה貧血]]
[[kk:Анемия]]
[[ko:빈혈]]
[[ku:Anemî]]
[[la:Anaemia]]
Line ۸۸ ⟶ ۹۱:
[[ms:Penyakit anemia]]
[[nl:Bloedarmoede]]
[[jann:貧血Anemi]]
[[no:Anemi]]
[[nn:Anemi]]
[[pl:Niedokrwistość]]
[[pt:Anemia]]
[[ro:Anemie]]
[[ru:Анемия]]
[[sqsh:AnemiaAnemija]]
[[simple:Anemia]]
[[sk:Anémia]]
[[sq:Anemia]]
[[sr:Анемија]]
[[sh:Anemija]]
[[fi:Anemia]]
[[sv:Anemi]]
[[tr:Kansızlık]]
[[uk:Анемія]]
[[vi:Thiếu máu]]
[[zh:贫血]]
[[zh-yue:貧血]]
[[bat-smg:Anemėjė]]
[[zh:贫血]]