د "ابي نصر الفارابي" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
د سمون لنډیز نسته |
د سمون لنډیز نسته |
||
۱ کرښه:
{{فيلسوف-مالوماتبکس
فارابي بشپړ نوم ابو نصر محمد بن محمد بن اوزلق، او په فارابي سره پېژندل كېږي. پلاريې محمد اوزلق بن ترخان د پوځ سپه سالار ؤ. د اټكل له مخې په ۸۷۰زېږيز كال چې له ۲۵۹هجري سره سمون خوري د نني افغانستان د فارياب ولايت په وسېج نومي كلي كې زېږېدلې دى. دې د درېيمې او څلورمې هجري پېړيو له نوموړيو فلسفيانو څخه شمېرل كېږي. دده زيات شهرت د ارستو د ثارو له شرحو له وجې دى. نو د همدې شرحو او د ارستو په كتابونو د لمنليكونو له وجې په دوهم ښوونكي (معلم ثاني) مشهور شو. ده له مرګ څخه مخكې د (الجمع بين الرايين))، (اغراض مابعدالطبيعه ارسطو)، (فصول الحكم) او (احصاء العلوم) په څېر نادره ليكلي كتابونه پرېښي. فارابي د خپل عمر په ۸۰يم كال د ۳۳۹هجري كال (۹۵۰ز) د نننۍ سوريي په پلازمېنه دمشق كې په حق ورسېد او هورې خاورو ته وسپارل شو. ▼
<!-- Scroll down to edit this page -->
<!-- Philosopher Category -->
| سيمه = د ختيځ فيلسوف
| پېر = منځنی پېر
| color = #B0C4DE
<!-- Image and Caption -->
| image_caption =
<!-- Information -->
| نوم = '''ابو نصر محمد بن محمد بن اوزلق''' ('''الفارابي''')|
| زېږېدنه = ۸۷۰ زپ / ۲۵۹ ه.پ
| مړينه = ۹۵۰ زپ / ۳۳۹ ه.پ
| ښوونځی-دود = <small>[[سني]<br></small>
| اهمې لېوالتياوې= [[Metaphysics]], [[منطق]], [[اخلاق]], [[طب]], [[فيزيک]], [[شمېرپوهنه]], [[ستوري پېژندنه]], [[دينيات]]
| اغېزمن شوی له = [[ارسطو]], [[Neoplatonism]], [[الفارابي]]
== ژوند ==▼
| اغېزمن کړي = [[ابن رشاد]], [[عمر خيام]], [[توماس اکويناس]], [[البرټوس مګنوس]]
| د ياد وړ کارونه =
}}
<font face="Tahoma">
▲فارابي بشپړ نوم ابو نصر محمد بن محمد بن اوزلق، او په فارابي سره پېژندل كېږي. پلاريې محمد اوزلق بن ترخان د پوځ سپه سالار ؤ. د اټكل له مخې په ۸۷۰زېږيز كال چې له ۲۵۹هجري سره سمون خوري د نني افغانستان د فارياب ولايت په وسېج نومي كلي كې زېږېدلې دى. دې د درېيمې او څلورمې هجري پېړيو له نوموړيو فلسفيانو څخه شمېرل كېږي. دده زيات شهرت د ارستو د ثارو له شرحو له وجې دى. نو د همدې شرحو او د ارستو په كتابونو د لمنليكونو له وجې په دوهم ښوونكي (معلم ثاني) مشهور شو. ده له مرګ څخه مخكې د (الجمع بين الرايين))، (اغراض مابعدالطبيعه ارسطو)، (فصول الحكم) او (احصاء العلوم) په څېر نادره ليكلي كتابونه پرېښي. فارابي د خپل عمر په ۸۰يم كال د ۳۳۹هجري كال (۹۵۰ز) د نننۍ سوريي په پلازمېنه دمشق كې په حق ورسېد او هورې خاورو ته وسپارل شو.
▲== ژوند ==
'''د ژوند لومړې پړاو:'''
فارابي د ژوند په لومړۍ لسيزه كې د خپل پلار سره چې د پوځ سرلښكر ؤ د بغداد په لور چې په هغه وخت كې د پوهې او تمدن كور ؤ وخوځېد. هورې يې د وخت له نامتو ښوونكو څخه ادبي، مطقي، فلسفي، اورياضي علوم ترلاسه كړل. له بغداد څخه د حلب امير سيف الدوله په دربار كې د سلاكار په توګه پاتې شو، د سېف الدوله ستاېنه يې په خپلو شعرونو كې كړې، د نوموړي امير له مړيني څخه وروسته د دمشق په لور وخوځېد او ترمرګه هملته پاتې شو.
==اخلاق او ژوند ==
فارابي د سپېڅلي نفس خاوند ؤ، له دونيادارۍ څخه به يې ځان لرې ساته، په لږ څه به يې بسيا كوله، ساده ژوند يې خوخاوه، د ورځيني خرڅ يې دا حال ؤ چې د امير سېف الدوله له اړخه چې ورته كومې اسانتاوې برابرې شوې وي، له څلورو درهمه سپين زرو څخه پرته هېڅ هم نه اخيستل. د ورځې به د د مشق دښار په بڼونو كې د يخو چينو او سيورو لاندې له خپلو زده كوونكو او ملګرو سره وخت تېراوه، په ژوند كې دومره اقتصادي ؤ چې د شپې له مخې به يې د ساتونكو د څراغونو ته شپه تېروله او خپل ليكل به يې كول.
د ژود تر آخره نه د كوم كور خاوند شو نه د د مال او دارايۍ، چې دا يې د فقيرانه او ملنګۍ يوه ښكاره ثبوت دى.
Line ۱۹ ⟶ ۳۶:
== خوراك ==
د حكيم فارابي د ژوند په څېر د هغه خوراك هم ساده مګر رنګين ؤ.
په خوراك كې به يې تل د (حملان) د زړونو او ځيګر خوروا خوړله، او د رېحان شراب به يې څښل.
Line ۳۳ ⟶ ۴۹:
== زده كړې ==
فارابي له كندي څخه وروسته د اسلامي نړۍ لوى فلسفي پېژندل كېږي.
فارابي د عباسي لـښكرو سره بغداد ته په رسېدو سره دعربي ژبې زړه كړې ته ملا وتړلهو د عربي ژبې له زړه كړې څخه وروسته يې له رنځپوهوه ابو البشر متى بن يونس څخه مطق زده كړ. په ځانګړي ډول: ۱- اېساغوجي، ۲- قاطيغورياس (المقولات او ۳- پارمېنياس (العباره) يې له روبېل څخه زده كړل. همدارنګه يې د قياس په نامه كتاب له ابن يحيى المروزي څخه زده كړ. دا ټول ذكر شوي كتابونه د ارستو ليكنې وى.
Line ۴۲ ⟶ ۵۷:
== د فارابي فلسفه ==
فلسفه فارابی آمیزهای است از حکمت ارسطویی و نو افلاطونی که رنگ اسلامی و به خصوص شیعی اثناعشری به خود گرفته است. او در منطق و طبیعیات، ارسطویی است و در اخلاق و سیاست، افلاطونی و در مابعدالطبیعه به مکتب فلوطینی گرایش دارد.
د فلسفې يووالې
Line ۵۷ ⟶ ۷۰:
== د فارابی پوهنيز دور او اثار ==
'''د فارابي پوهنيز مصروفيتونه او ليكلي اثار په لاندې ډول دي:'''
Line ۹۶ ⟶ ۱۰۷:
** دانشنامهٔ رشد
** تاريخ نظريات فلسفي، ليكوال پوهنمل بصير كامجو، بنشګاه انتشارات ميوند، كابل- افغانستان
[[Category:مسلمان فيلسوفان]]
| |||