د "ميترو" د بڼو تر مېنځ توپير

'''ميترو''' يعنیيانې تر ځمکیځمکې لاندیلاندې برقید ياوسپنې لارو برېښنايي گاډیرېلگاډو دلرونکی ترافيک[[لېږندوی]] د(ټرانسپورټ) لېږدچارودی څخهچې ديلومړی چیځل يې د ١٨٩٠ ز [[کال]] د دسمبر[[ډيسمبر]] په اتمه۸ نيټهنېټه د لومړی ځل لپاره[[انگلستان]] په [[پلازمېنه]] [[لندن]] کیکې په کار ولويدپيل اووکړ. ورسپیتر پهدې وروسته پر ١٨٩٨ ز کال په [[پاريس]] کی،کې، پهپر ١٨٩٧ ز کال په [[د امريکا متحده ايالات|امريکا]] کی،کې، پهپر ١٩٠٢ ز کال په [[آلمانالمان]] کی،کې، پهپر ١٩٣٥ ز کال په [[مسکو]] کیکې، ، پهپر ١٩٥٤ ز کال په [[کاناډا|کانادا]] کیکې، پهپر ۱۹۷۴ کالز کیکال په [[پراگ]] کیکز او پهپر ١٩٦۴ ز کال يې په [[بېجنگ|بېجينگ]] کی همکې د دوه ويشتو۲۲ کيلومترو په اوږدوالیاوږدوالي د [[د خلکوچين جمهوريولسي چينجمهوريت|چين]] لومړیکې ميتروجوړې جوړشوې شوياو دی،په کار واچول شوې. د يادونیيادونې وړ خبره دا ده چیچې ميترو د [[د خلکو جمهوري چين|چين]] تر مرستیپه لاندیمرسته په [[تهران]] کیکې هم جوړه او د سيلانيانووگړيو په وړلولېږد راوړلورالېږد يیيې پيل کړی٠وکړ. پرته له ميترو څخه د تيری۲۰ پيړی[[پيړۍ]] په شپږمه لسيزه کیکې د اروپايیاروپايي پرمختللو هېوادونو په ښارونو کیکې د سيلانيانووگړيو د زياتوالیزياتوالي له املهلامله د [[ټرام|ټرام گاډی]] پر بنسټ او د ميترو د ښيگڼیښيگڼې په منلو سره د سپک ريل په واسطه برقیبرقي گاډی تر استفادیگاډي لاندیږارږل راغلل،شوه. د سپک ريل په وسيله اورگاډی د ځمکیځمکې پهله سطحپاسه باندیتگ حرکتراتگ کویکوي او هرهره ساعتگړۍ له لسو زرو څخه تر ديرشو زرو تنو پوریپورې سيلانيانوگړي ليږدوی٠لېږدوي. دغه ډول گاډی هرهره ساعتگړۍ ديرش يا څلويښتو کيلوڅلويښت مترهکيلومتره لارهلار وهلی شی، خو د جوړيدو لگښت يیيې له ميترو څخه دوه په دريمه يا نيمه برخه ارزان دی او داسیداسې ښيگڼیښيگڼې لریلري چیچې د حرکت په وخت کیکې يیيې زوږ اوغږاو غږ ټيټ، د سيلانيانوسورلۍ لپاره ډېر ارام او چټک دی ،دی، چاپيريال ته هيڅ ککړتيا نه رسوی،رسوي، د استفادی موده يی اوږده او د سيلانيانو د وړلو راوړلو اندازه يی زياته او اداره يی هم ساده ده او داسی نوری ښيگنی٠ د چين په شانگهای کی د چين لومړی اوسپنيزه سپکه پټلۍ څو کاله دمخه جوړه شويده٠ له ميترو او سپک ريل گاډی څخه پرته د بېلا بېلو هېوادونو په ښارونو او د ښارونو ترمنځ اوسپنيزی لاری هم غزيدلی دی ځکه چی د ميترو په پرتله د اوسپنيزی لاری په واسطه د مسافرو د وړلو را وړلو اندازه ډېره زياته ده او هر ساعت تقريبأ له څلويښتو زرو څخه تر شپيتو زرو تنو پوری مسافر وړلی شی چی دغه شمېر د ميترو په پرتله يو نيم برابر دی٠ ميترو يوازی د ښار د مرکزی سيمی تر ځمکی لاندی د سيلانيانو لپاره خدمت کوی، خو ښاری اوسپنيزه لاره د ښار په شاوخوا کی غزيږی٠ د سپک ريل په واسطه له گاډی او ښاری اورگاډی څخه مقناطيسی گاډی ډېری عصری ترانسپورتی وسيلی دی او په [[جاپان]] او [[آلمان]] کی تر ازمويښتی استفادی لاندی راغلی دی٠