د "عبدالصمد خان اڅکزی" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
د سمون لنډیز نسته
د سمون لنډیز نسته
۴۸ کرښه:
}}
 
'''عبدالصمد خان اڅکزی''' (زوکړه د ۱۹۰۷ ز [[کال]] د [[جولای]] ۷ -د ۱۹۷۳ ز کال د [[ډيسمبر]] ۲) (په انگرېزي: ''Abdul Samad Khan Achakzai'') د سهېليسويلي [[پښتونخوا]] يو مخورنامتو ولسي مبارز، سياسي مشر او نامتو ادبيملي شخصيت وو. هغه د خپلو سياسي فعاليتونو او په سياست کې د ښکېل پاتې کېدو په سبب د برتانيوي هند د واکمن حکومت لخوا او بيا وروسته د پاکستاني حکومت لخوا په وار وار زنداني شوی. نوموړی د انجمن وطن په نامه د يوه ولسي غورځنگ مشر او بنسټگر ؤ چې بيا دغه ولسي غورځنگ د [[هند]] د کانگرېس ليکوال[[گوند]] اووو. خدايي خدمتگارو له خوا په رسميت وپېژندل شو.
 
 
 
== مخينه او زده کړې ==
Line ۵۷ ⟶ ۵۹:
اڅکزی په ۱۹۳۰ ز. کال [[هند]] ته ولاړ او د [[لاهور]] د کانگرېس په کلنۍ غونډه کې يې گډون وکړ. په دې غونډه کې يې د ښکېلاک ضد شعارونه او خبرې واورېدې، کله چې بېرته کور ته راستون شو په حال او احوال کې يې بدلون راغلی وو. دغه حال يې محمد ايوب خان اڅکزي او خپل ورور عبدالسلام خان ته بيان کړ، چې دوی درې واړو د يوې ملي سياسي ټولنې په جوړېدو لاس پورې کړ. کله چې انگرېزان د دوی له فعاليت څخه خبر شول، د دوی دغه گوند يې غير قانوني وباله او درې واړه يې بنديان کړل. کله چې هغوی له بنده خوشې شول، نو پر ۱۹۳۲ ز. کال يې په سوېلي پښتونخوا کې د يوه سياسي مرکز په جوړولو لاس پورې کړ، چې د همدغه کال په ډېسمبر کې د سند او سوېلي پښتونخوا په پوله په يعقوب آباد نومې سيمه کې د انجمن وطن په نامه د خان عبدالصمد خان په مشرۍ د يوه ولسي تحريک بنست کېښود. دغه انجمن د هند د کانگرېس او د خدايي خدمتگارو لخوا په رسميت وپېژندل شو. نوموړي په ۱۹۳۶ ز. کال کې په خپل شخصي لگښت يوه چاپخونه هم رانيوله او د ۱۹۳۸ ز. کال په جنوري کې يې په پښتو او اردو ژبو د استقلال اخبار چاپ او خپور کړ. دغه اخبار په ۱۹۵۰ ز. کال کې د [[پاکستان]] د حکومت لخوا مصادره او ضبط شو او په خپله عبدالصمد خان زندان ته ولاړ. کله چې هغه له بند نه خلاص شو نو بيا يې دوه نور گوندونه هم جوړ کړل چې يو يې د ورور پښتون او بل د اسمان گل په نامه يادېده. د لومړي گوند مشري پخپله د صمد خان پر غاړه وه او د دويم مشري يې شهزاده عبدالکريم خان بلوڅ کوله.
 
په ۱۹۳۹ ز. کال کې چې د ملي خوداراديت څپې څپڅپانده وې د پاکستان پوځي حکومت د هغو د آرامولو او له منځه وړلو په خاطر بنديزونه لگولي وو او خان يې د مارشل لا له قوانينو څخه د سرغړونې په تور ۱۴ کاله بندي کړ.
هغه د خپلو سياسي فعاليتونو او په سياست کې د ښکېل پاتې کېدو په سبب د برتانيوي هند د واکمن حکومت لخوا او بيا وروسته د پاکستاني حکومت لخوا په وار وار زنداني شوی. نوموړی د انجمن وطن په نامه د يوه ولسي غورځنگ مشر او بنسټگر ؤ چې بيا دغه ولسي غورځنگ د [[هند]] د کانگرېس [[گوند]] او خدايي خدمتگارو له خوا په رسميت وپېژندل شو.
 
== ادبي هلې ځلې ==