د "ملاريا" د بڼو تر مېنځ توپير

 

ددې ناروغۍ علت د پروټوزون يو ډول پرازيت دی چې د پلازموډيم '''[[Plasmodium]]''' په نامه يادېږي. ددغې ناروغۍ ترټولو خطرناکه ډول د [[پلازموډيم فالسيپارم]] او د [[پلازموډيم وايوېکس]] له کبله پېښه شوې ملاريا ده، خو ددغه [[پرازيت]] نور اړونده توکمونه لکه پلازموډيم اواله او پلازموډيم مالاريا هم انسانان په ناروغۍ اخته کوي. د پلازموډيم د توکمونو دغې ډلې ته چې انسانان په ناروغۍ اخته کوي، د مالاريا پرازيتونه وايي.

 

دا پلازموډيم د يو ډول ښځينه غوماشې چې د انافېلس '''[[Anopheles]]''' په نامه يادېږي، هغه وخت انسانو ته ورځي. کله چې دغه غوماشه خلک وچيچي نو دا پرازيت د انسان وينې ته ورځي او په ډېر لږ وخت کې د وينې په سره توکو کې وده کوي چې پدې مهال ناروغ تبې کوي، د وينې د کمښت سره مخامخ کېږي، د يخ د احساس سره سره رېږدي، او په ژورو پېښو کې دا ناروغي د زکام د ناروغۍ ورته نښې هم ښکاره کوي چې ددغې ناروغۍ پرمختيون سره کوما او مړينه هم پېښېدلای شي. کله چې ملاريا په ګرمو هېوادونو کې ډېر ليدل کېږي لکه په افريقا، هندوستان، پاکستان، لاتين امريکا، جنوبي آسيا، شرقي اسيا او همداسې زمونږ په ګران هېواد افغانستان کې د ملاريا ناروغي شته.<br>