'''د امریکا متحده ایالتونه''' یا (متحده ایالتونه، امریکا، آمریکا) په انگلیسی کی (United States of America, the U.S., USA, America) یو فدرالي جمهوری [[هېواد]] دی چی له پنځوسو ایالتونو او یو فدرالي ولسوالۍ څخه جوړ شوی دی.
د دې هیواد ډیری برخه د [[شمالی امریکا]] پر لویه وچه کی پرته ده. د دې هېواد اته څلویښت ایالتونه او یوه فدرالي ولسوالۍ د اتلاس (Atlantic) او ارام اقیانوس (Pacific) سمندرنو تر منځ پراته دي. دا هېواد شمال کی له [[کاناډا]] او په سویل (جنوب) کې له [[مکسیکو]] هیواد سره گډه پوله لري. [[د الاسکاآلاسکا ایالت]] د شمالي امریکا د لويې وچی په شمال ختیځ کی موقعیت لري چی [[روسیه]] یی لویدیځ کی پرته ده. د هواای (Hawaii) ایالت د ارام اقیانوس په منځ کی موقعیت لري چی هر [[کال]] د [[نړۍ]] ډیر سیلانیان د تفریح لپاره دی ایالت ته راځي. ۳،۷۹ میلیون مربع مکعب مساحت او څه باندی ۳۰۸ میلیونو وگړیو په درلودلو سره د امریکا متحده ایالتونه په نړۍ کی دریم یا څلورم لوی هیواد دی. دا یو له هغه هیوادونو څخه دی چی پکی بیلابیل ډول کلتورونه او د نړی له مختلفو هیوادونو څخه کډوال شته. ددی هیواد لمړني اوسیدونکی د [[اسیا]] د لویې وچی استوگن ول. له [[اروپا]] سره د جنگونو او ناروغیو له امله د امریکا اصلی اوسیدونکو تعداد کم شو. د امریکا متحده ایالتونه د بریتانی دیارلسو مستعمرو په حلو ځلو کشف شوه. د ۱۷۷۶ کال د جولای میاشت په ۴ مه هغوی خپلواکي اعلان کړه چی وروسته په دې وتوانیدل چی یوه هماهنگه اتحادیه تاسیس کړي. د امریکا په انقلاب کی چی لمړې بریالې جگړه وه دغو یاغی ایالتونو وشو کولای چی د بریتانی امپراتوری ته ماتې ورکړي. د امریکا اوسنی [[اساسي قانون]] د۱۷۸۷ کال د سپټمبر د میاشتی پر ۱۷ مه نیټه ترتیب شو. په ۱۹ مه پیړی کې امریکا وشو کولای چی د فرانسی، [[هسپانیا]]، [[بریتانا]]، [[مکسیکو]] او روسیې څخه ځمکه وگټی او د ټکساس او هواای جمهوریتونو سره یی ضمیمه کړي. د ایالتونو د حقوقو پر سر او د مریتوب د سیستم د پراخولو پر سر د شمال او سویل (جنوب) ایالتونو د مناقشو په نتیجه کی د امریکا د ۱۸۶۰ کال کورنۍ جگړې پیل شوې. دغه جگړی د شمال په گټه پای ته ورسیدې چی له امله یی د مریتوب سیستم او دایالتونو د بیلولو پلانونه د تل لپاره له منځه ولاړل. د امریکا بریالیتوبونو د هسپانیی او امریکا په جگړه کی او په [[لومړۍ نړیواله جگړه]] کې دې هېواد ته د نړۍ د پیاوړو پوځي هېوادونو په لیست کی ځای ورکړ. [[دویمې نړیوالې جگړې]] څخه د نړۍ لومړۍ اتومی اسلحه لروونکی هېواد په توگه راووت او د ملگرو ملتونو په [[امنیت شورا]] کی یې د تل لپاره غړیتوب واخیست.
