د "کونړ ولايت" د بڼو تر مېنځ توپير

'''د کونړ ولایت''' ''([[انگرېزي ژبه|انگرېزي]]: kunar)'' د [[افغانستان]] له ۳۴ ولایتونو څخه یو ولایت دی، چې ختیڅهختیځه برخه کې موقعیت لري.

دا ولایت له گاونډي [[پاکستان]] سره په پوله پروت دی. منڅۍمنځۍ (مرکز) یې د اسد اباد ښارگوټېښارگوټى دی.

کونړ دپخوانيو مورخانومٶرخانو په اثاروآثارو کي کنړ، کنير، کهويس (Khoes)، کونر (kunar) ، کولو، کونړ، کونر او داسي نورو په نومونو راغلي دي.

په دي نوم کې هم درنورود نورستانىنورو نورستاني کلمو او نومونو په شان چي په نورو ژبو کې يي(له)،(په) (ړ) او ښتلياوښتلي بدلون راغليراغلى ديدى او په کونړ يى شهرت پيدا کړيکړى ديدى.

تاريخىتاريخي اسنادو ځينيځينې نور شواهد داسيداسې ښيښائي چيچې ډير پخوا د کنړ دره له غرونو څخه نيولي ان دکنړ د [[سيند]] دغاړوپوري په گنوځنگلونوگڼوځنگلونو پټه وه ، چي زياتره پوټي يي، ښونان اوغوړا څکي وو، د دي ډولونود موجوديت د ثبوت د پاره به دا کافي وي چي وويل شي کله چي [[سلطان محمود غزنوي]] د لومړي ځل لپاره د اسلامي فتوحاتو په لړ کي د کونړدکونړ ديد دې دريدرې په خوله کي د [[کابل]] له سيند څخه راپوريراپورې ووت دنور او قيرات په درويي حملي کولي نو يي د خپل لښکر سره دنجارانو، آهنگرانو، سنگ تراشانو اونور کسبگرانو ډلي هم را واخستليواخيستلي ترڅو چي د ځنگل وني اوبوټي ووهي، تيږي ماتي کړي او د خپل لښکرد پرمختگ د پاره لاره جوړه کړي.

د يو بل مستند دليل له مخي چي ددغو دوو ډولونو عموميت ته مصداق ورکوي هغه دا دي: کله چه د کونړ د ناوي د ښکتنيو او هوارو برخو پخواني کورونه وکتل شي دهغوۍ دکوټو په چتونو کي د ډاگو (دستک) د پاسه د دړو پرځاي د ښونانو او غوړاڅکو لښتي اچول شيشوي دي چي پورتني دواړه تاريخي او عيني شواهد په دي دلالت کوي چي په رښتيا سره په پخوانيو زمانوکې د کونړ دره په تيره بيا د کونړ د سيند د شمال شاوخوا په ځنگلونو پټه او زياتره وني يي همدغه ښونان او غوړاڅکي وو، او زما ديادو خبره ده چي زموږ دسيمي (نرنگ) دغرونو لمني ان تر سمي پور يپورې د ښونانو او څيړيو او نورو ونو پټيپټې وي،وې، نوځاي يي درلود چي نورستانيانو هغه د ښوونو په نامه ياده کړي ده.