د "انګولا" د بڼو تر مېنځ توپير

'''آنگولا''', په رسمي توگه '''د آنگولا جمهوريت''' ({{lang-pt|República de Angola}}, {{IPA-pt|ʁɛˈpublikɐ dɨ ɐ̃ˈɡɔlɐ|pron}}; {{lang-kg|Repubilika ya Ngola}}), په سوېل-منځنۍ [[افريقا]] کې يو هېواد دی چې په سوېل کې د [[نامېبيا]]، په سهېل کې داو [[کانگو ډيموکراټيک جمهوريت]]، په ختيځ کې د [[زامبيا]] هېواد او په لوېديځ کې يې سمندري پوله [[اطلس سمندر]] ته ورغځېدلې. د [[کابيندا]] ولايت چې د دې هېواد يو [[Enclave and exclave|exclave]] دی، د کانگو جمهوريت او د کانگو ډيموکراټيک جمهوريت سره گډه پوله لري.

له ۱۶مې پېړۍ نه تر ۱۹۷۵ ز. کال پورې آنگولا د پورتگال هېواد يوه مستعمره وه. د خپلواکۍ نه وروسته، پدې هېواد کې د کورنۍ جگړې يوه سخته څپه پيل شوه چې له ۱۹۷۵ ز. کال نه تر ۲۰۰۲ ز. کال پورې وغځېده. دا هېواد د [[افريقا]] په وچه کې د [[نفت]] او [[الماس]] دويم لوی توليدونکی هېواد دی، خو پدې هېواد کې لا د ژوندي پاتې کېدو کچه ډېره ټيټه او د ماشوم د مړينې کچې ډېره لوړه اټکل شوې او د نړيوال وېش له مخې دا هېواد د اوسېدو په ډېر يو بد حالت کې گڼل شوي <ref>{{en icon}} [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html, Life expectancy at birth], [[www.cia.gov]] (2009)</ref>. د ۲۰۰۶ ز. کال د اگسټ په مياشت کې د [[Front for the Liberation of the Enclave of Cabinda|FLEC]] د سياسي چارواکو او په سهېل کې د کابيندا ولايت د يوه بېلتونپالې گوريلايي ډلې تر مېنځ د سولې يو تړون لاسليک شوی، چې تر اوسه پورې دا تړون فعال دی.<ref>{{pt icon}} [http://noticias.uol.com.br/ultnot/lusa/2008/06/04/ult611u78130.jhtm Angola mantém presença militar reforçada em Cabinda], [[UOL.com.br]] (4 June 2008)</ref> آنگولا کې ۶۵٪ نفت د دې هېواد د خپلې سيمو نه ترلاسه کېږي او پاتې نور د باندنيو هېوادونو نه ورته راځي.