|
[[دوسیه:Suisse cantons.svg|چپه|غوندې|250px|د سویس کانتونونه]]
'''دسویس کانتون'''، [[کانتونونه]] [[فدراسیون|فدرال دولت]] [[سویس]] دي چې شمیری ۲۶ عدد دی.
له [[سولی]] نه (۱۶۴۸) تر جوړښت د فدرال دولت په ۱۸۴۸، کال کې هرکانتون یو خپلواک کانتون وو او څپل مرز، بیرغ، او پوځ یې لره.
وروستی جوړ شوی کانتون، [[یورا کانتون]] دی چې په ۱۹۷۹ کال کې له [[برن کانتون]] جدا شو.
{| class="sortable wikitable"
! scope="col" | نښان
! scope="col" | [[لنډ نوم]]
! scope="col" | کانتون
! scope="col" | [[د سویس جوړښت تاریخ|د د جوړښت تاریخ]]
! scope="col" | مرکز
! scope="col" | نفوس{{Ref|1}}
! scope="col" | مساحت (km²) {{Ref|2}}
! scope="col" | [[د وګړو تراکم]] (per km²) {{Ref|3}}
! scope="col" | [[د سویس برخي|د برهی شماره]]{{Ref|4}}
! scope="col" | [[رسمی ژبه]]
|-
! [[دوسیه:Wappen Zürich matt.svg|25px|Coat of arms of Zürich]]
| style="text-align: center;" | ZH
! scope="row" style="text-align: right;" | [[زوریخ کانتون|زوریخ]]
| style="text-align: center;" | ۱۳۵۱
| [[زوریخ]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-ZH|CH-ZH}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|ZH}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۷۰۱
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۷۱
| [[ ژبه الماني|الماني]]
|-
! [[دوسیه:Wappen Bern matt.svg|25px|Coat of arms of Bern]]
| style="text-align: center;" | BE
! scope="row" style="text-align: right;" | [[برن کانتون|برن]]
| style="text-align: center;" | ۱۳۵۳
| [[برن (ښار)|برن]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-BE|CH-BE}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|BE}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۵۸
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳۸۳
| [[ ژبه الماني|الماني]]، [[فرانسوي ژبه|فرانسوی]]
|-
! [[دوسیه:Wappen Luzern matt.svg|25px|Coat of arms of Luzern]]
| style="text-align: center;" | LU
! scope="row" style="text-align: right;" | [[لوزرن کانتون|لوزرن]]
| style="text-align: center;" | ۱۳۳۲
| [[لوزرن]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-LU|CH-LU}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|LU}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۳۳
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۸۷
| [[ژبه الماني|الماني]]
|-
! [[پرونده:Wappen Uri matt.svg|25px|Coat of arms of Uri]]
| style="text-align: center;" | UR
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون اوری|اوری]]
| style="text-align: center;" | 1291<ref name="founding">founding [[Waldstätte|forest-canton]], foundation date traditionally given as either 1307, 1304 or 1291 (see [[Foundation of the Old Swiss Confederacy]]).</ref>
| [[الدورف، سوئیس|الدورف]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-UR|CH-UR}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|UR}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳۳
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۰
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Schwyz matt.svg|25px|Coat of arms of Schwyz]]
| style="text-align: center;" | SZ
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون اشووتس|شویتز]]
| style="text-align: center;" | 1291<ref name="founding" />
| [[اشووتس]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-SZ|CH-SZ}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|SZ}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۴۳
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳۰
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Obwalden matt.svg|25px|Coat of arms of Obwalden]]
| style="text-align: center;" | OW
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون ابوالدن|ابوالدن]]
| style="text-align: center;" | 1291<ref name="founding" /> or 1315 (as part of [[Unterwalden]])
| [[سرنان]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-OW|CH-OW}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|OW}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۶۶
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۷
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Nidwalden matt.svg|25px|Coat of arms of Nidwalden]]
| style="text-align: center;" | NW
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون نیدوالدن|نیدوالدن]]
| style="text-align: center;" | 1291<ref name="founding" /> (as [[Unterwalden]])
| [[ستان، سوئیس|ستان]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-NW|CH-NW}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|NW}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۳۸
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۱
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Glarus matt.svg|25px|Coat of arms of Glarus]]
| style="text-align: center;" | GL
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون گلاروس|گلاروس]]
| style="text-align: center;" | ۱۳۵۲
| [[گلرو (شهر)|گلرو]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-GL|CH-GL}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|GL}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۵۱
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Zug matt.svg|25px|Coat of arms of Zug]]
| style="text-align: center;" | ZG
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون زوگ|زوگ]]
| style="text-align: center;" | ۱۳۵۲
| [[زوگ]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-ZG|CH-ZG}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|ZG}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۴۱۶
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۱
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Freiburg matt.svg|25px|Coat of arms of Fribourg]]
| style="text-align: center;" | FR
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون فریبورگ|فریبورگ]]
| style="text-align: center;" | ۱۴۸۱
| [[فریبورگ]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-FR|CH-FR}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|FR}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۴۱
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۶۷
| [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]، [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Solothurn matt.svg|25px|Coat of arms of Solothurn]]
| style="text-align: center;" | SO
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون سولوتهورن|سولوتهورن]]
| style="text-align: center;" | ۱۴۸۱
| [[سولوتورن]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-SO|CH-SO}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|SO}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳۰۸
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۲۲
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Basel-Stadt matt.svg|25px|Coat of arms of Basel-City]]
| style="text-align: center;" | BS
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون بازل اشتاد|بازل اشتاد]]
| style="text-align: center;" | 1501 (as [[canton of Basel|Basel]] until ۱۸۳۳/۱۹۹۹)
| [[بازل]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-BS|CH-BS}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|BS}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۵٬۰۷۲
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Coat of arms of Kanton Basel-Landschaft.svg|25px|Coat of arms of Basel-Country]]
| style="text-align: center;" | BL
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون بازل-لاندشافت|بازل-لاندشافت]]
| style="text-align: center;" | 1501/1833<ref>part of [[canton of Basel|Basel]] until 1833/1999</ref>
| [[لستل]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-BL|CH-BL}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|BL}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۵۰۲
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۸۶
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Schaffhausen matt.svg|25px|Coat of arms of Schaffhausen]]
| style="text-align: center;" | SH
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون شافهاوزن|شافهاوزن]]
| style="text-align: center;" | ۱۵۰۱
| [[شفوزان]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-SH|CH-SH}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|SH}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۴۶
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۷
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Appenzell Ausserrhoden matt.svg|25px|Coat of arms of Appenzell Ausserrhoden]]
| style="text-align: center;" | AR
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون آپنتزل آوسرهودن|آپنتزل آوسرهودن]]
| style="text-align: center;" | 1513<ref name="Appenzell">part of [[canton of Appenzell|Appenzell]] until 1597/1999</ref>
| [[اریزو]]{{ref|5}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-AR|CH-AR}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|AR}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۲۰
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۰
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Appenzell Innerrhoden matt.svg|25px|Coat of arms of Appenzell Innerrhoden]]
| style="text-align: center;" | AI
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون آپنتزل اینرهودن|آپنتزل اینرهودن]]
| style="text-align: center;" | 1513<ref name="Appenzell" />
| [[اپانزل (شهر)|اپانزل]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-AI|CH-AI}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|AI}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۸۷
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۶
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Coat of arms of canton of St. Gallen.svg|25px|Coat of arms of St. Gallen]]
| style="text-align: center;" | SG
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون سنت گالن|سنت گالن]]
| style="text-align: center;" | 1803<ref>[[Act of Mediation]], formed out of the [[Canton of Säntis]] and the northern half of the [[Canton of Linth]].</ref>
| [[سنت گالن]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-SG|CH-SG}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|SG}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۲۲
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۸۵
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Graubünden matt.svg|25px|Coat of arms of Graubünden]]
| style="text-align: center;" | GR
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون گراوبوندن|گراوبوندن]]
| style="text-align: center;" | 1803<ref>[[Act of Mediation]]; formerly the [[Canton of Raetia]], comprising the earlier [[Three Leagues]].</ref>
| [[شور، سوئیس|شور]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-GR|CH-GR}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|GR}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۶
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۸۰
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]، [[زبان رومانش|رومانش]]، [[زبان ایتالیایی|ایتالیایی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Aargau matt.svg|25px|Coat of arms of Aargau]]
| style="text-align: center;" | AG
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون آرگاو|آرگاو]]
| style="text-align: center;" | ۱۸۰۳
| [[ارو، سوئیس|ارو]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-AG|CH-AG}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|AG}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳۸۸
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۲۰
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Thurgau matt.svg|25px|Coat of arms of Thurgau]]
| style="text-align: center;" | TG
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون تورگاو|تورگاو]]
| style="text-align: center;" | 1803<ref>coterminous with the canton of Thurgau of the [[جمهوری هلوتیک|Helvetic Republic]] (1798), formerly a condominium.</ref>
| [[فروآنفلد]]{{ref|6}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-TG|CH-TG}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|TG}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۲۹
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۸۰
| [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Tessin matt.svg|25px|Coat of arms of Ticino]]
| style="text-align: center;" | TI
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون تیچینو|تیچینو]]
| style="text-align: center;" | 1803<ref>combining the former cantons of [[Canton of Bellinzona|Bellinzona]] and [[Canton of Lugano|Lugano]]; see ''[[Ennetbirgische Vogteien]]''.</ref>
| [[بلانزونا]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-TI|CH-TI}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|TI}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۱۰
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۵۷
| [[زبان ایتالیایی|ایتالیایی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Waadt matt.svg|25px|Coat of arms of Vaud]]
| style="text-align: center;" | VD
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون وو|وو]]
| style="text-align: center;" | 1803<ref>[[Act of Mediation]], formerly [[Canton of Léman]].</ref>
| [[لوزان]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-VD|CH-VD}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|VD}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۸۸
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۳۳۹
| [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Wallis matt.svg|25px|Coat of arms of Valais]]
| style="text-align: center;" | VS
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون وله|وله]]
| style="text-align: center;" | 1815<ref>[[Restoration (Switzerland)|Restoration]], formerly the [[Simplon (department)|Simplon ''département'']]</ref>
| [[سیون، سوئیس|سیون]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-VS|CH-VS}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|VS}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۵۳
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۴۳
| [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]، [[زبان آلمانی|آلمانی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Neuenburg matt.svg|25px|Coat of arms of Neuchâtel]]
| style="text-align: center;" | NE
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون نوشاتل|نوشاتل]]
| style="text-align: center;" | 1815/1857<ref>claimed by [[فریدریش ویلهلم سوم|Frederick William III of Prussia]] until the [[Neuchâtel Crisis]] of 1857–1857.</ref>
| [[نوشاتل]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-NE|CH-NE}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|NE}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲۰۶
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۵۳
| [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Genf matt.svg|25px|Coat of arms of Geneva]]
| style="text-align: center;" | GE
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون ژنو|ژنو]]
| style="text-align: center;" | ۱۸۱۵
| [[ژنو]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-GE|CH-GE}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|GE}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱٬۴۴۲
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۴۵
| [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]
|-
! [[پرونده:Wappen Jura matt.svg|25px|Coat of arms of Jura]]
| style="text-align: center;" | JU
! scope="row" style="text-align: right;" | [[کانتون ژورا|ژورا]]
| style="text-align: center;" | 1979<ref>[[Jurassic separatism|seceded from Berne]]</ref>
| [[دلمون]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{Swiss populations|CH-JU|CH-JU}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|JU}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۸۲
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۶۴
| [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]
|- style="background: #dcdcdc"
! [[پرونده:Coat of Arms of Switzerland.svg|25px|Coat of arms of Switzerland]]
| style="text-align: center;" | CH
! scope="row" style="text-align: right; background: #dcdcdc;" | Switzerland
|
| [[برن (شهر)|برن]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۷٬۹۶۸٬۷۰۵
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | {{convert|{{Swiss area data|CH}}|ha|km2|0|disp=output number only}}
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۱۷۴
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | ۲٬۵۹۶
| <small>[[زبان آلمانی|آلمانی]]، [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]، [[زبان ایتالیایی|ایتالیایی]]، [[زبان رومانش|رومانش]]</small>
|}
'''د سویس هیواد ولایتونه ( کانتونونه)''' سویس چې د [[اروپا]] لوی وچې په منځ کې پروت دی
26 ولایتونه لرې چې عبارت دی له.
| 