د "اېلېکټرون" د بڼو تر مېنځ توپير

Content deleted Content added
۳۳ کرښه:
 
=== برقي چاړجونه (برېښي بارونه يا انګارليځ پـېـټـي يا کــَــهـرَبائي شــُــحـنــَــة ګانې) Electric charges ===
په طبیعت (پنځون يا پیداشوښت يا نــَــسڅېشوِښت يا نــَــسڅــِــښتکړا یا nature ) کښې دوه ډَوله برقي (برېښي يا اَنګارليځ يا کــَــهرَبائي) چاړجونه (بارونه يا پېټي يا شارژان يا شــُــحنة ګان) میندل شوي وو چې د ځينوں تهوکیوں يا څــِــهيزوں يا شــَــيوں تر موښلوں وروسته ځينې ذرې (يا بــَــرخــَــکلۍ ګانې) يا وړې ټوټې يو بــِــل ته کــَــش کېدل يا راکښــِــل کېدل او ځينې نورې ټوټې يا ذرې (يا بــَــرخــَــکلۍ ګانې) د يو بــِــل څخه (يا څې) تښتېدل . اَو پوهانوںځينوں پوهوں وَګــَــړيوں دسې و ئې اَنګېرل چې د تهوکیوں يا دِ څــِــهيزوں يا د شــَــيوں آں وړې ټوټې (يا بــَــرخــَــکلۍ ګانې) که يو بــِــل راکښي ، آں نور بــِــل ډَول يا مخالف یا پر ضد يا پرځېل يا ناهــَــمډَول برقي چاړجونه (برېښي بارونه يا انګارليځ پېټي يا کــَــهـرَبائي شــُــحـنــَــة ګانې) به شاید چې لري ، اَو که د يو بــِــل څخه يا څې د تهوکيوں ذرې يا ټوټې که يو څه لرې تښتي يا ځانوں ته نهنــِــه نږدې کيږي ، آں ذرې (يا بــَــرخــَــکلۍ ګانې) يا ټوټې به همډَول يا همنوع برقي چاړج (برېښي بار يا انګارليځ پېټــَــی يا کــَــهرَبائي شــُــحنة) به شاید چې لري . او پوهان يا پوهوں دوه نومان ئې برقي چاړج (برېښي بار يا انګارليځ پېټي يا کــَــهرَبائي شــُــحنة) ته ئې وټاکل چې دسې نومول شوي دي :<br>

۱. «مثبت چاړج (پــِــځيشويځ يا پــُــځيشويځ يا پــِــځيدي يا پــــُــځـيـدي يا اِيجابي) چاړج (يا شارژ يا بار يا پېټــَــی يا شــُــحنة)» positive charge اَو.<br>

۲. «مــَــنفي چاړج (نــِــغوښتشويځ يا نــِــغوښتدي يا ســَــلبي) چاړج (يا شارژ يا بار يا پېټــَــی يا شــُــحنة)» negative charge ونومول شول .
<br>
<br>
ءِ دې ليکنليکــِــن لـوَسـتــِــندويان کولي شي چې ځان ته باوري کړي چې برقي چاړج (برېښي بار يا انګارليځ پېټــَــی) په رِښتهیا شته يا سته دئ ، اَو آں په دې ډَول چې د کاغذ يوه برخه په ډېروں وړوں ټوټوںټوټېوں څيرې کړي اَو اول يا ړومبین يا پروړاندتر چې پام او تــَــوَجــُّــه وُکړي چې یو مصاله ايځ قلم لــِــکه د بيک قلم د کاغذ وَړوں څيرې شويشــِــويوں ټوټوںټوټېوں ته که کوم څوک هاسې قلم که خوشې نږدې کړي اَونور د کاغذ وړې ټوټې به هېڅ خوځښت ولــِــکه چې وُ به نهنــِــه کړي ، مګر چې همآں مصاله ايځ قلم لــِــکه د بیک قلم که واخلي او په خپل ويښتان يا په خپلوں ويښتېوںويښتوں همآں مصاله ايځ قلم يو څه که وموښي يا مالــِـښت که يو څه وَرکړي او بیا د کاغذ وَړوںوَړېوں ټوټوںټوټېوں ته که په ويښتوں موښــِــل شــِــوَی قلم که نږدې کړي ، کېدَی شي چې ولیدل شي چې د کاغذ وړې ټوټې ، د مصاله ايځ قلم خوا ته به لــِــکه چې راوکښــِــل شي او يا کــَــش شي . چې دا کــَــش کېدا يا راکښــِــل کېدا د برقي چاړج (برېښي بار يا د انګارليځ پېټي) د شتون څخه (يا څې) د رامنځته کېدو د رُويه يا د وَجه څخه (یا څې) په سوچ کښې توضيح يا جـَــوتکړن شوي .
<br>
<br>
 
=== ماده (يا مونږتاوَړ يا مووَر) Matter ، هــَــمـپـېـږده (يا مــُــرَکــَّــبه) ماده (يا مونږتاوَړ يا مووَر) Compound Matter اَو آپــِــهـلمــَــنده (يا آپــَــيلمــَــنده يا عــُــنصــُــري) ماده (مونږتاوَړ يا مووَر) Elemental Matter ===