د "دپارکونو ډولونه" د بڼو تر مېنځ توپير

پورته کوونکی فیض الرحمن احمدي لغمان پوهنتون کرنې پوهنځی چاپيریال ساتنه او ځنګلونو څانګه

 

دتاريخ په اوږدو کي دانسانانو څرنګوالي اوپه ګډه سره تو پير په يو طبيعي منطقه کي يو ډول نه وي چه په بعضي ځايو نو کي دانسان ارتباط په ساده ډول او بعضي ځايونو کي دمذهب ،اجتماعي ،او انساني ډولونو پواسطه پيژندل کيږي چه په پخوانى ايران کي مذهبي اوسياسي ﻻرښوونکو (رهبرانو) خلک دوښو اوبوټو په ساتنه او روزنه کي ډير زيات تشويقول او حصول يي.

 

 

څرنګه چه پارکونه دانسان په ژوند کي ډير اهميتونه لري نو په مختصر ډول دلته ديو څواهميتو نو څخه بحث کوو

 

داچه پارکونه دملک په ملي اقتصاد کي پوره ونډه لري

روزمره خلک دتفريح او سيل دپاره پارکونو ته ځي چه ددي سره ددولت اقتصاد پرمختګ کوي دلوي پارکونو په جوړولو سره کولاي شو چه داخلي او خارجي سيلانيان راجلب کړو اود هوټلونوپه جوړلو سره چه په عصري ډول جوړشوي وي او مختلف سهولتونه په کي مهيا شوي وي ترڅو خارجي او داخلي ميلمانه ورڅخه دمختلفو مراسمو د اجرا کو لو دپاره کار اخلي لکه ودونو ،کانسرتونو او نورو تفريحي سياسي علمي اودوديزو ميلو داجرا کولو په وخت کي اودبهرنيو فنکارانو مختلف فنونو او سرکشونو په وړاندي کولو سره چه په پارک کي اجرا کيږي او په نتيجه کي يي ګټه دملک ملي اقتصاد ته رسيږي .

 

داچه پارکونه تفريحي او سياحتي ځايونه دي او دمختلفو ځايونو نه خلک دسياحت او دچکردپاره راځي او پارک په خپل تشکيل کي مختلف ډوله دلوبو ميدانونه او سپورتي ځايونه لري او دنړۍ دهرځاي لوبغاړي او سپورت والا دمختلفو مسابقو په کولو سره ديو ځايي نه بل ځاي ته ځي او هلته ديو بل سره مسابقي کښيناستل او پاڅيدل او حتَي ديو بل سره ملګرتيا او انډيوالياني جوړوي او د مختلفو ملکونو خلک دسياحت دپاره ديوملک څخه بل ملک ته ځي او هغه پارکونو ته خلک ډير ځي چه هلته دسيلانيانو مختلف سهولتونه او ټول شرائيط په نظر کي نيول شوي وي نو پس ويلاي شو چه .

١ – ځنګلي پارکونه

٢ – تفريحي پارکونه

٣ – عمومي پارکو نه

دغه پارک بايد صالون ( لوي اطاقونه ) اود هغي ساتونکي يعني مستخدمين په نظر کي ولرو اوهمدارنګه ميدانونه ،ويالي ،لاري ،په مختلفو ډولونو جوړي شي چه داډول پارکونه دتفريح په منظور جوړيږي او عملي ليدنه کتنه او څيړنه دځانه سره لري لکه دبرلين دګياه شناسۍ پارک .

 

پدي پارکونو کي ،رستوران ، دتفريح ځايونه ، دماشومانو دلوبو ځايونه ،اود خيمو وهل او بايد بعضي نقطي په نظر کي ولرو چي داستراحت فضآ او همدارنګه دهر ډول ارامي فضا لرونکي وي ،ميدانونه ،ډول ډول دکښيناستو دپاره چوکۍ جوړي شي اوهمدارنګه ددي دښايسته کولودپاره په زړه پوري او رنګه ګلان وکرل شي .

ددي پارکونو مهمي او ګټوري نقطي دآب هوا ښه جوړښت چه دخلکو دساتني ، سلامتيا او روغوالي سره مرسته کوي په عمومي پارکونو کي هرډول سامان آﻻت دصليقي او فکر قد او قامت اود ښه بدن درلودونکي و ي هغه تاسيسات چه پدي پارکونو کي ضروري دي په لاندي ډول دي .

( الف) خيابانونه ِ: په عمومي ډول سره خيابانونه په مختلفو شکلونو او مختلفو اندازو او تفاوت لرونکي وسايلو او محيطي شرايطو پوري اړه لري چه په لاندي ډول دي .اصلي خيابانونه ، فرعي خيابانونه او پياده رو ځايونه اصلي خيابانونه بايد ١٥متره وي او همدارنګه پياده روبايد دبلور شکل ولري اوپدي خيابانونو کي دپياده او سپاره دپاره پياده رو ١.٥-٢مترو پوري چمنونه او ګلکاري وشي چه ددغه خيابانونو په غاړو بايد دلوړ قد نيالګي هم کښينول شي چه ددغه اصلي خيابانونو فرعي خيابانونو او پياده رو ځايونو تر منځ فاصله د٣٥- ٥٠ متروپوري وي چه يودبل سره د ارتباطى خطونو او چمونو نو پواسطه وصل شوي وي او ددوي تر منځ ويالي هم موجودي وي چه دغه چمنونه او وني ددغه ويالي پواسطه اوبه کيږي خاص پياده رو خيابانونه داډول خيابانونه حصاروي چه دپياده رو کسانو دپاره په نباتاتو ښکلي شوي وي چه داصلي او فرعي خيابانونو سره ارتباط لري .

(ب) – کوجني کوټي چه وتل او ننوتل دهغي پواسطه پارکونو ته کيږي پارکونه بايد دخپل پراخوالي او موقيعتونو سره وړي وړي کوټي دعبور او مرور دپاره ولري چه د مختلفو شکلو نو او مختلفو اندازو او ډول ډول مشخصاتو درلودونکي وي چه دسيال کونکو دنظر جلبولو دپاره مناسب وي .(ج):- پدي خاطر چه دخلکو نقليه وسايط چي پارکونو ته داخليږي دهغي ددريدو دپاره پراخه ځايي جوړ شي .

(ه)- ګل خانى اوګرمي کوټي : په پارکونو کي دژمي او اوړي نباتاتو دپاره ګل خاني او ګرمى کوټى دګياه دساتني دپاره په اصولي او فني ډول سمبال وي چه دکتونکو او سيال کونکو دتوجه وړ وګرځي .

(و )- اکواريوم – داچه پارکونه پدي منظور جوړيږي چي دخلکو ګرمولو اودهغوي دفنونو دښودلو اودعلا قي وړوي اود مختلفوحيواناتوگلي (پادي ) لکه ډول ډول ماهيان او نوربحري حيواناتوته پدي پارکونوکي ځايونه جوړشي چي دهغوي حفاظت اودهغوي روزني ته پوره پاملرنه وشي.

: پدي منظور دډول ډول زينتي پارکونو جړول لا زم دي چي دپوره امکاناتو دموجديت څخه په طبيعت کي الهام واخستل شي نو په طبيعي ډول ښايسته او متحرک او نوي شيانو ته په پارکونو کي ځايي ورکړل شي ترڅو توصيه شي

( الف )- شراره ددي عنوان يادونه چه دشرارو حوضونو (دډنډونو ) جوړول چي لږ ژورو الي ولري او لرونکي ديو شمير مصنوعي چينو چه دنلونو پواسطه جوړ او په مختلفو او رنګه چراغونو ښايسته شو ي وي او همدارنګه دډنډونو ژوروالي ٤٥-٦٠سانتي متروسره په فني جوړښت او يونوي فورم سره اعياروي چه بعضي چيني په مختلفو شکلونو او مخصوصو شيانو پوښل شوي وي او همدارنګه دحيواناتو او مرغانو او

په کلي ډول سره چيرته چي مونږ پارکونه جوړؤ بايد يو خواته يا

دواړو خواؤته رواني اوبه موجودي وي او په منځ دپارک کي دروازه وي چي دواړو خواوته ارتباط ولري او په هغه پارکونو کي چه دډيرو خلکو داستفادي وړوي لوي لوي حوضونه ولري او ماشيني کشتۍ هم موجودي وي چه خلک ورکي لامبي

معمولاپه پارک کي ځنګل جوړول دخلکو دتوجه دجلبولو اود ښارداب هوا دپاکيدو دپاره جوړيږي فرعي چمنونه په داخل دپارک کي په مختلفو اندازو او شکلونو ( نامنظم او متناوع )

شکلونو جوړول اوپه تش او ډک ځايونو کي چوکي ګاني اچول

دتيږو او لرګينو وسايلو څخه دکښيناستلو او استراحت دپاره استفاده کول معمولا په لويو پارکونو کي دځنګل جوړول په قطع شکل ياد يو بل سره ديو ځايي کيدو په صورت کي جوړ شي چه عام خلک تري استفاده کوي .

الف هوټل جوړول په پارک کي زهوټل بايد دخلکو مخي ته جوړ شي يا وړي چايي خاني وي چه دخلکو ضرورت رفع کړي هوټلونه بايد دصالون په شکل وي چه سرونه يي پټ او محفوظ وي اود هوټل خواکي ښايسته چمن او ګل کاري وي چه دسيلانيانو دتوجه وړوګرځي او په ازاد شکل دهوټل خواکي د موټرو تم ځايي وي ترڅو سيلانيان په کي خپلي موټري ودروي او ددي تم ځايي ترڅنګ بايددوړو وسايطو ځايي جوړشي چه دپارک او چمن دګلانو دماتيدو او خرابيدو سبب ونه ګرځي .

(ب) دکانسرت دځايي جوړول .دکانسرت دځايي جوړول پدي پارک کي چه دخلکو دمشغولتيا سبب ګرځي بايد په فني ډول ډيزاين شوي دکانسرت دځايي ديوالونه بايد په شنو ګلانو پوښل شوي وي چه يوه خاصه ښکلاولري ترڅو دهنرمندانو او سيلانيانو دتوجه وړ وګرځي او که چيري يخني وي بايد دسيلانيانو دپاره ښايسته سندلي مو جودي وي ټول صالونونه بايد سر پټي او سر خلاصي وي پدي خاطر چه عام خلک هلته خپلي پارټياني کوي .

 

ساختمانونو څخه استفاده وشي او ټيټوالي يي په تدريجي ډول وي قوسونه زاويي يي محدودي او ساده او کمي تکراري وي دپارکونو په داخل کي دمختلفو ميتودونو څخه استفاده کو مثلا دتيږو باغ او يو بله طرحه او ډيزاين ورکول او يو نو ي نو عه دباغونو يا ژوبڼ جوړول چه دنورو پارکونو سره هماهنګي ولري .

١- مهندس حکمتي ( ج ) طراحي باغ وپارک دانشګاه تهران چاپ خانه سپيده احرار سال ١٣٨١هـ ش صفحه٣١٦-٣٢٧.

٢- WWW.Floraculture.int.com