د "ابي نصر الفارابي" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
نوی مخ: '''ابونصر فارابی''' فارابي بشپړ نوم ابو نصر محمد بن محمد بن اوزلق، او په فارابي سره پېژندل كېږي. پلاريې م... |
د سمون لنډیز نسته |
||
۲ کرښه:
فارابي بشپړ نوم ابو نصر محمد بن محمد بن اوزلق، او په فارابي سره پېژندل كېږي. پلاريې محمد اوزلق بن ترخان د پوځ سپه سالار ؤ. د اټكل له مخې په ۸۷۰زېږيز كال چې له ۲۵۹هجري سره سمون خوري د نني افغانستان د فارياب ولايت په وسېج نومي كلي كې زېږېدلې دى. دې د درېيمې او څلورمې هجري پېړيو له نوموړيو فلسفيانو څخه شمېرل كېږي. دده زيات شهرت د ارستو د ثارو له شرحو له وجې دى. نو د همدې شرحو او د ارستو په كتابونو د لمنليكونو له وجې په دوهم ښوونكي (معلم ثاني) مشهور شو. ده له مرګ څخه مخكې د (الجمع بين الرايين))، (اغراض مابعدالطبيعه ارسطو)، (فصول الحكم) او (احصاء العلوم) په څېر نادره ليكلي كتابونه پرېښي. فارابي د خپل عمر په ۸۰يم كال د ۳۳۹هجري كال (۹۵۰ز) د نننۍ سوريي په پلازمېنه دمشق كې په حق ورسېد او هورې خاورو ته وسپارل شو.
[ژوند
اخلاق او ژوند
Line ۱۰ ⟶ ۱۱:
د فارابي اثار
اخځليكونه]
==
ژوند ==
'''د ژوند لومړې پړاو:'''
فارابي د ژوند په لومړۍ لسيزه كې د خپل پلار سره چې د پوځ سرلښكر ؤ د بغداد په لور چې په هغه وخت كې د پوهې او تمدن كور ؤ وخوځېد. هورې يې د وخت له نامتو ښوونكو څخه ادبي، مطقي، فلسفي، اورياضي علوم ترلاسه كړل. له بغداد څخه د حلب امير سيف الدوله په دربار كې د سلاكار په توګه پاتې شو، د سېف الدوله ستاېنه يې په خپلو شعرونو كې كړې، د نوموړي امير له مړيني څخه وروسته د دمشق په لور وخوځېد او ترمرګه هملته پاتې شو.
==اخلاق او ژوند ==
فارابي د سپېڅلي نفس خاوند ؤ، له دونيادارۍ څخه به يې ځان لرې ساته، په لږ څه به يې بسيا كوله، ساده ژوند يې خوخاوه، د ورځيني خرڅ يې دا حال ؤ چې د امير سېف الدوله له اړخه چې ورته كومې اسانتاوې برابرې شوې وي، له څلورو درهمه سپين زرو څخه پرته هېڅ هم نه اخيستل. د ورځې به د د مشق دښار په بڼونو كې د يخو چينو او سيورو لاندې له خپلو زده كوونكو او ملګرو سره وخت تېراوه، په ژوند كې دومره اقتصادي ؤ چې د شپې له مخې به يې د ساتونكو د څراغونو ته شپه تېروله او خپل ليكل به يې كول.
د ژود تر آخره نه د كوم كور خاوند شو نه د د مال او دارايۍ، چې دا يې د فقيرانه او ملنګۍ يوه ښكاره ثبوت دى.
== خوراك: ==
د حكيم فارابي د ژوند په څېر د هغه خوراك هم ساده مګر رنګين ؤ.
په خوراك كې به يې تل د (حملان) د زړونو او ځيګر خوروا خوړله، او د رېحان شراب به يې څښل.
Line ۳۳ ⟶ ۴۰:
ابن سینا او را استاد خود میشمرد و ابن رشد و دیگر حکمای اسلام و عرب، برایش احترام بالایی قائل بودند.
در سنت فلسفه اسلامی، فارابی را بعد از ارسطو که ملقب به «معلم اول» بود، معلم ثانی لقب داده اند.
== زده كړې ==
زده كړه: فارابي له كندي څخه وروسته د اسلامي نړۍ لوى فلسفي پېژندل كېږي.
Line ۴۰ ⟶ ۴۹:
نحو يې له ابي بكر بن سراج څخه زده كړه. دارنګه يې په رياضي او طبي علومو كې لوړو پوړيو ته ځان ورساوه.
استاتاليسي فلسفه يې په بغداد كې زده كړه ، د خپلې ژورې مينې له مخې يې د (ډي اينيما) كتاب دوه سوه ځلې، او د (طبيعيات) كتاب څلوېښت ځلې لوستلې مګر د فارابي زياته مينه له منطق سره وه، نو ځكه خو په (المعلم الثاني) يانې دوهم ښوونكي باندې ونومول شو. د منطق لومړنې ښوونكې ارستو دى، فارابي د هغه كتابونه تشريح كړل، نو ځكه په دوهم ښوونكي سره ونومول شو. د فارابي زياتره ليكنې منطقي دي، دې د خپل يون په كړۍ كې مصر ته هم ورسېد. هورې له يو څه خت پاتې كېدو څخه وروسته دمشق ته ولاړ، او د ژوند ترپايه هملته پاتې شو.
== د فارابي فلسفه ==
فلسفه فارابی آمیزهای است از حکمت ارسطویی و نو افلاطونی که رنگ اسلامی و به خصوص شیعی اثناعشری به خود گرفته است. او در منطق و طبیعیات، ارسطویی است و در اخلاق و سیاست، افلاطونی و در مابعدالطبیعه به مکتب فلوطینی گرایش دارد.
Line ۵۷ ⟶ ۶۸:
== د فارابی پوهنيز دور او اثار ==
'''د فارابي پوهنيز مصروفيتونه او ليكلي اثار په لاندې ډول دي:'''
فارابي د ارستو منطقي ليكنو (ارګانين) باندې لمنليكونه پېل كړل. دا ليكنې د لومړي ځل لپاره له يوناني څخه عربي ژبې ته د فارابي په واسطه وژباړل شوې. چې وروسته د وخت په تېرېدو سره نورو اروپايي او لويديځو ژبو ته وژباړل شول.
Line ۸۷ ⟶ ۱۰۰:
== اخځليكونه ==
• فلسفه، ليكوال: محمد نادر ايوبي (كندهارې)، ۱۴۲۶هجري لمريز كال، صحاف نشراتي مؤسسه- كوټه
• تاریخ علوم عقلی درتمدن اسلامی، جلد اول، ص ۱۸۲
|