د "پښتو" د بڼو تر مېنځ توپير

'''پښتو ژبه''' د [[لرغونې آريایي ژبې|لرغونو آريایي]] ژبو څخه يوه خپلواکه [[ژبه]] ده. دغه ژبهچې له پخوا څخه په څو نومونو ياده شوې ده چې يو لړ نومونه ېې '''پښتو''' ، '''پختو''' ، '''پوختو''' ، په [[هندي ژبه|هندي]] ('''پټاني''') ، په [[پاړسي ژبه|پاړسي]] او نړېوالې کچه د افغاني ژبې په نوم شهرت لري . دغه ژبه له ۱۹۳۶م ز.۱۹۳۶ز کال راهيسې د [[افغانستان]] ملي او لرغونې ژبه گڼل شوې. د افغانستان د نامتو تاريخپوه [[محمد حسن کاکړ]] د يوې رسالې لخوا چې دېرش کاله پخوا په کابل کې لیکل شوېشوې؛ دغه سرلیک (په [[افغانستان]] کې پښتو او هغې په هکلهاړه يو څو خبرې) لاندې يوې سکالو کې د پښتو رسميت او ملي اصليت ېې داسې څرگند کړی: د [[امير شېر علي خان]] د دويمې پاچايۍ په دوران کې (۱۸۶۸ـ ۱۸۸۰ زېږدي ) پښتو د لومړي ځل لپاره د ملک رسمي او ملي ژبه اعلان شوه. همدا رنگه د پښتو ژبې په هکلهاړه د افغانستان يو بل نوموتی ژبپوهاند [[خلیل الله هاشميان]] پدېپه دې آند دی چې پښتو ژبه د فارسي ژبې په پرتله ډېره لرغونې ژبه ده او لرغونتيا یې د پښتو ژبې قبیلوي دودونو په اساس ده چې لرغونتيا یې ۲مه مخزېږدي پېړیو څخه لا پخوانۍ ده . دا چې ژبې ولې پرمختگ ندی کړی د همدې ژبې د ویونکیو سره د سیمې په کچه او نړېوالو سرزورو لخواله خوا ټکرونه په کولتوري اړخونو کې ترسره شوي چې يې په علمي او فني آثارو هم په مختلفو پیرونو کې بریدونه شوي او لا روان دي . د موغلومغلو په وخت کېپېر ۱۴۹۴ زېږدي کې د (صراح) په نوم اثر چې په سوات او پېښور کې د خان کاجو راڼیزي لخوا لیکل شوی وو؛ د وخت د زورواکانو لخوا له منځه تللی .چې د پښتو ډېر پخوانی لرغونتوب پکېپه کې خوندي و.