د "طالبان" د بڼو تر مېنځ توپير

په ۱۹۹۹ کال کښې د متحدو ملتونو سازمان د طالبانو په خلاف اقتصادی بندیزونه اعلام کړ. د دی په سبب طالبانو په ۲۰۰۱ کال کښې د بامیان په ولایت کښې بودایی مجسمه د منځه یوړه.

 

د طالبانو د رهبرۍ کړۍ هغه کسانو تشکیلوله چې هېڅکله په عام محضر کې نه دي لیدل شوي، له رسنیو سره یې اړیکې نه دي نیولی او نه یې هم کوم انځور خپور شوی.

د طالبانو د واکمنۍ په پېر کې کولای شو د دوي واکمني په درې برخو ووېشو:

* [[ملامحمد عمر]] (امیر المؤمنین)

 

* [[ملا محمد رباني]]

* [[ملا احسان الله]]

* د مهاجرینو وزیر ([[ملا عبدالرقیب]])

 

القاعده یو افراطی تنظیم دی چې د اسامه ابن لادین لخوا تاسیس شو او په افغانستان کښې یی ډیرې اډې لرل. په هغو اډو کښې اسامه ابن لادین افراطی مسلمانانو ته د جگره ور زده کول اسامه ابن لادین غوښتل چې امریکایی پوځ د منځنی ختیځ څخه امریکا ته ولاړ شي.د دی په سبب په ۱۹۹۹ کال کښې القایدې په افریکا کښې د امریکا پر سفارت خانو برید وکړلې. په ۱۹۹۹ کال کښې امریکایی پوځ د راکتونو په واسطه پر افغانستان برید وکړ او د القاعدی اډې خرابی کړی.

په ۲۰۰۱ کال کښې القاعدی بیا د نیو یورک پر ښار برید وکړ. په برید کښې تقریبا دری زره تنه ووژل شول.

امریکا غوښتل چې اسامه ابن لادین او د القاعدی مشران ونیسی، خو د طالبانو مشرانو وویل چې اسامه ابن لادین د افغانستان څخه په تیښته ک‍ې دی او بيا بیا ټینگار يې د افغانستان څخه په خپله خوښه وتلو باندې کاوه ، همدارنگه طالبانو د يولسم سپټمبر پېښې څخه خبر نه درلود او نه یې هم د القاعدې په تړاؤ ددې پېښې رامنځته کېدل منل، ځکه چې طالبانو د جهاد له پیره اسامه بن لادن سره په افغانستان باندې د جگړې له کبله همکاري اړخ ته کتل او بل اړخ څخه یې بشپړه خبر نه درلود . نړېوالو بيا د طالبانو او القاعدې تر منځ توپیر په جلا ډول دوه بېلې بېلې ډلې گڼلې او بن لادن يې د لوېديځې نړۍ سياست سره وسلوال مخالف گاڼه خو په عین حال کې د شمال ټلوالې بهرنيو جاسوسي شبکو غړو طالبان د القاعدې مهم غړي ښودل ځکه چې د افغانستان سیاست ته يې خپل په گټه لار صفا کوله چې په دغه دوه مخو سياستونو کې د زلمي خلیلزاد په مرسته شمال ټلواله بريالۍ شوه او د امريکې جورج ډبليو بوش دغې مفکورې ته په کتلو بن لادن سره په تضاد د افغانستان په خاوره او د طالبانو په راپرزولو د بريد امر ورکړ چې په ترڅ کې يې د امریکې پوځ پر افغانستان ۷م د اکټوبر ۲۰۰۱م زېږيز کې برید وکړ او په ۱۳م د نومبر ۲۰۰۱م زېږيزامریکایی پوځ کابل ته ورسېده. د طالبانو حکومت وپرزېده او ډېری مشران يې د امريکې د پرمخ تللو وسلو د کارولو او دننه په افغانستان کې بله جنگي ډله د شمال ټلوالې ته پوځي وا ک ورکونې په مرسته مجبور شول چې پاکستان ته ولاړ شي.

 

امریکا د طالبانو دوهم نسل ډير خطرناک بللی ، او ویلي يي دي چي طالبان اوس له پرمختللي تیکنالوجي څخه کار اخلي .

== د پاکستاني طالبانو خوځښت ==

د پاکستان طالبان غواړی چې په هغه هېواد کښې اسلامی امارت تاسیس کړی. په ۲۰۰۹ کال کښې طالبانو د سوات پر دره برید وکړ او د سوات پایتخت یی ونیول. نژدې دوه میلیونه خلک د خپلو کورونو پرېښودو ته مجبور شول. حرکت طالبان پاکستان په ۲۰۱۰ کال کښې په نیویارک کښې د موټر بم په مرسته برید وکړ. دیرش کلن بریدکوونکی فیصل شهزاد امریکایی محققینو ته وویل چې د بم جوړونی چل یی په دی وروستیو کښې په وزیرستان کښې زده کړی دی.

 

{{Commonscat|Taliban}}

* [[اسامه بن لادن]]