د "رڼايي سپڼسيزې اړيكې" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
و Migrated to Wikidata at d:Q1529430. |
و Typo fixing using AWB |
||
۳ کرښه:
جوته ده،چې دا زموږ ټكنالوژي عصر (پير) د ډېرو ځلانده اختراعاتو او دريافتونو لاس ته راوړنه ده.خو اوس ددغه عصر(پير) په ارتقا (لوړتيا) كې ترټولو زياته ونډه زموږ د خبرتياوو (information) استعمال د هغوى د لېږدونې وړيتا او د هغو توكيو چې مونږ يې ددغو موخو لپاره استعمالو،ده.
د يونيمې لسيزې څخه مخكې زياتره برېښيزې اړيكې (اړتياوې) (communication) د [[تامبه]] زيو (copper caldes) له لارې كېدى،كوم به چې دتاو شوې (twisted) كواكزل (محوري) Co-axial كيبلونو په حالت كې وه. په دې سېسټم (system) كې به اړيكې په مس زيو باندې د برېښنايې (ټكانونو)
د يو پېړۍ زړو مس زيو (coper wises) نه تر اوس دم رڼايي سپڼيسيو (optical fiber) پورې
مخكې لدې، چې د رڼايي سپڼسۍ اړيكتياوې (fiber optic communication) نور هم سره وشنوو، ښه به دا وى، چې د اړيكتيا (telecommunication) په اړه يو څه معلومات ترلاسه كړو.
== '''اړيكتياوې (telecommunication) يعنې څه؟''' ==
هغه وسيلې او سېسټمونه (systems)، چې برېښيز (الېكټرونيكي) او رڼايي (نوري) optical
خو رڼايي
په اړيكتياو (telecommunication) كې د پيغامونو لېږد رالېږد (tranmession) د مختلفو وسيلو په استعمال سره له مختلفو لارو كېږي. خو دا پيغام لېږدونه په دوه ډوله ده.
Line ۲۱ ⟶ ۱۹:
۲- له يوې نقطې څخه ډېرو نقطو ته: point to multipoint
پيغامونه د مختلفو لېږديزو رسنيو (Transmission media) په استعمال سره له يوه ځاى څخه بل ځاى ته لېږدول كېږي. په لېږدنيزو رسنيو كې مس زي، ارتباطي( اړيكتيايي) سپوږمكۍ (communication satellite) دراډيو وړې څپې، (…? Signals) او د رڼايي سپڼسيو كېبلونه شامل دي.
د رڼايي سپڼسيز اړيكې (fiberaytic communication) منځ ته راتلل، ډېرې خبرتياوې، په خورا چټكتيا سره په اوږدو واټنو لېږدول !!! ؟؟؟؟
دې سوال ساينس پوهان ډېر پرېشان كړي وه، خو ددې مسئلې حل صرف د ليدونكې رڼا (visible light) د اړيكتيايي رسنۍ (چاپېريال) (Transmission medium) په
دا نظريه په لومړي ځل الكساندر
په ۱۹۶۰ ز كې د لېزر (laser) اختراع له څېړونكو سره مرسته وكړه، چې ( نوټ د حاشي لپاره د رڼا د سر موجونه هم شته چې موږ يې نه وينو، دې نه رڼا ته نه ليدونكې رڼا (invisible light) واي، او ليدونكې هغه رڼا ده، چې موږ يې وينو) سره مرسته وكړه، چې داسې يوه لار پيدا كړي، چې ليدونكي رڼا د اړيكتيايي رسنۍ (medium) په
ننني بنسټيز رڼايي سپڼسۍ مزي (flan fiber optic cables) خورا ډېر bid width برابروي اړو داسې
انټرنېټ،
رڼايي سپڼيزې اړيكتياوې (fiber optic communication) به په نږدې وخت كې د ټولو اوسنيو اړيكتيايي سېسټمونو ځاى ونيسي.
Line ۴۳ ⟶ ۴۱:
رڼايي سبنسي (optical fibers) په نړيوال اړيكتيايي سېسټم كې د ملا د تير حيثيت لري. دا د ښيښې څخه جوړ حيرانوونكې سپڼسي، چې هر يو يې د انسان له وېښته څخه نرې، خو له پولادو څخه كلك دى. ددې لپاره سكښت شوې دي، چې ډېرې خبرتياوې واخلي او د نوي ډول- بڼې رڼا (laser) په ذريعه يې ولېږدوي.
لېزر او (optical fiber) يو ځاى د نړۍ د اړيكتيايي سېسټمونو وړتيا (ظرفيت) خورا ډېر كړې دى، لكه حيرانوونكى
دغه نري سپڼسي د مس زيو (copper cables) او كواكزل مزيو (coaxial cable) پر پرتله خورا ډېرې خبرتياوې په ډېره كره
رڼايي سپڼسي fiber optics د لړيز
دا سپڼسي په بنسټيزه
ځكه، چې دا سپڼسي د ښيښې څخه جوړېږي نو ځكه نه كوليږي (
موږته معلومه ده چې په دې سپڼسيو كې د خبرتياوو وړونكې رڼا ده نو په مات شوي مزي كې د اور .... سيكى (spark) درا اوچتېدو امكان نشته،او داسې د اور
رڼايي فيبر مزي (fiber optic cables) له بهرني چاپېريال څخه هېڅ نه اغېزمن كېږي، نو كولاى شو،چى دوى د ټلېفون له ستنې سره وتړو او يا يې هم د ټلېفون له مزيو يا د برېښنا له مزيو سره يوځاى تېر كړو، ځكه چې رڼايي فېبر مزي (fiber optic cable) له څپاندې (لهر) څخه هېڅ
رڼايي فېبر مزي (fiber optic cable) كه پكې ډېر سپڼسين (fiber) هم وي د co-axial cable په پرتله ډېر نري او سپك وي. نو ځكه يې
د ورايه اړيكتياو (secure communication) لپاره رڼايي فېبر مزي تر ټولو غوره دى. ځكه ثبتول (tape) يې ډېر
له سپڼسي څخه هېڅ ډول برېښنايي
رڼاييي سپڼسي د نړيوال مخابراتي او اړيكتيايي سېسټم د ملا تير جوړوي.
دغه حېرانوونكي د ښيښې سپڼسي، چې د انسان تر وېښته نرې، خو تر پولادو كلك د ډېرو خبرتوكيو (data) د لېږدونې لپاره سكښتل شوې دى.
خبرتياوې د نوي ډول رڼا په وسيله (مټ) په دغو مزيو مزل كوي. دا نوې رڼا لېزر (laser) بلل كېږي.
لېزر او رڼايي سپڼسيو سره يو ځاى د نړيوال اړيكتيايي سېسټم ظرفيت په حيرانوونكى
لېزر (Laser) څه شې دى.؟؟
لېزر (Laser) د
په دې عمليه كې رڼا د
لېزر داسې يوې وسيلې ته هم وايي، چې د يو
لېزر پر مخابراتو (اړيكتياو) سربېره خورا نور كارونې هم لري.
ښه نو او راځئ، چې
موږ مخكې وليدل، چې يو رڼايي مخابراتي (اړيكتيايي) سېسټم په دوه ډوله وى. اوس به موږ د point to point يعنې له يو ځاى وبل ته (ټكي-تر-ټكي) اړيكتيايي سېسټم عناصر
په پام كې مو وي، چې په (point to point) سېسټم كې اخېستونكي .اخستوال، (receiver) يو وي.
Line ۸۲ ⟶ ۸۰:
رڼايي راخستوال optical Receiver
انځورونه
رڼايي لېږدوونكي: رڼايي لېږدوونكي برېښنايي ډوله (برېښنايي
د رڼايي سپڼسيو مزي (fiber optical cable) په اړه ډېر وغږېدو، يو څو نورې هم بايد په ياد ولرو، هغه داسې، چې دا كېبل د يو يا ډېرو ښيښيي يا پلاستيكي سپڼسيو څخه جوړ شوې وى. دا سپڼسي د رڼايي ټكان (
دا كېبل د بښنايي كېبل په څې وي. خو رڼايي سپڼسي يې د بريښنايي مزيو ه پرته ډېر خوندي ساتلي وى.
هغه سېسټمونه چې په اوږدو واتنونو لېږدونې كوي، هغلته رڼايي (optical regenerator) كارېږي، چې رڼا بيا (Regenerate) كړي.
رڼايي ؟؟؟؟ راخېستوال (Optical Receiver): رڼايي راخېستوال، چې كله رڼايي ټكان (
== '''د رڼايي سپڼسي دنننى جوړښت:''' ==
Line ۹۳ ⟶ ۹۱:
Cladding: بهرنې رڼايي ماده، چې له مركز څخه راتاوه وى، او نه پرېږدي، چې رڼا له مركز يا هستې څخه بهر راووځي. رڼا بېرته مركز ته منعكسوي.
بهرنې پوښ Buffer coating: يو پلاستيكي پوښ دى، چې سپڼسې د خرابېدو څخه ژغوري.
په
انځور
Line ۹۹ ⟶ ۹۷:
Cross …… of an optical fiber
ښه نو دا خو وو د رڼايي سپنسي دنننۍ يا منځينې جوړښت، اوس راځئ
په رڼايي كېبل كې رڼا د سپڼسي په هسته (مركز) (core) كې داسې مزل كوي، چې هره شېبه له Cladding سره لكېږي او بېرته منعكسېږي، تاسو به ښه پوهېږئ چې د رڼا له يوې سطحې سره
انځور
د رڼا ټكان (
خو بيا هم په ښيښي كې ځينو impunities له كبله يو څه رڼا په سپڼسي كې ضايع كېږي، خو دا د ښيښې په خالص توب او د رڼا د څپې اوږدوالې (Wavelength) پورې اړه لري.
Line ۱۱۱ ⟶ ۱۰۹:
انځور
تاسې به فكر كوئ، چې دارڼاي ټكانونه (
د رڼايي ټكانونو (
ډاى اوډ (diode) څه شې دى؟
ډاى اوډ يعنې دوه برېښنايي خواوې. ډاى اوډ يو تر ټولو ساده نيم هادي (Semi conductor) دى. نيمه هادي هغه ماده ده، چې برېښنا ټكان (جټكه) (current) په بېلا بېلو ظرفيتونو Conduct كوي.
زياتره نيمه هادي له هغو ضعيفو هادي موادو څخه جوړ شوې وي، كوم چې ناخالص وي، يعنې
د LEDs په برخه كې الومينيم
په اساسي
نو ويلائ شو، چې LEDs هغه برېښ-ځلانده Elector lumen ascent وسيلې دى، چې له Semi canducter عادي څخه جوړ شوې دي، او هغه وخت د رڼا پيداكولو وړتيا پكې راپيدا كېداى شي، چې كله د يو ټكاني سرچينې (Current Source) په وسيله Forward bias شي.
نو بېلابېل LEDs د بېلابېلو Wavelengths
انځور
دغه د LEDs په وسله راپيدا شوې رڼا خبرتياوې راخلي او د Fiber Optic په وسيله يې لېږدوي.
[[وېشنيزه:رڼايي سپڼسيزې اړيكې]]
|