د "اورانوس" د بڼو تر مېنځ توپير

۱ــ '''اورانوس''' د لمریز غونډال (شمسي نظام) اوومه سیاره ده چې له لمر څخه کابو ۲،۹ ملیارډ کیلو مټره واټن لري. د لرغوني روم له ادبیاتو څخه یې د اسمان د خدای نوم پر ایښی دی. اورانوس ډېره سړه سیاره ده چې توند بادونه او د ځینو نورو سیارو په شان د انسانانو لپاره زهرجنه هوا لري. د ډېر لیرې‌والي له کبله د دې سیارې څېړل ستونزمن دی. ساینسپوهان یوازې د ریاضیکي اټکلونو له مخې د اورانوس په اړه وړاندېینې کوي.

۳ــ اورانوس لومړنۍ سیاره وه چې د لروین په مرسته د اماتور ستورپوه ویلیم هرشل (William Herschel) له خوا په ۱۷۸۱ کې کشف شوه، که څه هم ویلیم هرشل او نورو ستورپوهانو تر ډېره وخته ګومانگومان کاوه چې دا یوه لکیوره (comet) ده.

۷ــ اورانوس ته کنګلنۍکنگلنۍ بلا (ice giant) هم وايي. هغه په دې خاطر چې د دې سیارې ۸۰٪ له یخیو، اوبو، میتان (methane) او امونیا (ammonia) څخه جوړه شوې ده. البته په دننه کې یو ډبرین زړی لري.

۸ــ اورانوس خپله هواوېجه (اټموسفیر) لري چې له هایډروجن (hydrogen)، هیلیم (helium) او میتان (methane) څخه جوړه شوې ده. که کومه تشیالبېړۍ ور نږدې شي، نو د اورانوس له کنګلکنگل شویو وریځو سره به ټکر او ټوټې ټوټې شي.

۹ــ د اورانوس هر موسم کابو شل کاله دوام کوي. هغه په دې خاطر چې اورانوس ۹۷٪ کږوالی (tilt) لري. اورانوس د وریځو په پاسنۍ برخه کې ډېره شدیده یخني لري. خو لاندې بیا د میتان (methane) او امونیا (ammonia) له کبله ډېرې تودې اوبه لري. په اټموسفیر کې د میتان شتون دې سیارې ته شین او زرغون رنګرنگ ور کړی دی.

۱۱ــ اورانوس ۱۳ کړیانې لري. دنننۍ کړیانې یې نرۍ او تیاره لري؛ په داسې حال کې چې باندېنۍ کړیانې یې روښانه او رنګهرنگه دي. د دې ۱۱مه کړۍ په ۱۹۷۷ کې کشف شوه.