د "اوبه" د بڼو تر مېنځ توپير

[[دوتنه:Iceberg_with_hole_near_Sandersons_Hope_2007-07-28_2.jpg|300px|بټنوک|اوبه په درې بڼو کې: مايع، جامد ([[کنګلکنگل]])، او په هوا کې د بړاس (بخار) په بڼه. ورېځې په هوا کې د اوبو د څاڅکو د راغونډېدو په پايله کې رامېنځ ته کېږي چې بيا د ګڼگڼ کېدو او درندېدلو وروسته د ورينګيورينگي په توګهتوگه زمکې ته رالوېږي.]]

'''اوبه''' يوه کيميايي ماده ده چې کيميايي فورمول يې [[H2O|H₂O]] دی. دا يو داسې ماليکيول دی چې د [[آکسيجن]] له يوه او د [[هايډروجن]] له دوؤ اټومونو د کوالېنټ تړنګتړنگ په پايله کې رامېنځ ته کېږي. په ثابتې تودوخې او حالت کې اوبه د يوه مايع په بڼه وي، خو په زمکه باندې اوبه د مايع تر څنګڅنگ په جامده بڼه لکه يخ او کنګلکنگل او د ګازگاز په بڼه لکه بړاس هم موندل کېږي. اوبه په اوب-کرکجنو هوارو د مايع کرېسټالونو په بڼه هم موندل کېږي.<ref>{{Citation |last=Henniker |first=J. C. |title=The Depth of the Surface Zone of a Liquid |url=http://link.aps.org/doi/10.1103/RevModPhys.21.322 |accessdate=2011-02-04 |year=1949 |publisher=[[Reviews of Modern Physics]] |doi=10.1103/RevModPhys.21.322}}</ref><ref>{{cite web |url=http://faculty.washington.edu/ghp/researcthemes/water-science |title=Water Science |author=Gerald Pollack |publisher=[[University of Washington]], Pollack Laboratory |accessdate=2011-02-05 |quote=Water has three phases – gas, liquid, and solid; but recent findings from our laboratory imply the presence of a surprisingly extensive fourth phase that occurs at interfaces.}}</ref>

[http://www.agu.org/sci_soc/mockler.html Water Vapor in the Climate System], Special Report, [AGU], December 1995 (linked 4/2007). [http://www.unep.org/dewa/assessments/ecosystems/water/vitalwater/ Vital Water] [[UNEP]].</ref> سمندرونه د ټولو اوبو ۹۷ ٪ برخه، کنګلتونونهکنگلتونونه او د واورو قطبي غرونه د اوبو ۲و۴ ٪ برخه او په وچه کې د اوبو زېرمې، دريابونه، ډنډونه او رودونه دا ټول ۰،۱ ٪ برخه جوړوي. د زمکې د اوبو ډېره لږه برخه په ژونديو بيالوژيکي اورګانيزمونواورگانيزمونو او نورو صنعتي توليداتو کې موندل کېږي.

اوبه یو کیمیاوی ماده ده چی د کیمیاوی فورمول یی H2O دی. ددی فورمول څخه څرګندیږیڅرگندیږی چی د اوبو یو مالیکول دوه هایډروجنونه د یو اوکسیجن سره د اشتراکی رابطی په مرسته سره نښتی دی.

* اوبه په الکترومقناتسی طیف کی غیر شفاف رنګرنگ لری.

* د اوبو د جوش نقطه د بارومتر په فشار پوری اړوند ده. مګرمگر د بحر په سطح اوبه په ۱۰۰ سانتی ګرادوگرادو کی ایشی.

اوبه ددی له کبله چی ډیر مختلف شیان په ځان کی حلولی شی نو کیدای شی مختلف خوندوه او بویونه د همغه حل شوی مادی په اساس سره ولری. انسانانو او حیواناتو کی د بوی حس په کافی اندازی سره انکشاف موندلی او د هغه لاری دوی کولی شی چی د اوبو ډیر ترش والی او یا بوی تشخیص کړی او د هغه د استعمال څخه مخنیوی وکړی.

د چینی اوبه یا هغه اوبه چی معمولا په بازار کی پیدا کیږی د منرالونه مزه لری. مګرمگر خالصی اوبه چی مالیکولی حالت یی H2O دی مزه نلری او بوی نلری. په بازارونو د اوبو د خالص اعلان پدی معنی وی چی هغه اوبه کوم زهری ماده نلری او د دی ترځنګترځنگ د میکروبونو څخه هم پاکی دی.

اوبه په اکثره ځایونو کی پیدا کیږی چی مقدار یی توپیر کوی. داسی ویلی کیږی چی اکثره ستوری اوبه لری.

دی ورته اوبه د وریځو کی هم پیدا کیږی.‌ د ۲۰۱۱ د جولای په ۲۲ په یو راپور کی راغلی وو چی یوه لویه وریځ لیدل شوی چی د اوبو د غازاتو څخه تشکیل شوی وه او ۱۴۰ تریلیونه ډیری اوبه د څمکی دسطحی د اوبو څخه لری. دا وریځه د څمکی څخه ۱۲ بیلیونه لمریز کاله لیری واقع ده.

هایډرولوژی هغه علم دی چی د اوبو حرکت ،‌ توزیع ، او کیفیت مطالعه کوی. د اوبو توزیع د ځمکی پر سطح د هایډروګرافۍهایډروگرافۍ په نامه سره یادیږی. د ځمکی لاندی اوبو د حرکت او توزیع علم د هایډرو جیولوژۍ په نامه سره یادیږی. هغه علم چی یخک تر مطالعی لاندی نیسی د ګلاسیولوژۍگلاسیولوژۍ په نامه سره یادیږی. او د هغه علم چی د بحر اوبه تر ځیړنی لاندی نیسی د اوسینو ګرافۍگرافۍ په نامه سره یادیږی. د ایکولوژۍ او هایډورلوژی ګډهگډه مطالعه د ایکوهایډرولوژۍ مبحث دی.

د اوبو دوران په علمی ډول سره د هايډرولوژیک دروان په نامه سره یادیږی. عبارت د یو دوامداره تبادل اوبو دی چی د هايډروسفیر ، اتموسفیر ،‌ دخاوری د اوبو ، د څمکی د سری اوبه ، دځمکی لاندی اوبو او نباتاتو تر منځ صورت نیسی.

د تازه اوبو ځیرمی د بارانونو او واوری د اوبو څخه عبارت دی. دا اوبه په لوړو ارتفاعاتو کی ټولیږی او بیا د هغه ځایونو څخه نورو ځایونو چی لږ ارتفاع لری بهیږی . ددی ترځنګترځنگ دا ډنډی اوبه یا ټولی شوی اوبه څمکه هم جذبوی چی د هغه له لاری د چینو ، کاریزونو او رودونو پشکل بهیږی.