داسلامي بانک بنسټ پر عدل یابرابروالی ولاړدى او دپيسو ورکونکي (Depositors) او پانګهپانگه اچونکی (Investors) ترمنځ پوره انصاف مراعاتوي چې ترڅوددوی ترمنځ کومه ستونزمنه خبره یاشخړه رامنځ ته نه شي يعنې ګټهگټه او تاوان يې سره شريک وي په سودي سيستم کې ظلم دا دى چې پيسې ورکونکي ته ټاکلى سود ورکول کيږي او د اړونده پروژې په گټه پورې څه تړاو نه لري هغه ګټهگټه که زياته وي او که کمه د پيسو ورکونکي لپاره سود ټاکل شويدى او په ځينو حالاتوکې د پيسو ورکونکي حقيقي ګټهگټه د انفلاسيون له امله منفي هم شي یعنې دورکول شوې ګټېگټې دپیسوارزښت دپخواپه نسبت ډیرکم شیان اخستلای شي ځکه پدې سره دپيسو داخستنې قدرت کميږي يعنې پيسې بې قدره اوبې ارزشه کیږي ولې په اسلامي بانکې سیستم کې ددواړوخواوو زیان اوګټهاوگټه په نظرکې نیول کیږي داسې نه کیږي چې دیوزیان دې په بل جزایاکاملا ورواچول شي
=== ګټورتوبگټورتوب ===
په اسلامي بانکې سيستم کې تمويلول (Financing) دکار يا پرژې پر موثريت ولاړ دى. او يوازې هغو پروژو ته پانګهپانگه ورکول کيږي کومې چې ډيره ګټهگټه ولري ځکه چې بانک په خپله په ګټهگټه او تاوان کې شريک دى او که په کوم کار کې ګټهگټه ونه شي نو بانک هيڅ شى نه شي ترلاسه کولاى اوداسې فکر کوي چې باید په هغه ځای کې پانګونهپانگونه وشي چې پکې دګټېدگټې احتمال دنوروپه نسبت زیات موجودوي بالعکس په سودي بانکي سيستم کې بانک د کاروبار له برياليتوب او گټې سره څه خاصه علاقه نلري ددوى هدف يوازې د خپلوپيسو سره له سوده ترلاسه کول دي. ګټهگټه که لږوشي که ډيره سود ټاکلى دى، او ددې لپاره چې ددى پيسې سره له سوده واپس شي دوى زيا ته ګرويگروي اخلي، او هغه چاته پور ورکوي کوم چې شتمن وي که څه هم هغه کار يا پروژه دکومې لپاره چې دغه سړي پور اخلي غير موثره يا بې فايدې وي،اوسودي بانک داهم نه ګوريگوري چې نوموړی شخص چې دبانک څخه یې پوراخستی کوم کاروبار پرې کوي ایادټولنې په ګټهگټه که دټولنې په زیان تمامیږي اوبله داچه په دې کارسره به دبانک حیثیت ته ضربه ورسږي اوکنه؟ مطلب دا چې بانک يوازې دپور اخستونکي (Credit Worthiness) د ضمانت ارزښت ته ګوري،گوري، دکار له ګټورتوبگټورتوب سره يې علاقه نه وي اودلچسپي په کې نه ښيي.
=== اقتصادي پیاوړتیا ===
څرنګهڅرنگه چې په اسلامي بانکي سيستم کې پيسې برابرونه (Deposit) او دپیسوپه کاراچول (Investment) د ګټېگټې او تاوان د شريکولو پر بنسټ ولاړ دي، نو ځکه پورونه (Liability) او شتمنى (Asset) دواړه بدلون منونکى دي اوثابت شکل نه لري، چې په دې کې هميشه تعادل اوبرابروالی برقرار وي. ددې لپاره چې دا موضوع څرگنده شي يو څه تشريح ته اړتيا لري، مونږ ته دا معلومه ده چې په سودي سيستم کې سود له مخکې ټاکل کيږي او دپيسو کارونکي به هرومرو همغه اندازه گټه ورکوي، نو په ځنې حالاتو کې چې دغه شخص همغه کاروبار يا کمپنۍ دکومې لپاره يې چې پيسې اخستې دي ګټهگټه ونکړي او دپيسو او ورسره د سود د ورکولو وخت راشي، بانک نوموړى شخص مجبوروي چې خپل کاروباراو يا کمپنۍ بنده کړي، سامان يې خرڅ کړي اودهرې لارې څخه چې وي باید پیسې پیداکړيترڅو ددوى پيسې ورکړى شي چې په دې وجه په ټولنه کې بيکاري نوره هم زياتيږي اوداکار دټولنې له پاره دغټ اقتصادي ټکان سبب ګرزيگرزي اوډیر خلک ترې اغیزمن کیږي سربيره پر دې که چيرې مونږ سودي سيستم په نظر کې ونيسو نو سود په خپله د ناثباتۍ يو مهم عامل دى او هغه په دې ډول که چيرې په يوه هيواد کې سود لږ کم شي او يا په يوه بانک کې سود کم کړى شي، نو خلک خپلې پيسې له دې بانک څخه بل بانک او يا بل داسې هيواد ته نقلوي چې لوړ سود ورکوي او دغه دپيسو انتقال (Capital Flight) د داخلي اقتصادي سيستم د ګډوډۍگډوډۍ او رکود باعث ګرځيگرځي. له نيکمرغه چې په اسلامي بانکې سيستم کې ګټهگټه او تاوان سره شريک دي نو دګټېدگټې د نه کېدو په صورت کې بانک ته هيڅ هم نه ورکول کيږي او دهغه سړي کاروبار دوام مومي تر څو ګټهگټه وکړي.
=== اقتصادي پرمختګپرمختگ (Growth) ===
اقتصادي پرمختګپرمختگ هغه وخت ممکن دى چې دنوي تکنالوژي، پرمختللې بشري قوې او يا دکومي بلې وجې په اثر ديوه مملکت وسایل په ښه توګهتوگه استعمال شياو تولید زيات شي او په دې کار سره دخلکو د ژوند سطحه لوړيږي.
دنوې او پرمختللې تکنالوژۍ او د توليد نويو لارو پيداکول ډيرو تجربو او زيات لګښتلگښت ته اړتيا لري، ورسره دتاوان احتمال هم پکې زيات وي ځکه ځنې وخت نوي ايجاد شوې تکنالوژۍ او يا تجارتي توکي بازار نلري او يا ښه کارنکوي نو ددغه پورته ذکر شوو دلايلو په وجه صنعت کار ديته زړه نه ښه کوي چې په دې ډول پروژو باندې پانګهپانگه ولګويولگوي ځکه که تاوان هم وشي دى به هرومرو سود او اصل پيسې بانک ته واپس ورکوي. خو څرنګهڅرنگه چې په اسلامي اقتصادي سيستم کې ګټهگټه او تاوان شريک دي نو صنعت کار او يا کاروبارکونکى په ډاډه زړه په نويو پروژو باندې پانګهپانگه لګولىلگولى شي ځکه د بانک او صنعت کار تر منځ گټه او تاوان دواړه شريک دي.
=== اقتصادیت ===
يوبې ساري او مهمه ځانګړتیاځانگړتیا داسلامي بانکونو دهغه د اخلاقو دارزښت کامل والى دى.په بانکداري فعاليتونو کې اخلاقي ارزښت او ښه مورال نظر داسلامي بانکونو څخه نشي جدا کيداى او ددوى رويه بايد ثابته وي دهغو اخلاقي معيارونو سره چې داسلامي شريعت لخوا تعين شوي وي.په اسلامي بانکدارى کې تمويل د لرونکو اجناسو او خدماتو پورې محدود وي لکه د مروجه بانکدارى غوندې ندى چې په الکوليکي مشروباتو او داخلاق له نظره په نه قبلیدونکوخدماتو لکه قيمارخانه او نورو کې تمويل کړي.اسلامي بانکونه د مروجه بانکونو برعکس صرف د اعتبار ښه والۍ او د سود شرح معيار نه ګڼيگڼي بلکې دهغه پرځاى دوى بايد اسلامي مورال او خلاق معيارونو څخه استفاده وکړي په تمويلولوکې دا داسلامي بانکدارى لپاره بل ښه والى دى چې داقتصاد په موثريت باندې ښه اثر درلودلاى شي ځکه په داسې ډول په ضرر لرونکې توليداتو او کارونو باندې مصرف کميږي اواسلامي بانکداري داپه نظرکې نیسي چې دبانک پیسې په غلط کاروبارکې استعمال نه شي
=== اړیکه نیول ===
بله مهه ځانګړتیاځانگړتیا چې د اسلامي بانکداري د پرمختګپرمختگ اساس جوړوي د امانت ايښودونکو سره د رابطې رلواواړیکې ساتلو څخه عبارت دى، دوى د خپل مشتريانو سره دپانګېدپانگې اچونې پر ميدان باندې معامله کوي نه دا چې مخکې له مخکې څخه د سود يوه ټآکلي اندازه تعين کړى. دوى د امانت ايښودونکو پيسې په ښه فايده لرونکى پروژو باندې سرمايه ګزاريگزاري کوي ديو ښه ستراتيژيک تحليل څخه وروسته ددې لپاره چې خپل امانت ايښودونکو ته ښه ګټهگټه بيرته ورکړي. او بل دا چې اسلامي بانک هغه خنډونه اوستونزې د هغوخلکو ترمنځ چې سپماکوي او هغو خلکو ترمنځ چې پانګهپانگه اچونه کوي ختموي او دوى حقيقي بازار ته نژدې کوي. داسلامي بانکونو دمنځګړیتوبدمنځگړیتوب فطرت نسبت مروجه بانکونو سره فرق لري او حقيقي بازار او په هغه کې ترقياتي تغير سره هم اهنګاهنگ دي اودوخت په تیریدلوسره اسلامي بانکونه دعصري تکنالوژۍ سره ځانونه عیاروي.اوسمهال په افغانستان کې نزدې 17 خصوصي بانکونه فعالیت لري چې ترډیره بریده یا په بشپړه توګهتوگه اویاهم په جزیي ډول دسودپه لعنت کې بوخت دی.که چیرته زمونږمرکزي بانک(دافغانستان بانک) داسې ګامگام پورته کړي چې ورسره یوخالص اسلامي بانکي سیستم رامنځته کړي نوانشاالله چې زمونږه ملي اقتصادبه ډیرزرپیاوړتیا ترلاسه کړي اوهغه بحرانونه چې نن ورځ ورسره زمونږدهیوادبانکې سیستم مخ دی(دکابل بانک بحران) ترینه به خوندي وي اوپرته دکوم شک څخه که چیرته په ریښتیاهم داسلامي بانکدارۍ اصول اوپرانسیپونه عملي شي نوبانکې سکتوربه په هیوادکې په رښتیاسره ډیرپیاوړی شي
