د "زیړ" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
طاهره مجیدی (خبرې اترې | ونډې) |
طاهره مجیدی (خبرې اترې | ونډې) د سمون لنډیز نسته |
||
۷ کرښه:
[[دوتنه:Tomb of Nakht.jpg|بټنوک|<big>په [[لرغوني مصر]] (15 سلیزه د عیسی د تولد نه مخ کی کې دناخت د قبر انځورونه</big>]] [[دوتنه:Lascaux2.jpg|بټنوک|سره د [[زيړ اخری خاوره]] رنګ د آس د انځور.لاسکوس غار څخه]]
[[دوتنه:Harfenspielerin Römisches Fresko.jpg|بټنوک|مېنځ،_center|| زېړ اخری خاوری په رنگ اکثرا په لرغونی روم ویلاز او ښارونو په ديوال انځورونه کارول]]
== بیولوجی پوهه ==
<big>د منی د پاڼي، زيړ ګلان، کيله، نارنج او نورو زيړ ميوه ټولو کاروتين، ژړ او سره سره عضوي pigments چې په کلوروپلاست او د نباتاتو او اوبړیو په څېر يو شمېر نورو د فوتوسنتېتیک موجودات، د ځينو د بکترياوو، او ځینې فنګسونه chromoplasts موندل کېږي لري. دوی په نباتاتو او د اوبړیو د دوه کلیدي رول خدمت وکړي:. دوی په فتوسنتیز د کارولو لپاره د رڼا د انرژۍ د جذب او هغوی له photodamage د شين کلوروفيل ساتنه [30]
د دوبي په وروستیو کې، په توګه رڼا ساعتونو رالنډ او حرارت يخ، په رګونو چې د او د پاڼی څخه مايعاتو ترسره ورو ورو تړل کیږي. د اوبو او منرالونو ته د پاڼی ورخ ډير په چټکۍ سره کم، ورو ورو په لومړي، او بیا. دا هغه وخت چې د کلوروفيل پيل ټيټوي په ترڅ کې ده. لکه څنګه چې د کلوروفيل کموي، د ژړ او سره سره کاروتين زيات او د ليدلو وړ، د کلاسیکې په مني کې د پاڼو رنګ په رامنځته کولو.
کاروتين په ډیرو ژوندی شیانو عام دي؛ دوی ته ګازرې، جوار، نرګسه، rutabagas، سور گلی، او کیله د ځانګړتیا رنګ ورکړي. هغوی د د د پخيدلو په د سین خرچنگ د سور، د فلامینگواو سالمون مایی د ګلابي، او د قناری د زيړ، او هګۍ زیره په غاړه لري.
Xanthophylls تر ټولو معمول زيړ سلولوز چې د کاروټېنويډ د ډلې دوه ستر توپیر یو جوړ کړي دي. د نوم څخه د یونان د xanthos ده (ξανθος، "زيړ") + phyllon (φύλλον، "د پاڼی"). Xanthophylls په ډیره عادی توګه د شنو نباتاتو کي د پاڼي وموندل، خو هغوی هم د خوړو د خوړلو له لارې د هغوی د حيواناتو د خپلو لاره ومومي. د مثال په توګه، د چرګانو هګۍ زیره، غوړو، او د پوستکي د زيړ رنګ د غذا چرګانو مصرف څخه راځي. د چرګانو د بزګرانو دې پوه شي، او زياتره xanthophylls معمولا لوتئین اضافه،، ترڅو چي هګۍ زیره زيات زيړ کړي.
کیلی دي شين کله چې دوی ځکه د کلوروفیل په خپل وجود لري راټولیږی دي. کله راټولیږی، دوی ته پخيږي پیل شي؛ په کیلی هورمونونه په ايتايلينو ګاز، چې د څو انزايمونو د تولید هڅوی امينو اسيدونو بدلوي. دغه انزايمونه پيل د کيله د رنګ، ترکيب او خوند ته بدلون ورکړي. د شين کلوروفيل رسولو د مخه او د کاروتين زيړ رنګ ځای دا؛ په پای کې، لکه چې د انزایمونو د خپل کار ته دوام ورکړي، د سلولي دېوال تجزيه او د کيلې ته مخه نصواري.
زېړ ټولو ډير د ليدو رنګ ده، او په ځانګړي ډول د مرغانو او حشراتو په زړه پورې. داسې باور کيږي چې د الوتونکو د لید ده په ځانګړې توګه د ځانګړو رنګونو، لکه زيړ حساس دي. زېړ پژواک تلکونو اخیستل کیږي تر څو د حشراتو، څو چې د زيړ فام جلب کړي دي ونيسي.</big>
| |||