د "پینځم چارلز" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
د سمون لنډیز نسته |
د سمون لنډیز نسته |
||
۱ کرښه:
{{مالوماتبکس
|name =Charles V
|image =Titian - Portrait of Charles V Seated - WGA22964.jpg
|caption =Charles V by [[Titian]], 1548. [[Alte Pinakothek]], Munich, Germany
|reign ={{nowrap|28 June 1519 – 27 August 1556{{small|<ref>Date of Charles's abdication; on 24 February 1558, the college of electors assembled at Frankfort accepted the instrument of Charles V's imperial resignation and declared the election of Ferdinand as emperor [https://books.google.com/books?id=DUwLAAAAIAAJ&pg=PA716 p. 716], [https://books.google.com/books?id=nPwQAAAAIAAJ&pg=PA182 p. 182]</ref>}}}}
|coronation =26 October 1520 {{small|(Germany)}}<br>22 February 1530 {{small|(Italy)}}<br>24 February 1530 {{small|(Empire)}}
|succession =[[Holy Roman Emperor]]<br>[[King of Germany]] and [[King of Italy|Italy]]
|predecessor =[[Maximilian I, Holy Roman Emperor|Maximilian I]]
|successor =[[Ferdinand I, Holy Roman Emperor|Ferdinand I]]
|succession1 =[[Archduke of Austria]]
|reign1 =12 January 1519 – 28 April 1521
|predecessor1 =[[Maximilian I, Holy Roman Emperor|Maximilian I]]
|successor1 =[[Ferdinand I, Holy Roman Emperor|Ferdinand I]]
|succession2 =[[King of Spain]]
|reign2 =23 January 1516 – <br> 16 January 1556
|predecessor2 =[[Joanna I of Castile|Joanna I]]
|successor2 =[[Philip II of Spain|Philip II]]
|reg-type2 =Co-monarch
|regent2 =[[Joanna I of Castile|Joanna I]]
|succession3 =[[Seventeen Provinces|Lord of the Netherlands]] <br>[[Duke of Burgundy]]
|reign3 =25 September 1506 –<br> 25 October 1555{{small|<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=idjdQOYlK-4C&pg=PA39 |title=Abdication of Brussels |publisher= |accessdate=8 June 2012}}</ref>}}
|predecessor3 =[[Philip I of Castile|Philip IV]]
|successor3 =[[Philip II of Spain|Philip V]]
|spouse =[[Isabella of Portugal]]
|issue =[[Philip II of Spain]]<br />[[Maria of Austria, Holy Roman Empress]]<br />[[Joanna of Austria, Princess of Portugal|Joanna, Princess of Portugal]]<br />[[John of Austria]] (''illegitimate'')<br />[[Margaret of Parma|Margaret, Duchess of Parma]] (''illegitimate'')
|house =[[House of Habsburg]]
|father =[[Philip I of Castile]]
|mother =[[Joanna I of Castile]]
|birth_date =24 February 1500
|birth_place =[[Ghent]], Flanders
|death_date =21 September 1558 (aged 58)
|death_place =[[Monastery of Yuste|Yuste]], Spain
|place of burial=[[El Escorial]], [[San Lorenzo de El Escorial]], Spain
|religion =[[Roman Catholicism]]
|signature =Firma_Emperador_Carlos_V.svg
|death_cause = black plague
}}
'''پنځم چارلز''' د روم امراتور Charles V - Holy Roman emperor داوسني [[بلجیم]] په ګنت فلاندر کې د ۱۵۰۰ پېړی د فیبروري په ۲۴ زېږېدلی او د سپتمبر په ۲۱ کال ۱۵۵۸ د هسپانیا په جورونیمو کې مړ شوی. د روم امپراطور او د هسپانیا پادشاه چارلز د اولنی فیلیپ زوی وو چې د پلار له مرګ نه وروسته ېې د چارلز ترور چې په اتریش کې وه د چارلز سرپرستی کوله. په ۱۶ کلنی کې ېې د هسپانیا په اراګون او کاستیل باندې د خپلې مور په مرستې حکومت پېل کړ چارلز په دې وخت کې له تېر پادشاه نه پاتې چارواکو ته دندې وسپارلې چې د کاستیل ښار اداري کارونه ېې د تېر پادشاه مشاور ته وسپارلې او خپله د بروکسل پادشاه شو . په ۱۵۱۷ کې بیا هسپانیا ته ولاړ چارلز چې ژوند ېې په اتریش کې د پلار له خوا ترور سره تېر کړی وو د هسپانیا په کلتور او ژبه سم نه پوهېده. او په همدې وجه ېې په هسپانیا کې د نورګوندیانو په ذریعه حکومت تاسیس کړ. چې حکومت ېې نه ډېر موثر او نه ډېر بې کفایته وو. دوه نیم کاله په [[هسپانیا]] که له تېرېدو وروسته ېې نیکه له جرمني خط ورلېږه او په دې وخت کې د جرمني د پادشاه کېدو لپاره انتخابات وو چې چارلز پکې د اول فرانسیس په مقابل کې ځان کاندید کړ چې په ۱۵۲۰ کې د جرمني تاجداره پادشاه شو. په دې وخت کې د لودر په نامه کس د عیسویت په اړه د اصلاحاتو نظریات خپاره کړي وو چې په جرمني کې دوه ډلې عیسویان وو یو د پروتستان او بله ډله کتلویک عیسویان چې لودر د پروتستېزم په نامه نظریات لرل. چارلز له لودرېزم یا پروتستېزم سره مخالفت وښود او له دوي سره ېې جنګ اعلان کړ. په دې وخت کې د فرانسې اول فرانسیس د چارلز په راپرځولو پېل کړی وو چې له فرانسیس سره ېې د پاویا په نامه جګړه وکړه او شکست ېې ورکړ. له بلې خوا په ۱۵۲۰ کې د عثمانیانو خلافت پر اروپا یو ځل بیا فشار زېات کړ او په اتریش ېې حمله وکړه. په ځای د دې چې چارلز مستقیما [[د عثمانیانو امپراطوري]] سره مقابله وکړي په روم ېې حمله وکړه او د روم له نیولو وروسته ېې د هغه ځای کتلویک عیسویانو ته وویل چې د لودریانو یا پرتستانو سره د ګډ ژوند کولو لارې پېدا کړي چې بلاخره د عیسویانو دوه ډلې ېې سره یوځای کړې او لوی پوځ ېې ترې جوړ کړ چې د سلیمان پادشاه چې په اتریش ېې حمله کړې وه له شکست سره مخ کړ او دلته ېې خپل ورور مسول کړ. او خپله بېرته د هسپانیا په لور ولاړ چې هلته ېې یواځې ژوند اختیار کړ او د ژوند په آخر کې ېې له خپل زوی سره د فرانسې په جنګ کې د اقتصاد پیاوړي کولو کې مرسته وکړه او له خپلې لور سره ېې د هغو کسانو په اعدامولو کې چې د عیسویت له نظره مرتد یا بې دېنه ول مرسته وکړه.
| |||