د ۲۰:۲۴, ۱۸ مارچ ۲۰۱۵ بڼه سمول عثمان منصور انصاري (خبرې اترې \| ونډې) له آی پي بنديزه بخښلی ۶٬۵۳۷ edits د سمون لنډیز نسته → تېر توپير		د ۰۲:۵۶, ۲۲ مارچ ۲۰۱۵ بڼه سمول ناکړ Khangul (خبرې اترې \| ونډې) ۱۰٬۱۵۰ edits د سمون لنډیز نسته بل توپير ←
۱ کرښه: [[~~File~~دوتنه:Tulip agenensis ZE.jpg\|بټنوک~~\|250px~~\|د غاټول گل (گل لاله)]]▼ '''د غاټول گل''' ''([[انگرېزي ژبه\|په ~~فارسي~~انگرېزي]]: ~~گل لاله~~Tulip)'' چې ځینې خلک یې خاټول هم بولي د سوسن کورنۍ چې په افغانستان او گاونډیو هېوادونو کې یې د لومړي کال لمانځلو یواځینې لامل گڼلی شو. ددې گل څه باندې ۱۰۰ تر ۱۵۰ مختلف ډولونه ثبت شوي. دا گل د نړۍ په هره برخه کې راشنه کېږي، مگر په خپل سر راټوکېدونکي گلانو سیمه یې بیا د مرکزي اسیا هېوادونه دي چې د وښو په څېر راشنه کېږي. د راټوکېدو موسم یې د پسرلي (بهار) موسم دی. دا گل په افغانستان، ترکیه، ایران، د اورال غرونو د سیندونو په سواحلو، د سوریې په لودیځه برخه، د خزر او تور سمندرگي پر څنډو، یونان، ایټالیا، اسپانیا او د شمالي افریقې د مدیترانه یي سمندرگي په غاړو راشنه کېږي. د بوټپوهنې له پلوه دا بوټي په دوه برخو وېشل شو: غټ روزل کېدونکي لاله گلان او کوشني خپلسري راټوکېدونکي لاله گلان. د خپلسري راټوکېدونکو گلانو په نسبت روزل شوي گلان د غټو پاڼو او جام لروکي وي. او همدارنگه مختلف النوعه گلان په کې پیداکېږي.▼ ▲[[File:Tulip agenensis ZE.jpg\|بټنوک\|250px\|د غاټول گل (گل لاله)]] ▲'''د غاټول گل''' (په فارسي گل لاله) چې ځینې خلک یې خاټول هم بولي د سوسن کورنۍ چې په افغانستان او گاونډیو هېوادونو کې یې د لومړي کال لمانځلو یواځینې لامل گڼلی شو. ددې گل څه باندې ۱۰۰ تر ۱۵۰ مختلف ډولونه ثبت شوي. دا گل د نړۍ په هره برخه کې راشنه کېږي، مگر په خپل سر راټوکېدونکي گلانو سیمه یې بیا د مرکزي اسیا هېوادونه دي چې د وښو په څېر راشنه کېږي. د راټوکېدو موسم یې د پسرلي (بهار) موسم دی. دا گل په افغانستان، ترکیه، ایران، د اورال غرونو د سیندونو په سواحلو، د سوریې په لودیځه برخه، د خزر او تور سمندرگي پر څنډو، یونان، ایټالیا، اسپانیا او د شمالي افریقې د مدیترانه یي سمندرگي په غاړو راشنه کېږي. د بوټپوهنې له پلوه دا بوټي په دوه برخو وېشل شو: غټ روزل کېدونکي لاله گلان او کوشني خپلسري راټوکېدونکي لاله گلان. د خپلسري راټوکېدونکو گلانو په نسبت روزل شوي گلان د غټو پاڼو او جام لروکي وي. او همدارنگه مختلف النوعه گلان په کې پیداکېږي. غاټول گلان په ټولیزه توگه په څلورو ډلبندیو وېشل شوي: لومړی ژر گل نیونکي، دویم منځني کچ گل نیونکي، درېیم ځنډ [[گل]] نیونکي او څلورم یې نور ډولونه دي. له ۱۹۸۱ز کال راهیسي د هالېنډ هېواد پیاز لرونکو غاټولو د سلطنتي ټولنې له خوا ددې گلانو ډلبندي وشوه چې دا گلان یې د بوټي او د گل د پرانېستنې له مخې په ۱۵ ډلو ووېشل. Line ۱۱ ⟶ ۹: د غاټول گل په [[افغانستان]]، [[ترکیه]]، [[هالېنډ]]، مجارستان، [[بلژیک]] او [[ایران]] کې د [[ملي گل]] په توگه پېژندل کېږي. [[دوتنه:Gol Lalae 3.JPG\|بټنوک\|سور غاټول ګلگل]] == نومونه == Line ۱۹ ⟶ ۱۶: غاټول گل په اروپايي ژبو کې د ''Tulip'' او ''Tulpe'' تولیپه په نومونو یادېږي. ددې گل بڼه پگړۍ ته ورته ده، نو ځکه یې یې نوم هم له پگړۍ (ټولبند) څخه اخېستل شوی. په اغلب گومان ترورکي ژباړن اروپاییانو ته ددې گل په ورپېژندلو کې دا اصطلاح کارولي وي، او دا گل یې هغوي ته د پگړۍ ته ورته ستر او ول ول توصیف کړی وي. نو په همدې توگه اوس ددې گل نوم چې د ترکانو له خوا اروپایانو ته ورپېژندل شوی همدا تولیپه کېښودل شو.<ref>{{ویب سایټ\| پته =http://www.etymonline.com/index.php?term=tulip&allowed_in_frame=0 Tulip \| سرلیک= غاټول\| د لیدو نیټه =۱۳ ۱۳۹۱ \| ناشر =Etymplogy Online\| پیوند بایگانی = \| تاریخ بایگانی =}}</ref><ref>{{~~یادکرد~~Cite وبweb\| نشانی =http://www.vajehyab.com/dehkhoda/لاله \| عنوان = لاله\| تاریخ بازدید =۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۱ \| ناشر =لغت نامه دهخدا\| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rwnTe8c \| تاریخ بایگانی = ۲۳ مه ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{پک\|پورداود\|۱۳۳۱\|ک=هرمزدنامه\|ص=۱۳۲}}</ref> == غاټول په نورو سرچینو کې == ~~== خصوصیات ==~~ === د بوټي اجزا === [[دوتنه:Tulip Stamen Tip.jpg\|بټنوک\|گرد- د گل په انتني ډنډه نښتی گرد.]] Line ۴۱ ⟶ ۳۶: </center> ~~=== نیازهای محیطی ===~~ ~~=== تکثیر ===~~ ~~=== آفت‌ها و بیماری‌ها ===~~ [[دوتنه:TBVtulip.jpg\|thumb\|180px\|په وایرس ککړ غاټول]] ~~=== مواد خوراکی و سمی ===~~ ~~== تقسیم‌بندی ==~~ [[دوتنه:Tulipa clusiana, stamp.jpg\|thumb\|150px\|کیڼ\|حافظي لاله]] [[دوتنه:20090501-03 Tulpenweekend Nederland (0194).jpg\|thumb\|150px\|چپ\|د ۷ له ډلې حاشیه‌لرونکی]] Line ۷۹ ⟶ ۶۶: == لمنلیک== {{~~پانویس~~لړسرچينې\|۲2}} == سرچینې== * {{~~یادکرد~~Cite\|نام خانوادگی =اختریان\|نام=محمود \|کتاب =اطلاعات عمومی پیام \| ناشر =عالمگیر\|سال=۱۳۸۴ \|چاپ=سیزدهم\|شابک=۹۶۴-۹۳۶۰۸-۰-۸\|}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = بری\| نام =سوزان \| نام خانوادگی۲ = برادلی\| نام۲ =استیو\|کتاب=گیاهان و باغچه‌ها\|ترجمه=محمدعلی فرزاد\|سال=۱۳۸۵\|ناشر=کارنگ\|شهر=تهران\|شابک=۹۶۴-۶۷۳۰-۷۴-۴}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = پروندلبو\| نام = \|کتاب=لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور\|سال=۱۳۵۵\|ناشر=موسسه گیاه‌شناسی ایران\|شهر=تهران}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = پورداود\| نام =ابراهیم \|کتاب=هرمزدنامه\|سال=۱۳۳۱\|ناشر=انجمن ایرانشناسی\|شهر=تهران}} * {{~~یادکرد~~Cite کتاب \|نام خانوادگی=شریفی \|نام=محمد\|ویراستار= محمدرضا جعفری \|کتاب=فرهنگ ادبیات فارسی\|سال=۱۳۸۷ \|ناشر=فرهنگ نشر نو و انتشارات معین\|شهر=تهران \|زبان=fa\|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۷۴۴۳-۴۱-۸}} * {{~~یادکرد~~Cite دانشنامه \| نام خانوادگی = معین\| نام =محمد \| پیوند نویسنده = محمد معین\| مقاله =شقایق \| دانشنامه =فرهنگ فارسی \| جلد= دوم و سوم\| سال =۱۳۵۷ \| ناشر = مؤسسه انتشارات امیرکبیر\| مکان =تهران\| صفحه = }} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = یاحقی\| نام =محمد جعفر\| \|کتاب=فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی\|سال=۱۳۶۹\|ناشر=مؤسسهٔ مطالعات و تحقیقات فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی و سروش\|شهر=تهران\|شابک=}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = Brickell\| نام =Christopher\|کتاب=Royal Horticultural Society A-Z Encyclopedia of Garden Plants \|ترجمه=\|چاپ=\|سال= ۱۹۹۶\|ناشر=Dorling Kindersley Publishers Ltd\|شهر=\|شابک= ۹۷۸-۰۷۵۱۳۰۳۰۳۲ \|زبان=en}} * {{~~یادکرد~~Cite دانشنامه \| نام خانوادگی = \| نام = \| ویراستار = \| مقاله = 国花 \| دانشنامه = Britannica international encyclopaedia\| جلد = ۷ \| عنوان جلد = \| سال = ۱۹۷۵\| ناشر = TBS-Britannica \|زبان=ja \| شابک = }} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = Gaur\| نام =Mahendra \|کتاب=Iran Modern Nations of the World\|ترجمه=\|چاپ=\|سال=۲۰۰۲\|ناشر=Gale\|پیوند=http://books.google.co.jp/books?id=VoFrwLZvOQUC&pg=PA354&dq=The+tulip+that+named+Aishwarya+Rai&hl=ja&sa=X&ei=9j3AT_j-HsuNmQXJzKnbCg&sqi=2&redir_esc=y#v=onepage&q=The%20tulip%20that%20named%20Aishwarya%20Rai&f=false\|شابک= ۹۷۸۱۵۶۰۰۶۹۷۱۳\|زبان=en}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = Pavord\| نام =Anna \|کتاب=The tulip\|ترجمه=\|چاپ=\|سال=۲۰۰۱\|ناشر=大修館書店\|شهر=東京\|شابک= ۹۷۸-۴-۴۶۹-۲۱۲۶۶-۲ \|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = Road\| نام =Tony \|کتاب=FLORA Gardening \|سال= ۲۰۰۵\|ناشر=産調出版\|شهر=\|شابک= ۴-۸۸۲۸۲-۴۰۵-۱ \|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite ژورنال \|نام خانوادگی=Slob\|نام=A.\| دوره=۱۲\| سال=۱۹۷۳\| شماره=۴\| صفحه=۸۱۱-۸۱۵\| عنوان=Tulip allergens in ''Alstroemeria'' and some other liliiflorae \| ژورنال=Phytochemistry\|تاریخ دسترسی = \| doi=10.1016/0031-9422(73)80684-3 \| پیوند بایگانی = \| تاریخ بایگانی =\|زبان =en}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = Wilfrid\| نام =Blunt \| نام خانوادگی۲ = 小林 \| نام۲ =頼子\|کتاب=チューリップ。ブック\|ترجمه=\|چاپ=\|سال= ۲۰۰۲\|ناشر=八坂書房\|شهر=東京\|شابک= ۹۷۸-۴۸۹۶۹۴۴۸۸۴ \|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = 池田書店\| نام = \|کتاب=花言葉・花飾り―一輪の花で幸せになる \|سال= ۲۰۱۰\|ناشر= 池田書店\|شهر=\|شابک= ۹۷۸-۴۲۶۲۱۴۵۳۶۵ \|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = 根本 \| نام = 矢口 \| کتاب=植物の病害虫百科　決定版 \|سال= ۲۰۱۲\|ناشر= 学研パブリッシング\|شهر=\|شابک= ۹۷۸-۴۰۵۴۰۵۲۵۳۶ \|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی =奥 \| نام = 峰子 \| کتاب= 球根ハンドブック vol.1 チューリップ \|سال= ۱۹۹۷\|ناشر= 文化出版局\|شهر=\|شابک= ۹۷۸-۴۵۷۹۲۰۵۹۸۱ \|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = 北日本新聞社事業局出版部\| نام = \|کتاب=チューリップが好きになる本 \|سال= ۱۹۹۰\|ناشر=北日本新聞社\|شهر=\|شابک= \|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite دانشنامه \| نام خانوادگی = \| نام = \| ویراستار = \| مقاله = チューリップ時代 \| دانشنامه = Encyclopedia Nipponica 2001 \| جلد = ۱۵ \| عنوان جلد = \| سال = ۱۹۹۴ \| ناشر = 小学館 \| \|زبان=ja \| شابک =۹۷۸۴۰۹۵۲۶۰۱۵۰\|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite\| نام خانوادگی = 夏梅\| نام =陸夫 \|کتاب=誕生花事典 \|سال= ۲۰۱۰\|ناشر=小学館\|شهر=\|شابک=۹۷۸-۴-۲۷۸-۰۴۴۴۷-۸\|زبان=ja}} * {{~~یادکرد~~Cite ژورنال \| عنوان = 人に愛され狂わせた花　チューリップの歴史\| ژورنال =週刊古代文明ビジュアルファイル \|پیوند=http://www.bmshop.jp/cgi-bin/bms/item.cgi?item_id=kodai_038&ctg_id=kodai&page=2\|ناشر= デアゴスティーニ　ジャパン\| شماره = ۳۸ \| سال = ۲۰۰۷ \| ماه = ۱۰\| صفحه =۲۶-۲۱ \| نام خانوادگی ویراستار = 加藤\| نام ویراستار =美香子\|زبان=ja\| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rx734Hv \| تاریخ بایگانی = ۲۳ مه ۲۰۱۲\|زبان=ja}} {{پایان چپ‌چین}}

د "غاټول" د بڼو تر مېنځ توپير