د "چک جمهوریت" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
ود سمون لنډیز نسته |
|||
۱۶ کرښه:
|د حکومت بڼه = [[پارلماني جمهوريت]]
|د لارښود لقب1 = [[د چېک جمهوريت ولسمشر|ولسمشر]]
|د لارښود نوم1 = [[
|د لارښود لقب2 = [[د چېک جمهوريت د لومړي وزيرانو لړليک|لومړی وزير]]
|د لارښود نوم2 = [[
|زمکنۍ بشپړتيا = [[د چېکي سيمو تاريخ|جوړښت]]
|sovereignty_note =
۷۶ کرښه:
}}
'''د چېک جمهوريت''' يو صنعتي هېواد دی چې په مرکزی اروپا کېپروت دی. مساحت یی ۷۸۸۶۵ کېلومتره مربع دی او ۱۰۳۳۰۰۰۰ وگړی (نفوس) لری. پایتخت یی [[پراگ]] دی. د چک جمهوریت د اروپا د مشترکو هېوادو غړی دی. د چک جمهوریت په شمال کېله [[پولنډ]] سره، په سوېل کېله [[اتریش]] سره، په لویدیځ کېله [[آلمان]] سره او په ختیځ کېد [[سلواکيا]] له جمهوریت سره ګډې پولې لری.
== تاریخ ==
د کلټ قبیلو په ۴۰۰ کال ق.م. کې په مرکزی اروپا کې یو دولت تاسیس کړ. هغه د کلټ قبیله د بویون ( په لاتین: بوهیم ) په نوم یادېږی. د دی لپاره د چېک دولت هم د [[بوهیما]] په نوم یادېږی. په پنځمه پیړی کې سلوانی قبیلې د آسیا څخه مرکزی [[اروپا]] ته راغللې او په بوهیما کې یی سلوانی دولت جوړ کړ. په ۷ پېړۍ کې په بوهیما کې لمړی قوی دولت تاسیس شو. هغه دولت په اوس وخت کې د سامو دولت په نوم یادېږی.
په ۸۳۰ کال کې په بوهیما او موراوا کې یو لوی او قوی دولت تاسیس شو . دغه دولت په اوس وخت کې لوی موراویا په نوم یادېږی. دغه لوی دولت به ۹۰۷ کال کې په پوهیما او موراوا تقسیم شو. د لوی موراوا د تقسیمولو وروسته په بوهیما کې لمړی د چېک دولت د پږېمسل کورنۍ لخوا تاسیس شو.په ۱۰ پېړۍ کې د پږیمسل حکمرانانو موراوا او سلواکېا ونیول. په ۹۷۳ کال کې په بوهیمیا کې د اسقف مقر جوړ شو.
په ۱۲۱۲ کال کې د چېک دولت په چېک پاچایۍ بدله شوه. په ۱۲۵۳ کال کې [[پښيميسل اوتاکار ۲]] چېکی پاچا شو.[[پښيميسل اوتاکار ۲]] د واده او توره په مرسته د چېک پاچایی پراخه وکړه او په دی ډول د چیک پاچایی د اروپا تر ټولو قدرتمن ( پیاوړی ) هېواد شو.
پاچا واتسلاف دوهم پر پولند برید وکړ او په ۱۳۰۰ کال کې د پولند پاچا شو. په ۱۳۰۱ کال کې زوی یی واتسلاف ۳ د اوهری ( [[هنگري|هنگری]] ) پاچا شو او په ۱۳۰۶ کال کې واتسلاف ۳ د خپل پلار تر وفات وروسته د چېک پاچا شو. واتسلاف ۳ په ۱۳۰۶ کال کې په [[اولوموڅ]] کې وژل شو. د پاچا واتسلاف ۳ تر وفات وروسته د چېک پاچایی د [[
د
پاچا لودویک
په ۱۵۷۳ کال کې د هابسبورگ امپراتور [[رودلف ۲ هابسبورگ|رودلف ۲]] په [[پراگ]] کې خپل مقر جوړ کړ. په دی وخت کې [[پراگ]] د علم او ثقافت مرکز وو. په ۱۶۱۵ کال کې دیرش کلنه جگړه پېل شوه.
== د چیکسلواکېا جمهوریت ==
د چیکسلواکېا جمهوریت ( ۱۹۱۸-۱۹۳۸ ) په ۱۹۱۸ کال کې ېې بنسټ کېښودل شو. د چیکسلواکېا لمړی ولسمشر توماس
په ۱۹۴۸ کال کې د کمونسټ ګوند مشر کلمنت گوتوالد ( Klement Gottwald) د چکسلواکېا ولسمشر شو.
په ۱۹۶۸ کال کې د چکسلواکېا حکومت سیاسی بیا جوړول اعلان کړ. مګر په ۲۱.۸.۱۹۶۸ کې روسي پوځ د چکسلواکېا په جمهوریت تیری وکړ. ډیر خلک مجبور شول چې د چکسلواکيا څخه کډه وکړي.
|