Content deleted Content added
|
|
|
[[دوتنه:Model Si Nan of Han Dynasty.jpg|کيڼ|thumb|300px|یو چینی قطب نما چی د خان د حکمرانانو په وخت کی جوړ شو]]
[[دوتنه:Cammenga-lensatic-compass-model-27.jpg|کيڼ|thumb|300px|عصری قطب نما]]
'''قطب نما''' ([[انگرېزي ژبه|په انگرېزی]]: ''Compass'') یو ابتدایی رهبرکوونکی (چلوونکي) سامان دی چی د جغرافي سمتونو لور د تعیینولو لپاره ورڅخه کار اخيستل کېږي. نوموړي آله د شمالي قطب لورد مځکې د مغناطیسی میدان په مرسته اشاره کوي.
==تاريخ==
قطب نما په ۲۰۶ ق.م. کی په [[د خلکو جمهوري چين|چين]] کی د خان د حکمرانانو په وخت کی اختراع شوشوه دغه قطب نما د مقناطیسی [[اوسپنه|اوسپنی]] څخه د څمڅه په شکل جوړه شوي وسیله وله چی یوازې د غیب وینو (پېش گویی) لپاره کارېدله. د جنوبی سونگ په امپراطوری دوره کی داسی قطب نما جوړه شوه چی د اوبو په سطح باندی ولاړه وه. ٠ د قطب نما په باب لومړنی يادونه په هغه [[کتاب]] کښیکی ليدل کيږی چهچی د ميلاد نه ٣ مه پيړۍ دمخه د چين د مشهور متفکر هان فی له خوا ليکل شوی وو ٠. ور پسی د جنوبی سونگ په امپراطوری دورهوخت کښیکی يعنی ٧ سوه کاله دمخه قطب نما عموميت پيدا کړ ٠ قطب نما لومړی په بحر پيمايی کښیکی استعماليده ٠ په تاريخی اسنادو کی ليکل شوی چی له ١٠٩٩ م کال نه تر ١١٠٢ م کاله پوری چينايانو په بحری تگ راتگ کی قطب نما استعمالوله. يو بل مثال دا وو چی يو چينی تجار د کوريا څخه خپل وطن ته د ستنيدو نه وروسته په خپل سفری يادداشت کی ليکلی چی ماښام بيړۍ په بحر کی نشي پاتی کيدای خو په شپه د ستورو سره سم حرکت کوی ٠ که [[شپه]] تپه تياره او اٌسمان وريځ وی نو د قطب نما په وسيله د بيړۍ تگ لاره تشخيص کولی شي ٠ .دا په بحر پيمايی کی د قطب نما د استعماليدو لومړی يادونه ده. په ۱۳ پېړی کی قطب نما [[آسیا]] او [[اروپا]] ته پراخه شوی وه.عصری قطب نما د ۲۰ پېړی په پیل کی جوړه شوه.
[[وېشنيزه:وسيلې]]
|
