د "قطب نما" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
د "کيڼ|thumb|300px|یو چینی قطب نما چی د خان د حکمرانانو په وخت کی جوړ شو '''..." تورو مخ جوړ شو |
ود سمون لنډیز نسته |
||
۳ کرښه:
'''قطب نما''' ([[انگرېزي ژبه|په انگرېزی]]: ''Compass'') یو ابتدایی رهبرکوونکی (چلوونکي) سامان دی چی د جغرافي سمتونو لور د تعیینولو لپاره ورڅخه کار اخيستل کېږي. نوموړي آله د شمالي قطب لورد مځکې د مغناطیسی میدان په مرسته اشاره کوي.
==تاريخ==
قطب نما په ۲۰۶ ق.م. کی په [[د خلکو جمهوري چين|چين]] کی د خان د حکمرانانو په وخت کی اختراع شو دغه قطب نما د مقناطیسی اوسپنی څخه د څمڅه په شکل جوړه شوي وسیله وله چی یوازې د غیب وینو (پېش گویی) لپاره کارېدله. د جنوبی سونگ په امپراطوری دوره کی داسی قطب نما جوړه شوه چی د اوبو په سطح باندی ولاړه وه ٠ د قطب نما په باب لومړنی يادونه په هغه کتاب کښی ليدل کيږی چه د ميلاد نه ٣ مه پيړۍ دمخه د چين د مشهور متفکر هان فی له خوا ليکل شوی وو ٠ ور پسی د جنوبی سونگ په امپراطوری دوره کښی يعنی ٧ سوه کاله دمخه قطب نما عموميت پيدا کړ ٠ قطب نما لومړی په بحر پيمايی کښی استعماليده ٠ په تاريخی اسنادو کی ليکل شوی چی له ١٠٩٩ م کال نه تر ١١٠٢ م کاله پوری چينايانو په بحری تگ راتگ کی قطب نما استعمالوله. يو بل مثال دا وو چی يو چينی تجار د کوريا څخه خپل وطن ته د ستنيدو نه وروسته په خپل سفری يادداشت کی ليکلی چی ماښام بيړۍ په بحر کی نشي پاتی کيدای خو په شپه د ستورو سره سم حرکت کوی ٠ که شپه تپه تياره او اٌسمان وريځ وی نو د قطب نما په وسيله د بيړۍ تگ لاره تشخيص کولی شي ٠ دا په بحر پيمايی کی د قطب نما د استعماليدو لومړی يادونه ده. په ۱۳ پېړی کی قطب نما آسیا او اروپا ته پراخه شوی وه.
[[وېشنيزه:وسيلې]]
| |||
