د "اپين" د بڼو تر مېنځ توپير

'''اپيم''' چې ځينې يې ترياک بولي، نشه يي توکي دي چې د اومه کوکنارو د شيرې څخه لاسته راځي. اپيمیوه توکه ده چې د مخدراتو د جوړولو لپاره کارېږی. د اپيم څخه عموما [[مورفين]] جوړېږی اور د [[القلويد]] ( Alkaloid ) تر ټولو مهمه توکه ده.

اپيم کولای شي له ۱۰٪ تر ۱۵٪ د مورفينو محتوی ولری. په نړی کی د مورفين څخه نيمه سينټيټيک مخدرات جوړېږی چې د [[هېرويين|هيروين]]( Heroine ) او [[کوډيين|کوډين]]( Codeine ) په نوم يادېږی.

 

==تاریخ==

په پخوانیو زمانو کی خلکو عموما اپيمپه سګریتو کی څکول. خلکو د اپيمد څکولو په دوره کی د اپيملوګی تنسف کاوه او نشه یی احساسوله. د ۱۸۵۳ کال څخه د مورفین استعمالونکی کولای سی د [[پیچکاری]] څخه کار واخلی. په ۱۹ پېړۍ کی انګریزیانو د هندوستان څخه چین ته اپيمصادرول. په دی وخت کی په [[چين]] کی ډېر د اپيماستعمالوونکی نشه بازان ول. د چین حکومت غوښتل چی د اپيمصادرول منع وکړی او د دی په سبب د [[چين]] مامورانو د چین بندرونه ونیول او انګریزی بیړو نسول کولای د [[چين]] بندرونو ته وننوځی. مګر انګریزیانو پر چین برید وکړ او د چین حکومت مجبور سول چی د چین بندرونه بیا خلاص وکړی.

 

==د اپيم توليدونکی هېوادونه==

[[افغانستان]] د اپيم له ټولو نه لوی تولیدونکی هېواد دی. په [[افغانستان]] کی هر کال تقریبا ۷ زره ټنه اپيم جوږېږی. د طالبانو واکمنۍ په دوره کی ملا عمر د اپيم توليدول منع کړل. مګر خلکو چی پيسې [[طالبان]] ته ورکول، نو يی کولای شول کوکنار وکری او اپيم توليد وکړی. په افغانستان کی د ايسف تر رسېدلو وروسته خلکو د اپيم توليدول بيا پيل کړل. په اوس وخت کې اپيم د [[افغانستان]] تر ټولو مهم صادراتی ماده ده. د طلايي مثلث ([[ماينامار(برما) ]], [[لاووس]], [[تايلېنډ]] ) په سيمو کې د زيات کيفيت لرونکی اپيم شته.