د "غزني" د بڼو تر مېنځ توپير
Content deleted Content added
و Bot: Migrating 45 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q173731 (translate me) |
و ←تاریخ |
||
۲۸ کرښه:
د غزني ښار تر ۷ پیړۍ پورې د بودهزم د مرکزونو څخه وو. په ۶۸۳ کال کې د عرب اردو غرني ونیو او خلکو اسلامي مذهب قابل کړل. په ۹ پيړۍ کې غزني د غزنوي سلطنت پایتخت شو.
د غزنویانو د حکمرانو [[سلطان محمود غزنوي|محمود غزنوي]] د غزني په [[پلازمېنه|پایتخت]] کې یوه لویه کلا جوړه کړه.
غزنی د اسلامي تمدن پلازمینه او د افغانستان تاریخي ویاړ:
غزني په ۱۳ پیړۍ کي د چنګېز خان لخوا خراب شو.▼
د لوی امپراطور او ستر فاتح سلطان محمود غزنوي د واکمنۍ پرمهال غزنی نه یوازې د ښارونو ناوې بلل کیده بلکې د اسلام خپرولو لوی مرکز هم وو.
په ۱۸۳۹ کال ګې [[د افغان-انګرېز لومړۍ جګړه|د افغان-انګرېز د لومړۍ جګړې]] په وخت کې غزني د انګرېزي بوځ لخوا ونیول شو.▼
سلطان محمود غزنوي د [[افغانستان]] په اسلامي دوره کې لومړنی پاچاه وو، چې له [[اصفهان]]، [[عراق]]، همدان او طبرستان پورې او ختیځ ته د گنگا تر څنډو ، شمال ته یې تر سیر دریا او خوارزم پورې او همدارنگه جنوب ته د [[بلوچستان]] او کاتیار تر ساحې پورې لویه امپراطوري جوړه کړې وه.
په غزنوي دوره کې اسلامي مدنیت ته وده ورکړل شوه، ښارونه، ماڼۍ، مدرسې، جوماتونه، کتابخانې، موزیمونه، پلونه، لارې او د اوبو بندونه جوړ شول. کرنې، مالدارۍ او لاسي صنایعو، نقاشۍ او معمارۍ او سوداګرۍ پرمختګ وکړ.
د فرهنگ په برخه کې زیات شمیر پوهان لیکوالان، شاعران، ریاضیدانان، منجمین او د هر مسلک او فن کسان را غونډ شوي وو. د بیلګې په توګه البیروني، ابوعلي سینا، عبدالحی ګردیزي، موفق هروي همدارنګه ددري او پارسي ژبې شاعران لکه فردوسي، فرخي سیستاني، عنصري، منوچهري، حکیم سنايي، ناصر خسرو بلخي او داسې نور.
دا چې په ۲۰۱۳ میلادي کال کې غزنی د اسلامي نړۍ د اسلامي تمدن د پلازمینې په توګه نومول کیږي زموږ د هیواد لپاره یو لوی او تاریخي ویاړ دی.
له ټولو هیوادوالو او په ځانګړي ډول د غزني د شریفو او متدینو خلکو څخه مې هیله داده، چې ددې سپیڅلي مرکز په ساتلو او لا پرمختګ کې نه ستړې کیدونکې هلې ځلې وکړي او زموږ دا ملي او تاریخي ویاړ ژوندی وساتي.
▲په ۱۸۳۹ کال ګې [[د افغان-
| |||